Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Mniszek lekarski

Mniszek lekarski

Mniszek lekarski

Systematyka [1]
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : Euphyllophyta
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Klad : astrowe
Rząd : astrowce
Rodzina : astrowate
Podrodzina : Cichorioideae
Rodzaj : mniszek
Gatunek :mniszek lekarski
Nazwa systematyczna
Taraxacum officinale F. H. Wigg. aggr.
Synonimy

Leontodon taraxacum L.,
Taraxacum dens-leonis Desf.,
Taraxacum vulgare Schrank.[2]

Gatunek leczniczy

Mniszek lekarski syn. mniszek pospolity, (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny astrowatych (Asteraceae). Gatunek eurazjatycki, okołobiegunowy, występuje na obszarach o klimacie suboceanicznym. Gatunek kosmopolityczny , w Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. Występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

Inne nazwy mniszka: mlecz (ze względu na sok mleczny – nazwa myląca – istnieje inny rodzaj mlecz ), brodawnik (Podlasie), pępawa (okolice Sandomierza), wole oczy (Pomorze), mlyc (gwara śląska), męska stałość. Owocostan mniszka lekarskiego jest potocznie nazywany dmuchawcem.

Spis treści

Morfologia

Kwiatostan mniszka z pszczołą poszukującą pożytku pszczelego
Owocostan mniszka
Owoce
Łodyga
Pusty w środku (dęty) głąbik , początkowo wełniście owłosiony, później gładki, zielony lub jasno brązowy. Osiąga wysokość 10–20 cm, poliploidy do 50 cm.
Liście
Liście zebrane w rozetę , głęboko pierzasto wcięte, podłużne, lśniące, nagie. Przez środek liścia biegnie główna żyła mleczna z mlecznym sokiem.
Kwiaty
Obupłciowe, języczkowe tworzące po jednym koszyczku na każdym głąbiku. Okrywa koszyczka złożona z kilku szeregów jajowatych lub lancetowatych listków. Ich charakterystyczną cechą jest odginanie się w dół zewnętrznych listków okrywy w czasie kwitnienia. Płatki korony zrośnięte, jasnożółte lub złocistożółte. Osiągając dojrzałość kwiatostan zmienia się w kulisty dmuchawiec.
Owoce
Szarego koloru, żeberkowane i pokryte brodawkami niełupki z długim dzióbkiem (2–3 razy dłuższym od owocu). Owoce zebrane są w owocostanie (dmuchawcu) tworzącym puszystą kulę, każde posiada niewielki, parasolowaty aparat lotny powstały z puchu kielichowego , zwiększający powierzchnię lotną. Mogą być przenoszone na bardzo dalekie odległości.
Korzeń
Korzeń gruby, spichrzowy i długi, prosty, tworzący rozgałęzienia tylko w kamienistej glebie.

Biologia i ekologia

Kwiaty są przedprątne , co utrudnia samozapylenie . Roślina kwitnie od kwietnia do lipca , zapylana jest przez owady. Nasiona roznoszone przez wiatr na duże odległości. Jedna roślina wydaje w ciągu roku ok. 3000 nasion. W uprawach rolnych i ogrodach jest uciążliwym chwastem .

Siedlisko

Występuje na siedliskach otwartych: nieużytkach, łąkach , polach, trawnikach , w ogrodach . Roślina światłolubna i azotolubna , hemikryptofit . W górach występuje po regiel dolny .

Fitosocjologia

W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Arrhenatheretalia[3].

Cechy fitochemiczne

Sok mleczny znajdujący się we wszystkich częściach mniszka zawiera inulinę , kwas krzemowy i lakton (laktukopikryna), witaminy z grup A, B, C, D. Korzeń mniszka (Radix Taraxaci) zawiera gorycze seskwiterpenowe (typ germakranolidu, typ eudesmanolidu), triterpeny (tarakserol, taraksasterol, β–amyryna, lupeol, arnidiolfaradiol), fenolokwasy (cychorynowy, monokawoilowinowy, kawowy, chlorogenowy, p-hydroksyfenylooctowy, cynamonowy), polisacharydy (inulina), sole mineralne (sole potasu)[].

Zastosowanie

Mniszek lekarski
Nazwa podobno pochodzi od tonsury mnicha

Nazwa podobno pochodzi od tonsury mnicha
Mniszek lekarski na łące

Mniszek lekarski na łące
Kwiatostan mniszka

Kwiatostan mniszka
Dojrzałe mniszki

Dojrzałe mniszki
Kwiat i młody pąk

Kwiat i młody pąk
 
  • Roślina lecznicza
  • Sztuka kulinarna : z młodych, surowych liści można przyrządzać sałatkę wiosenną, popularną w krajach romańskich.
  • Wywar z gotowanych kwiatów mniszka po dodaniu dużej ilości cukru zamienia się w syrop o barwie, konsystencji i smaku zbliżonym do miodu , tzw. miodek majowy .
  • Z płatków kwiatowych mniszka z dodatkiem cytryny i cukru uzyskuje się wino kwiatowe o charakterystycznym miodowo-ziołowym bukiecie [4].
  • Z korzenia mniszka niekiedy też z dodatkiem jego liści w połączeniu z korzeniem łopianu , cukrem lub aspartamem i innymi dodatkami w zależności od przepisu uzyskuje się tradycyjny orzeźwiający napój, szczególnie popularny w Wielkiej Brytanii pod nazwą dandelion and burdock (tłum.mniszek i łopian)[5].
  • Świeża roślina stanowi pożywienie dla zwierząt hodowlanych.
  • Dawniej młode koszyczki kwiatowe wykorzystywano jako namiastkę kaparów .

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
  2. Germplasm Resources Information Network (GRIN) . [dostęp 2010-05-27].
  3. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  4. Domowy wyrób win . [dostęp 2009-01-11].
  5. Chris Milliken: British Soft Drinks Since 1960. University of Cambridge, 2007.  ( ang. )


Inne hasła zawierające informacje o "Mniszek lekarski":

Trzcina cukrowa ...

Gatunek chroniony ...

Ziołorośla ...

Termometr ...

Polska Czerwona Księga Roślin ...

Zakon Kaznodziejski ...

Tadeusz Boy-Żeleński ...

Buddyzm ...

Uniwersytet Łódzki ...

Termometr rtęciowy ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Mniszek lekarski":

210. Szata roślinna Polski (plansza 10) (hale).Na łąkach bardzo często znajdują się wartościowe gatunki roślin zielnych: dziurawiec, dziewanna, Mniszek lekarski, piołun, rumianek, szałwia lekarska, jaskółcze ziele i inne. Są więc ...

Rolnictwo w Polsce (plansza 15) ...

005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 17) e height=380 width=770 > Okrytozalążkowe dwuliścienne Mniszek lekarski Wywodzące się z prymitywnych różowców i będące jedną z dwóch ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie