Mięta pieprzowa
Systematyka wg Reveala
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	mięta
Gatunek	mięta pieprzowa
Nazwa systematyczna
Mentha ×piperita L.
1753

Gatunek leczniczy

Mięta pieprzowa, mięta lekarska (Mentha ×piperita L. ) - gatunek byliny należący do rodziny jasnotowatych . Spontaniczny mieszaniec międzygatunkowy mięty nadwodnej (M. aquatica) i mięty zielonej (M. spicata) powstały prawdopodobnie w Anglii i tam wprowadzony do uprawy w XVIII w.^[1], początkowo w hrabstwie Surrey , a potem w okręgu Mitcham. Tam też zaczęto go uprawiać i z tego terenu pochodzi pierwszy opis zawarty w "Ray, 1724 Synopsis Methodica Stirpium Britannicarum table 10. figure 2. p. 234". W Polsce jest rośliną uprawną, czasami dziczejącą ( efemerofit ). Inne nazwy: miętkiew, miętkiewa.^[2].

Morfologia

Pokrój

Zielna roślina o pokroju krzewiastym do 90 cm wysokości, wytwarzająca poziome kłącza tuż pod poziomem gruntu (białe) lub powierzchniowe (zielone) (w zależności od wilgotności podłoża).

Łodyga

Wzniesiona, gałęzista (rozgałęziająca się w okółkach liści), 4-kanciasta, o rzadkim owłosieniu na kantach, zielona do brunatnobrązowej w zależności od odmiany, o pustych międzywęzłach lub wypełnionych rzadką parenchymą .

Mięta 'czarna'

Liście

Ulistnienie nakrzyżległe, liście na wyraźnych, krótkich ogonkach, lancetowatojajowate do podługojajowatych, zaostrzone, nierównomiernie ostro piłkowane. Z wierzchu ciemnozielone, spodem jaśniejsze, z obu stron gruczołkowato, żółto kropkowane.

Kwiaty

W nibyokółkach, zebrane w kątach liści, tworzące nibykłos o walcowatym kształcie. Kwiaty drobne, 5-6 mm długości, obupłciowe lub tylko słupkowe, różowe, czerwonawe do liliowych, kielich rurkowaty o 5 ząbkach, 10-12 nerwowy, lekko bruzdkowany od wystających nerwów i gruczołkowato kropkowany. Pręciki cztery, fioletowe, krótsze od korony.

Owoce

Rozłupnia rozpadająca się na cztery rozłupki. W rzeczywistości mieszaniec jest praktycznie bezpłodny, najczęściej jedna łodyga zawiązuje jeden owoc, a ze stu owoców tylko 10 jest zdolnych do kiełkowania. W hodowli stosuje się wyłącznie rozmnażanie wegetatywne z podziału roślin lub podziału kłączy.

Biologia i ekologia

Rozwój

Kwitnie od lipca do sierpnia. Roślina obcopylna.

Wymagania

Roślina lubiąca gleby świeże, dość ciężkie, w miarę wilgotne.

Zastosowanie

• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski  : Liść mięty pieprzowej (Folium Menthae piperitae), którego głównymi składnikami są: olejek miętowy , kwas askorbinowy (25 mg%), karoten (do 40 mg%), rutyna (14 mg%), apigenina, betaina , kwas oleanowy i ursulowy.
  • Przetwór : olejek miętowy (Oleum Menthae piperitae), w skład którego wchodzą: mentol (monoterpen), który oddziałuje na receptory zimna, wywołując uczucie chłodu; mentofuran, menton , octan mentolu, walerianian mentolu, felandren, pinen , cyneol , piperyton, jasmon , garbniki (6-12%), flawonoidy .
  • Działanie : Liście zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, pobudzają wytwarzanie żółci, usprawniają pracę jelit. Stosowane są jako środek wiatropędny, przy zaburzeniach trawienia, w schorzeniach wątroby i dróg żółciowych. Mają także właściwości przeciwbakteryjne i nieznacznie uspokajające. Olejek miętowy ma podobne, ale silniejsze działanie, szczególnie jako środek odkażający i uspokajający. Stosowany zewnętrznie w nieżycie nosa, do inhalacji przy nieżytach gardła i oskrzeli. Stanowi także składnik preparatów do użytku wewnętrznego przy zapaleniu dróg żółciowych i w schorzeniach wątroby lub jelit.
• Roślina kosmetyczna:
  • Mentol jest podstawowym surowcem do produkcji pasty do zębów, płynów do ust, kremów do masażu, dodatków do kąpieli i innych kosmetyków. Menton natomiast jest wykorzystywany jako składnik perfum.
• Roślina przyprawowa
• Roślina miododajna

Zmienność

Znanych jest wiele odmian i kultywarów :

• Mentha ×piperita L. var. officinalis Sole f. pallescens Camus – Mięta biała, m. francuska: liście i łodygi jasnozielone, bez antocyjanów . Uzyskiwany z surowca olejek uchodzi za "subtelniejszy" od olejku z mięty czarnej, ale plon ziela i wydajność olejku mniejsza niż u mięty czarnej. Częściej używana w zielarstwie i do produkcji "herbatek".
• Mentha ×piperita L. var. officinalis Sole f. rubescens Camus et E. G. (Mentha ×piperita var. vulgaris) – Mięta czarna, m. angielska, m. Mitcham: liście ciemnozielone, nerwy po spodniej stronie i łodygi przebarwione antocyjanem na kolor fioletowoczerwony. U nas główny surowiec przemysłowy do pozyskiwania olejku miętowego.
• Mentha ×piperita L. var. silvestris – Mięta węgierska
• Mentha ×piperita var. ouweneelii J.Lebeau & J.Lambinon (Mentha aquatica ×(Mentha longifolia ×Mentha suaveolens)
• Mentha ×piperita L. f. foliis variegatis
• Mentha ×piperita L. var. crispa

Przypisy