Mirsk
Herb Herb Mirska Flaga Mirska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lwówecki
Gmina • rodzaj	Mirsk miejsko-wiejska
Założono	XII w.
Prawa miejskie	1329 lub 1337
Burmistrz	Andrzej Jasiński
Powierzchnia	14,66 km²
Wysokość	ok. 350 m n.p.m.
Ludność (2007) •  liczba •  gęstość	4 150 283 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 75
Kod pocztowy	59-630
Tablice rejestracyjne	DLW
Położenie na mapie Polski Mirsk
50°58'09″N 15°22'58″E / 50.96917, 15.38278 Na mapach: 50°58'09″N 15°22'58″E / 50.96917, 15.38278
TERC ( TERYT )	5020112044
SIMC	0936233
Urząd miejski pl. Wolności 39 59-630 Mirsk
Strona internetowa miasta

Ratusz w Mirsku

Mirsk – miasto w południowo-zachodniej Polsce , w powiecie lwóweckim , w województwie dolnośląskim (od 1975 do 1998 w jeleniogórskim , wcześniej we wrocławskim ), siedziba gminy Mirsk , nad rzeką Kwisą . Do 1945 r. miasto znajdowało się w granicach Niemiec i nosiło niem . nazwę Friedeberg.

Geografia

Położenie

Miasto administracyjnie jest położone w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego w powiecie lwóweckim , w województwie dolnośląskim (od 1975 do 1998 w jeleniogórskim , wcześniej we wrocławskim ).

Jeżeli chodzi o położenie geograficzne, to miasto jest położone w Kotlinie Mirska będące częścią Grzbietu Kamienickiego , które są częścią Pogórza Izerskiego . Przez miasto przepływa rzeka Kwisa . Mirsk jest położony między miastami Gryfów Śląski na północy a Świeradów-Zdrój na południu.

Odległości:

• Świeradów-Zdrój - 8 km
• Lubań - 25 km
• Gryfów Śląski - 7 km
• Lwówek Śląski - 20 km
• Jelenia Góra - 24 km
• Zgorzelec - 33 km
• Wrocław - 114 km

Części i osiedla miasta

• Skarbków - znajduje się w prawobrzeżnej części Kwisy , do Mirska został włączony w 1961 roku.
• Przydatki
• Chaupki
• Bogdankowice

Demografia

Mirsk jest 74. miastem w województwie dolnośląskim pod względem liczby mieszkańców (na 91 miast). Liczba mieszkańców na koniec 2004 wynosiła 4200, a w I kwartale 2002 4417 osób.

Polityka

Obecnym burmistrzem Mirska jest Andrzej Jasiński.

Współpraca międzynarodowa

• Nove Mesto pod Smrkem - wsółpraca kulturalna, sportowa, współne ćwiczenia OSP i wymiana samorzędowa
• Issoire - wymiana kulturalna i samorządowa
• Perrier - wymiana samorządowa i sportowa
• Aurich - wymiana kulturalna i samorządowa
• Görlitz - współpraca kulturalna z Muzeum Śląskim w Görlitz i z organizacją Eko-Gut
• Herford - współpraca sportowa

Historia

Początki

Mirsk założono w miejscu, gdzie pierwotnie właściciele zamku Czocha mieli swój folwark . Było to nie później niż w XII w., bo na rok 1201 datowany jest dokument wymieniający tutejszego wójta. Był to Bernard Rym, w jego herbie była sowa ( niem . Eule) stąd pierwotna nazwa miejscowości Eulendorf – Sowia Wieś. Położenie folwarku i wsi było bardzo dogodne – nad rzeką Kwisą , przy trakcie jeleniogórsko - żytawskim .

XIV wiek

Mirsk wraz z okolicą przyłączony został w 1319 r. do księstwa jaworskiego , a wkrótce po tym, w 1329 lub 1337 r. osadzie nadano prawa miejskie na prawie lwóweckim . Jaworski książę Henryk nadał również Mirskowi prawo mili na wyszynk piwa , nową nazwę Fridberg (później przekształconą we Friedeberg) oraz nowy herb , obowiązujący do dzisiaj: sokoła trzymającego w dziobie upolowanego ptaka. Po śmierci księcia Henryka część jego posiadłości na Łużycach przeszła w 1346 w ręce Jana Luksemburskiego .

Mirsk i pobliskie miejscowości – Łęczyna (obecnie część Świeradowa-Zdrój ) i Mroczkowice - od ok. 1399-1400 r. wchodzące w skład posiadłości rezydujących w pobliskim (2 km na północny wschód od Mirska) zamku Gryf Schaffgotschów - pozostały przy Śląsku , jako część księstwa świdnicko -jaworskiego (od 1368 lenna korony czeskiej, od 1397 części Czech ).

XV i XVI wiek

Kamienice

Miasto nigdy nie miało murów obronnych; pomimo to podczas najazdu husytów w 1431 połączone siły załóg zamków Czocha, Gryf i Świecie obroniły miasto. W 1448 jednak zostało splądrowane i spalone przez grupę wędrownych rozbójników. Kolejny raz odbudowane, miasto w następnym stuleciu wybrało sobie dzień św. Marii Magdaleny ( 22 lipca ) na doroczny jarmark , urządzany tu od 1521 r. Na okres lat 20. XVI w. – przypada także początek silnych wpływów protestanckich w mieście, kiedy niemal wszyscy jego mieszkańcy przyjęli luteranizm . W 1526 Mirsk, wraz z całym Śląskiem, trafił pod panowanie austriackich Habsburgów . Kolejny wielki pożar miasta dotknął Mirsk w 1558 ; zaraz po odbudowaniu kościoła i ratusza okolicę nawiedziła w 1565 zaraza, w wyniku której zmarło ok. trzech tysięcy mieszkańców miasta i okolicznych wsi. Pomimo to koniec XVI w. należy do okresu prosperity miasta, które stało się znaczącym na Śląsku producentem płótna lnianego , na miarę położonych w pobliżu Gryfowa i Jeleniej Góry, a także odleglejszych – Kowar i Sobótki . Tradycje włókiennicze w okolicy Mirska podtrzymują dziś znajdujące się w Giebułtowie (2 km na zachód) Zakłady Tekstylne "Womarex", a także nazwa tutejszego Miejskiego Klubu Sportowego "Włókniarz Mirsk". Początek XVII w. i trwająca wówczas wojna trzydziestoletnia przyczyniła się do zubożenia miasta; nie mając żadnych umocnień oprócz bram przy drogach kilkudziesięciokrotnie (wg niektórych wyliczeń – 31 razy) zostało złupione przez żołnierzy obu stron.

XVII i XVIII wiek

Z cesarskiego polecenia Ferdynanda III o "redukcji kontrreformacyjnej " z 1653 , kościoły protestanckie (m.in. w położonych w pobliżu Mirska wsiach Rębiszów , Gierczyn , Proszowa ), a wśród nich także i w Mirsku, zostały w 1654 przekazane katolikom . Protestanci wybudowali swój dopiero w połowie XVIII w., po tym, jak w 1742 Mirsk wraz z całym Śląskiem znalazł się w granicach Prus . Wkrótce, w 1767 r. kolejny raz – już ostatni – pożar strawił prawie całe miasto. Król Fryderyk II Wielki , rodzina Schaffgotschów oraz społeczności Jeleniej Góry, Kowar, Lwówka Śląskiego , Lubomierza , Wlenia i Leśnej wsparli mieszkańców Mirska w odbudowie miasta. Wznowiono produkcję w mirskich zakładach tekstylnych, pończochy z tutejszych manufaktur trafiały na eksport aż do Ameryki ; osiadła tu także rodzina Friedrichów, na przełomie XVIII i XIX w. cenionych szlifierzy drogocennych kamieni (przyjmowali oni w Mirsku w sierpniu 1790 podróżującego po Dolnym Śląsku Johanna Wolfganga von Goethego ), szlifowano także szkło . Wojny napoleońskie zapisano w historii miasta jako epizod, podczas którego, podczas odwrotu Napoleona i zawieszenia broni, wzniesiono w okolicach liczne (kilkaset) tymczasowe kwatery dla francuskich żołnierzy.

XIX i XX wiek

Kamienice na rynku

Rewolucja przemysłowa w Mirsku, jak i w pobliskich miejscowościach, datuje się od uruchomienia linii kolei żelaznej z Wrocławia do Berlina . Odcinek Jelenia Góra – Lubań otwarto w 1865 r. Z Mirska, który pozostawał z dala od tej linii, uruchomiono wkrótce konne połączenia z najbliższymi stacjami w Rębiszowie i Gryfowie Śląskim. W tym też okresie zbudowano w Skarbkowie przędzalnię mechaniczną, a w 1875 – drukarnię wydającą lokalną gazetę Der Bote aus dem Queisthale ("Posłaniec z doliny Kwisy"). W 1884 r. doprowadzono do Mirska odnogę linii kolejowej łączącą go z Gryfowem, przedłużoną w 1904 do Jindřichovic pod Smrkem; 31 października 1909 otwarto nowo wybudowane odgałęzienie do Świeradowa-Zdroju . Miejscowa gazeta w 1926 zmieniła tytuł na Iser-Gebirgs-Zeitung ("Gazeta Gór Izerskich" – pod tym tytułem wychodziła do 1945 ); także w związku z potrzebą przyciągnięcia turystów ciągnących w Góry Izerskie dotychczasową nazwę miasta Friedeberg am Queis (Spokojna Góra nad Kwisą) zmieniono na Friedeberg im Isergebirge (Spokojna Góra w Górach Izerskich). Podczas uroczystości 600-lecia nadania praw miejskich, które nastąpiły wkrótce (w 1937 ) skrupulatnie podliczono – prócz 21 wielkich pożarów (największe miały miejsce m.in. w 1219 , 1448 , 1558 , 1621 – dwukrotnie, 1642 i 1699 ) – siedem epidemii i trzydzieści jeden powodzi, zalewających Mirsk na przestrzeni jego dziejów. Rok po tych uroczystościach w granice miasta włączono część przysiółka Skarbków (Skarbów, niem . Gräflich Röhsdorf), w którym podczas II wojny światowej funkcjonował obóz pracy (od 1944 filia obozu koncentracyjnego Gross Rosen ), wykorzystujący niewolniczą pracę kobiet- Żydówek w przędzalni i roszarni . Inny podobóz KL Gross Rosen znajdował się też w Giebułtowie (Gebhardsdorf). II wojna światowa zakończyła się w Mirsku wkroczeniem Armii Czerwonej po kapitulacji Rzeszy , 9 maja 1945. Początkowo miastu nadano polską nazwę Spokojna Góra (z niem . Friedeberg). Następnie miastu została nadana obecna nazwa - od słowa "mir" oznaczającego pokój. Stanowiło ono ośrodek administracyjny i przemysłowo – handlowy dla okolicznych wsi, w 1961 przyłączono do miasta pozostałą część przysiółka Skarbków. Po przemianach w Polsce w 1989 przemysłowe znaczenie Mirska znacznie zmalało, nadal jednak stara się wykorzystać swoje walory turystyczne – bliskość Gór Izerskich, granicy Czech , uzdrowiska w Świeradowie-Zdroju i Jeziora Złotnickiego .

Zabytki

Mirsk do dziś zachowało swój średniowieczny układ urbanistyczny. Droga nr 361 Świeradów – Gryfów krzyżuje się tu z lokalnymi traktami do Rębiszowa, Gierczyna i Giebułtowa, w granicach miasta znajdują się dwa mosty przez Kwisę. W centrum znajduje się zespół zabytkowych kamieniczek z XVIII i XIX w.

Ratusz

W rynku (nazywającym się tu placem Wolności) znajduje się renesansowy ratusz z 1558 z barokowym hełmem wieńczącym wieżę z okresu przebudowy po pożarze w XVIII w., przebudowany po kolejnym pożarze w XIX w. Na wieży znajdują się herb miasta oraz rodziny Siedliczów i Schaffgotschów, a także tablica erekcyjna z 1559 .

Kościół parafialny Zwiastowania NMP

Kościół parafialny Zwiastowania NMP

Kościół parafialny Zwiastowania NMP w Mirsku przy ul. Kościelnej, wzniesiony został w latach 1562 - 1567 na miejscu starszego, wzmiankowanego w 1346 , w stylu późnogotycko -renesansowym w formie halowej i ma barokową wieżę dobudowaną w XVIII w. We wnętrzu drewniana rzeźba gotycka z I poł. XV w. – Madonna z Dzieciątkiem, drewniana renesansowa skrzynia na jałmużnę z 1580 , osiemnastowieczna chrzcielnica w stylu klasycystycznym , w ścianach nagrobki i epitafia. Ponadto organy zbudowane przez Krzysztofa Ferdynanda Neumanna w 1801 r., obudowane w 1806 szafą organową przez zdobnika z Lubawki. Na początku XX w. Max Eichler, organmistrz ze Zgorzelca przeprowadził gruntowny remont instrumentu; w 1917 na potrzeby wojenne wymontowano zeń cynowe piszczałki, które po zakończeniu I wojny światowej zainstalowano ponownie. W 1962 odkurzono i zabezpieczono organy przed szkodnikami. W 2007 roku przeprowadzono remont kapitalny, podczas którego wymieniono silnik, zrekonstruowano mechanizm instrumentu wraz z dwoma manuałami. W wigilię Bożego Narodzenia w 2007 roku na mszy pasterskiej organów użyto po raz pierwszy po kapitalnym remoncie. Sam kościół odnowiony został w 1970 r. Na przykościelnym cmentarzu znajduje się kaplica grobowa rodziny Kittelmann z 1755 roku.

Kościółek cmentarny św. Barbary

Kościółek cmentarny św. Barbary przy ul. Mickiewicza wyposażony jest w organy z 1898 zbudowane przez wrocławskiego organmistrza Stillera na zamówienie hrabiny Marii von Schaffgotsch. Obecnie są całkowicie zdewastowane i nie są wykorzystywane w liturgii.

Kościół poewangelicki

Wieża kościoła poewangelickiego

Kościół poewangelicki z 1757 r. przy ul. Betleja jest zrujnowany – nawa główna pozbawiona jest dachu, wieża z 1881 pozbawiona jest hełmu.

Gospodarka

Miasto Mirsk było kiedyś ważnym ośrodkiem przemysłu włókienniczego, ale największy zakład włókienniczy upadł wraz z transformacją gospodarczą.

Handel i usługi

W mieście (głównie na rynku) znajduje się wiele sklepów i punktów usługowych jak np. bank i salon fryzjerski. 19 lipca 2007 w mieście otwarto supermarket EKO przy ul. Bohaterów znad Nysy. Również na tej ulicy odbywa się targ.

Edukacja

W mieście znajduje się wchodzące w skład zespołu szkół licealno-gimnazjalnych liceum ogólnokształcące im. Bohaterów II Armii Wojska Polskiego i gimnazjum im. Mikołaja Kopernika oraz wchodzące w skład zespołu szkolno-przedszkolnego szkoła podstawowa im. Osadników Ziemi Mirskiej i przedszkole .

Sport

W mieście znajduje się Miejski Klub Sportowy Włókniarz Mirsk, prowadzący sekcję piłki nożnej oraz strzelectwa.

Turystyka

Miasto i gmina posiadają duże walory turystyczne, związane głównie z Górami Izerskimi . Gmina posiada dobrze rozbudowaną sieć szlaków turystycznych . Miasto posiada również dużą bazę noclegową, gastronomiczną oraz usługową.

Kultura i rekreacja

W mieście działają zespoły folklorystyczne Podgórzanie i Bogdanki i również teatr Bez nazwy. Z innych placówek kulturalnych to w mieście znajduje się biblioteka . W mieście odbywa się też wiele różnych imprez masowych.

Transport

Transport drogowy

Przez miasto biegnie droga wojewódzka 361 , która ciągnie się przez miasto wzdłuż rzeki Kwisa. Poza tym z Mirska prowadzą drogi lokalne do Brzezinca , Giebułtowa i Rębiszowa .

PKS i PKP

Budynek byłej stacji kolejowej Mirsk

Miasto jest położone przy lokalnej, niezelektryfikowanej nigdy linii kolejowej Gryfów Śląski – Świeradów-Zdrój . Linia ta już od ostatniej dekady XX wieku nie jest wykorzystywana do przewozu pasażerów, w połowie grudnia 1995 wstrzymano na niej także ruch towarowy, a od połowy lutego 1996 jest zupełnie nieużywana; odcinek w pobliżu Świeradowa jest zdewastowany (rozkradzione tory). Budynki stacji kolejowej Mirsk nie są już potrzebne PKP , częściowo przeznaczono je na mieszkania. W pobliżu dawnej stacji znajduje się dworzec autobusowy, skąd możliwy jest - tak jak konnymi dorożkami w latach 60. i latach 70. XIX wieku - dojazd m.in. do najbliższej czynnej stacji kolejowej w Rębiszowie lub w Gryfowie .

Przypisy

Linki zewnętrzne

Portale:

• wirtualny Mirsk - serwis Urzędu Miasta i Gminy
• Niezależny Portal Miasta i Gminy Mirsk www.mirsk.info

Galerie zdjęć

• Fotografie Mirska dawnego i współczesnego

Inne:

• Mirsk podczas wojny
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi