Działanie filtra polaryzacyjnego
Filtr polaryzacyjny (potocznie polaroid) to płytka lub folia wykonana z przezroczystego materiału posiadającego zdolność
polaryzacji światła
. Przepuszcza tylko światło o określonej polaryzacji. Obecnie nazwa
polaroid
jest
znakiem towarowym
firmy
Polaroid Corporation
.
Działanie
Filtr ten przepuszcza jedynie światło o polaryzacji liniowej w wybranym kierunku. Efekt dla fotografii jest taki, że pochłania on światło rozproszone w
atmosferze
(ang. haze) w przypadku fotografowania nieba. Błękit nieba staje się ciemniejszy, a chmury pozostają białe (jest to efekt podobny, choć nie identyczny, jak działanie filtru czerwonego w przypadku fotografii czarno-białej).
Pozwala on również na zwiększenie nasycenia barw (
saturacji
) powierzchni matowych (np. zieleni roślin, bądź kolorów tkanin) w słoneczny dzień. Filtr najmocniej działa, gdy obiektyw skierowany jest pod kątem 90° do kierunku padania światła. Z tym wiąże się również jedna z niedogodności polaryzatora: w przypadku obiektywu szerokokątnego może być widać, że np. pas nieba jest ciemniejszy, a dalej od niego już nie. Główną wadą polaryzatora jest to, że zabiera on część światła (zwykle około 1–1,5
EV
, czyli wymaga od 1 do 1,5 mniejszej wartości
przysłony
lub dłuższego
czasu naświetlania
). Filtr polaryzacyjny umożliwia też wyeliminowanie odbić od szyby lub powierzchni wody (czyniąc ją bardziej przezroczystą, transparentną).
Wyróżniamy 2 rodzaje filtrów polaryzacyjnych:
- liniowy – najprostszy filtr polaryzacyjny. Efekt działania ma taki sam jak polaryzator kołowy, jednak może zakłócać działanie elementów światłoczułych bądź automatykę ostrości –
Auto Focus
(AF) w nowoczesnych aparatach, ponieważ tylko 25% światła wpadającego przez soczewkę jest transponowane na element mierzący ostrość (AF). Są tańsze od filtrów kołowych.
- kołowy – bardziej zaawansowany rodzaj polaryzatora. Można go stosować z każdym rodzajem aparatu. Daje niewiele słabsze efekty w porównaniu do filtru liniowego.
Wskazówki użycia filtru
- W przypadku używania wielu filtrów na raz, filtr polaryzacyjny powinien zostać umieszczony najbardziej zewnętrznie. Umieszczenie za innymi filtrami mogłoby spowodować redukcję ich funkcji.
- W przypadku zdjęć plenerowych filtr działa najskuteczniej przy ustawieniu kąta filtrowania 90° w stosunku do kierunku padania światła. Kąt ten można ustalić za pomocą dłoni. Należy palec wskazujący skierować do słońca i wyprostować kciuk tak, aby utworzył z palcem wskazującym kąt zbliżony do 90°. Następnie wskaźnik obrotu zewnętrznego pierścienia należy na filtrze należy ustawić zgodnie ze wskazaniem kciuka.
- Średni kąt polaryzacji światła słonecznego zmienia się wraz z kątem padania promieni. Powoduje to, że barwa nieba zmienia się od granatowo-niebieskiej do jasno-błękitnej. Odpowiednie ustawienie filtra polaryzacyjnego może ten efekt dramatycznie zwiększyć lub znacznie zniwelować, co w lustrzankach można bezpośrednio obserwować w wizjerze.
- Filtr daje wyraźne efekty podczas fotografowania ze słońcem z boku. Przy słońcu zza pleców, a także dokładnie pod światło efekt zmiany barw nieba i innych oświetlonych przez słońce obiektów jest niezauważalny.
- Jeśli nie mamy lustrzanki, dobrym sposobem na przewidzenie efektu polaryzacji jest patrzenie przez okulary z filtrem polaryzacyjnym.
- Fotografowanie panoramiczne wyklucza użycie filtra polaryzacyjnego, gdyż barwa nieba z jednego zdjęcia nigdy nie dopasuje się do drugiego.
- Filtr polaryzacyjny obniża warunki ekspozycji o 1-2
EV
, co należy wziąć pod uwagę przy ręcznym doborze tych warunków.
Historia
Oryginalny polaroid został
opatentowany
w
1929
r. przez Edwina Herberta Landa (U.S. Patent 1918848). Była to płytka wykonana z
nitrocelulozy
, w której zatopiono kryształy siarczanu jodochininy (herapatytu). Kryształy te miały kształt cienkich igiełek i były w trakcie produkcji orientowane przez rozciąganie gorącego tworzywa, połączone z przykładaniem do niego silnego
pola elektrycznego
. Płytka otrzymana w ten sposób miała zdolność do
absorbowania
światła o polaryzacji poprzecznej względem kierunku orientacji kryształków i swobodnego przepuszczania światła o równoległej do kryształków polaryzacji.
Pierwotna wersja polaroidu, zwana J-sheet została w
1938
r. zastąpiona ulepszoną jego wersją, o nazwie H-sheet. Nowa wersja była oparta na
poli(alkoholu winylowym)
domieszkowanym
jodkiem potasu
. Jodek potasu łączy się z polialkoholem poprzez
wiązania wodorowe
, dzięki czemu mikrodomeny jodku potasu mogą być orientowane poprzez proste rozciąganie mechaniczne ogrzanego do odpowiedniej temperatury
polimeru
, bez konieczności stosowania silnego pola elektrycznego.
H-sheet jest produkowany po dziś dzień i jak dotąd nie znaleziono dla niego lepszej i tańszej alternatywy.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
