Mikołajowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim , w powiecie legnickim , w gminie Legnickie Pole .

Dawniej miasto zwane Nicolo Civitas ( latin ) lub Nickolstadt ( niem. )

Historia

Miasto Mikołajowice (Nikolstadt) na mapie Dolnego Śląska (na lewo od linii Jawora/Jauer- Legnica/Lignitz)

W związku z rozwojem górnictwa złota w południowej części Księstwa Legnickiego i licznym dochodom, które ta gałąź gospodarki przynosiła władcom, postanowiono eksplorować pod kątem poszukiwania złóż rubieże księstwa położone blisko granicy Księstwa Jaworskiego .

Pośród wzgórz do strony południowej do państwa wpływał Wierzbiak , który znany był już ze złotonośnych piasków. Te rzeczne złoża występowały właśnie w pobliżu miejsca, gdzie jego wody wpływały na ziemię legnicką. Po pewnym czasie wieści o kruszcu odnajdywanym w tym miejscu dotarły na rozrzutny finansowo dwór książęcy.

Przykładowe wnętrze średniowiecznej kopalni złota

Mikołajowickie złoto miało pomóc w spłacie długów Bolesława III Rozrzutnego

Władza uznała, że warto za przykładem złotoryjskim przeprowadzić poszukiwanie kruszcu pośród wzgórz, między którymi przepływała rzeczka. Najpewniej chodziło tu o znalezienie dużego i nie wysychającego źródła złotych pieniędzy dla dużo wydającej władzy. Jej wielkie wydatki dyktowane były pozostawionymi synom długami Bolesława III Rozrzutnego . Złoto udało się znaleźć niedaleko Wierzbiaka. W związku z tym odkryciem w krótkim czasie uruchomiono kopalnię. W jej pobliżu szybko zaczęła powstawać osada określana jako Nicolosdorf civitas nova.

Książę Wacław I , aby przyśpieszyć jeszcze rozwój Mikołajowic, nadał im w roku 1345 przywileje miejskie. Rosnące wydobycie kopalni, które szybko osiągnęło ok. 30 kg kruszcu tygodniowo, sprawiło, że miasteczko górnicze rozwijało się bardzo szybko. Znaczenie osady rosło, zaczynało w nim funkcjonować coraz więcej rzemieślników, tak że książę postanowił dla zrównoważonego i spokojnego rozwoju miejscowości nadać przywileje cechowe.

Tego było dla legniczan za wiele, odczuwali oni coraz bardziej konkurencję Mikołajowic, których istnienie w pobliżu granicy wpływało na przesunięcie się szlaków handlowych co zagrażało patrycjatowi legnickiemu. Sytuacja konfliktu między bogaczami legnickimi a księciem zaogniała się. W księstwie w latach 1352 - 1359 toczyła się wojna domowa o władzę pomiędzy Wacławem a jego bratem Ludwikiem I . Pragnący utrzymać się u władzy Wacław nie mógł pozwolić na przeciwstawienie sobie mieszczan silnej Legnicy. W tym tez czasie produkcja złota w miejscowej kopalni słabła i w ciągu blisko 20 lat eksploatacji ruda złota była na wyczerpaniu, co sprawiało, że znaczenie Mikołajowic jako ośrodka górnictwa stawało się niewielkie, mimo tego prężnie rozwijający się handel i rzemiosło stanowiło nadal o sile miejscowości.

Mikołajowice jednak nie mogły równać się z potęgą polityczną, jaką dysponowała Legnica, w związku z tym po latach nalegań i szantaży książę pozbawił nowe miasto swego państwa Mikołajowice wcześniej nadanych przywilejów. Prawdopodobnie taka decyzja podyktowana była doraźnym zyskiem politycznym rządzącego w owych niestabilnych w księstwie czasach.

Świadectwem przeszłości jest w Mikołajowicach średniowieczny lokacyjny układ ulic. Odnajdujemy tam rynek z przyległymi i równoległymi do niego uliczkami oraz kościół w podobnym położeniu względem głównego placu jak w Środzie Śląskiej .

W 1404 roku próbowano wznowić wydobycie złota, jednak było go zbyt mało. Wraz z przejęciem przez władców Austrii księstwa legnickiego zwyczajowe traktowanie Mikołajowic jako miasta zostało zaprzestane. Jedynie sołtysi miejscowości do 1945 r. tradycyjnie zwani byli przez mieszkańców burmistrzami .

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego .

Zaludnienie historyczne