Gmina Długołęka –
gmina
wiejska
w
województwie dolnośląskim
, w
powiecie wrocławskim
.
W latach 1975-1998
gmina położona była w
województwie wrocławskim
.
Siedziba gminy to
Długołęka
.
Pod względem wielkości i ludności gmina zajmuje pierwsze miejsce w powiecie.
Geografia
Położenie
Gmina Długołęka położona jest w północno-wschodniej części województwa dolnośląskiego. Leży na szlaku komunikacyjnym
Praga
–
Wrocław
–
Warszawa
, w bezpośrednim sąsiedztwie Wrocławia. Wraz z ośmioma innymi podwrocławskimi gminami tworzy
powiat wrocławski
. Bezpośrednio Gmina Długołęka graniczy z: gm.
Wisznia Mała
(od zach.), gm.
Trzebnica
(od pn.-zach.), gm.
Zawonia
(od pn.), gm.
Dobroszyce
(pn.-wsch.), gm.
Oleśnica
(od. wsch.) oraz gm.
Czernica
(od pd.).
Pradolina Wrocławska na mapie Polski
Południową część gminy zajmuje
Pradolina Wrocławska
, która została wyżłobiona w
epoce lodowcowej
, przez płynące na zachód wody lądolodu skandynawskiego. Lądolód zatrzymał się na granicy dzisiejszego
Wału Trzebnickiego
. Występują tu głównie
mady
oraz piaski rzeczne. Pradolina ta znajduję się między
Równiną Wrocławską
a
Równiną Oleśnicką
, która stanowi środkową część gminy. Ma ona charakter
wysoczyzny morenowej
a poprzecinana jest licznymi rzekami spływającymi ze wzgórz. Lądolód pozostawił tu
morenę denną
czyli
piaski
,
żwiry
,
gliny
. Jest również mnóstwo
głazów narzutowych
o średnicy od kilku do kilkudziesięciu centymetrów.
Wzgórza Trzebnickie na mapie Polski
Północny obszar gminy leży na południowych zboczach
Wzgórz Trzebnickich
. Pokryte są osadami
lessowymi
i wyżłobionymi w nich wąwozami. W niektórych miejscach można spotkać gliny. Obszar gminy jest w większości równinny, a jedynie na północy zróżnicowany. Wysokość jest zawarta w przedziale 120-150 m n.p.m. Najniższy punkt gminy wynosi 118 m n.p.m. i znajduje się w pobliżu Wilczyc a najwyższy na północ od Krakowian to wzgórze o wysokości 233,8 m n.p.m. Na rzeźbę gminy największy wpływ miało
zlodowacenie środkowopolskie
. Dzięki niemu ukształtowały się rysy współczesnej rzeźby.
Gmina leży w strefie
klimatu umiarkowanego
o przewadze wpływów morskich. Równoleżnikowy kierunek Pradoliny Wrocławskiej ułatwia przemieszczanie się z zachodu na wschód atlantyckich mas powietrza. Klimat na tym terenie charakteryzuję się dużą przejściowością oraz różnorodnością pogody we wszystkich porach roku. Obszar należy do regionu klimatycznego śląsko-wielkopolskiego: stosunkowo małe roczne amplitudy powietrza, wiosna wczesna, lato długie, zima łagodna i krótka, z mało trwałą pokrywą śnieżną. Roczna amplituda niewiele przekracza 20 °C. Opady wynoszą ok. 500-600 mm. Przeważają wiatry zachodnie i północno-zachodnie.
Okres wegetacyjny
należy do najdłuższych w kraju, bo trwa ok. 245 dni.
Obszar gminy jest położony w dorzeczu
Odry
. Największą rzeką jest
Widawa
, która stanowi południową granicę gminy. Ważną rolę stanowi rzeka
Oleśniczka
oraz
Dobra
(Widawka). Obie rzeki są prawymi dopływami Widawy. Mniejsze znaczenie ma potok
Topór
(lewy dopływ Dobrej), który bierze swój początek w pobliżu wsi
Jenkowice
. Występuje tu duża liczba potoków i cieków płynących stale lub okresowo. Na obszarze gminy jest ok. 228 ha wód stojących w tym ok. 200 ha stawów hodowlanych. Głównie w Bielawie, Borowej, Rakowie, Szczodrem, Domaszczynie, Pruszowicach. Pozostałe zbiorniki wodne to
zbiorniki przeciwpożarowe
.
Na obszarze gminy przeważają
gleby bielicowe
. W północnej części, na wzgórzach występują
gleby brunatne
a w dolinach cieków
mady
. Na małych, nizinnych obszarach występują
gleby murszowe
oraz
czarne ziemie
. Większość gleb wytworzona jest z piasków i glin. Jedynie na północy w obrębie Wzgórz Trzebnickich występują gleby pyłowe.
Historia
Okres prehistoryczny
Najstarsze ślady osadnictwa na obszarze dzisiejszej gminy Długołęka sięgają
neolitu
. Prace wykopaliskowe prowadzone na terenie gminy po 1945 roku wykazały liczne ślady osadnictwa z epoki kamiennej. Prehistoryczne ślady znaleziono m.in. w
Oleśniczce
(rdzeń kamienny i odłupek krzemienny), w
Bielawie
, w
Rakowie
, w
Kątnej
,
Budziwojowicach
(cmentarzysko),
Januszkowicach
,
Stępniu
i
Wilczycach
, gdzie natrafiono na narzędzia krzemienne: toporek kamienny i toporek z
serpentynitu
.
W
Kiełczówku
znaleziono siekierkę w kształcie tulipana, która pochodzi z młodszej epoki brązu. W początkowym okresie epoki brązu
dolinę środkowej Odry
zamieszkiwała głównie ludność
kultury unietyckiej
. Ludność tą cechowało chowanie ludzi w
grobach kurhanowych
. Takie groby archeolodzy odkryli w
Szczodrem
i Oleśniczce. W końcowym okresie epoki brązu na tych terenach zaczęła się rozwijać
kultura łużycka
. Ludność zamieszkiwała głównie niewielkie
osady
, które składały się z 10-15 domów. Liczne ślady występowania tej kultury na tych terenach odkryto m.in. w
Łozinie
,
Dobroszowie Oleśnickim
, Januszkowicach,
Jaksonowicach
, Kątnej,
Kiełczowie
,
Śliwicach
,
Bierzycach
i Bielawie, gdzie prawdopodobnie była osada. W
1926
nauczyciel z
Bukowiny
odkrył i przebadał ślady grodziska otoczonego podwójnym wałem. Osady łużyckie znajdowały się także w Kiełczowie i Oleśniczce. W Wilczycach znaleziono ślady cmentarza ciałopalnego z
VII wieku p.n.e
(w kulturze łużyckiej był zwyczaj palenia ciał zmarłych). W Szczodrem odkryto groby skrzynkowe (groby z płyt kamiennych).
Z
epoki żelaza
odkryto m.in. nóż żelazny w Wilczycach, typowe dla tego okresu formy ceramiczne w Jaksonowicach. W Szczodrem i Wilczycach narzędzia do ostrzenia, topór z brązu, siekierki, ozdoby druciane oraz liczne urny i kości.
Z okresu wczesnośredniowiecznego pochodzi m.in. cmentarzysko grobów szkieletowych w Dobroszowie Oleśnickim, osady w Oleśniczce, Wilczycach, Rakowie i Bierzycach, a także grodziska w Łozinie i Szczodrem.
Okres historyczny
Okres historyczny czyli ten, w którym wiadomości pochodzą z źródeł pisanych, rozpoczyna się dla tych terenów w
XII wieku
. Pierwsze wzmianki o miejscowościach pochodzą głównie z dokumentów
książąt śląskich
oraz dokumentów kościelnych. W okresie
podziału Śląska
na dzielnice. Teren dzisiejszej gminy początkowo należał do Księstwa Wrocławskiego, a po jego podziale część wschodnia do
Księstwa Oleśnickiego
. Granicę stanowiła rzeka
Dobra
. Tereny te długo zachowały ludność Polską. Wynarodowienie i zaprzestanie używania mowy polskiej nastąpiło dopiero w XIX wieku pod naciskiem władz pruskich.
Po
II wojnie światowej
obszary te powróciły do Polski i zaludniały się głównie przesiedleńcami z
województwa kieleckiego
i
krakowskiego
oraz repatriantami z dzisiejszej
Ukrainy
. W wyniku
podziału administracyjnego Polski z 1975 roku
, obszar gminy objął
powiat oleśnicki
oraz
powiat trzebnicki
(powierzchnia 155,2 km², 26 miejscowości). Od
1977
roku powierzchnia gminy wynosi 210,7 km², ponieważ do gminy Długołęka przyłączona została
gmina Łozina
. W okresie powojennym na ziemiach odzyskanych szczególnie odczuwano skutki ogólnej polityki krajowej, jak i międzynarodowej, co spowodowało niepewność osadników i brak dbałości o otrzymane mienie. Dopiero w latach
60.
sytuacja ustabilizowała się (pierwsze remonty). Proces ten szybko postępował także w latach
70
. W dalszych latach i obecnie rozwija się budownictwo domów jednorodzinnych, zakładów usługowych i przemysłowych.
We wrześniu 2010 roku został otwarty nowy budynek urzędu gminy, który kosztował 12 milionów złotych, posiada 85 stanowisk dla urzędników, salę konferencyjną, parking.[1]
Statystyki
Demografia
Według danych z roku 2005[2] średni dochód na mieszkańca wynosił 2159,81 zł.
- Wykres liczby ludności gminy w latach 1990-2007[3][4]:
Wzrost ilości mieszkańców w ostatnich latach jest spowodowany głównie migracją ludności z miasta (głównie Wrocławia)[5]. Zjawisko "ucieczki" mieszkańców miast na obszary wiejskie nazywa się
suburbanizacją
.
Dane z
30 czerwca
2007
[6]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 21 383 | 100 | 10 694 | 50,02 | 10 689 | 49,98 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 100,7 | 50,34 | 50,32 |
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002[7] gmina Długołęka ma obszar 212,41 km², w tym:
- użytki rolne: 71%
- użytki leśne: 17%
Gmina stanowi 19,03% powierzchni powiatu.
Miejscowości
Bąków
,
Bielawa
,
Bierzyce
,
Borowa
,
Brzezia Łąka
,
Budziwojowice
,
Bukowina
,
Byków
,
Dąbrowica
,
Długołęka
,
Dobroszów Oleśnicki
,
Domaszczyn
,
Godzieszowa
,
Jaksonowice
,
Januszkowice
,
Kamień
,
Kątna
,
Kępa
,
Kiełczów
,
Kiełczówek
,
Krakowiany
,
Łosice
,
Łozina
,
Michałowice
,
Mirków
,
Mydlice
,
Oleśniczka
,
Pasikurowice
,
Piecowice
,
Pietrzykowice
,
Pruszowice
,
Raków
,
Ramiszów
,
Siedlec
,
Skała
,
Stępin
,
Szczodre
,
Śliwice
,
Tokary
,
Węgrów
,
Wilczyce
,
Zaprężyn
Komunikacja
Komunikacja drogowa
Przez gminę przebiega
droga krajowa
:
oraz dwie
drogi wojewódzkie
:
- Planowane/w budowie
Komunikacja kolejowa
Na terenie gminy znajdują się dwie stacje kolejowe:
- Szynobusy
Kolei Dolnośląskich
Szynobusy na trasie Wrocław Psie Pola – Trzebnica zatrzymują się w miejscowościach:
Polityka
Frekwencja gminy w wyborach
Współpraca zagraniczna
Honorowi obywatele
Pierwsze honorowe obywatelstwa w gminie zostały nadane
13 grudnia
2008
podczas jubileuszu 35-lecia istnienia gminy. Do grona honorowych obywateli Gminy Długołęka należy m.in. reżyser
Jan Jakub Kolski
.
Źródła
- Zbigniew Fras: Dzieje Gminy Długołęka. Profil. .
- Ewa Niwrak-Wojcik, Edyta Podyma – "Monografia Geograficzna Długołęki"
[1]
- Uwarunkowania rozwoju turystyki w powiecie wrocławskim
[2]
Przypisy
Linki zewnętrzne