Metotreksat
Ogólne informacje
Nomenklatura systematyczna ( IUPAC ):
kwas (S)-2-(4-(((2,4-diaminopterydyno-6-ylo)metylo) (metylo)amino)benzamido)pentanodiowy
Wzór sumaryczny	C20H22N8O5
SMILES	OC(=O)CCC(C(=O)O)NC(=O)c3ccc(cc3) N(C)Cc2cnc1nc(N)nc(N)c1n2
Masa molowa	454,44 g / mol
Identyfikacja
Numer CAS	59-05-2
PubChem	126941[1]
DrugBank	APRD00353[2]
Właściwości Temperatura topnienia 182 – 189 °C
Niebezpieczeństwa
Zagrożenia
Toksyczny Toksyczny (T)
NFPA 704	1 3 0
Zwroty ryzyka	R25, R36/37/38, R46, R60, R61
Zwroty bezpieczeństwa	S26, S36/37/39, S45
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25 °C, 1000 hPa)
Farmakokinetyka
Biodostępność	17–90%
Okres półtrwania	3 – 15 godzin
Metabolizm	wątroba
Wydalanie	nerki 48–100%
Uwagi terapeutyczne
Dawka śmiertelna	135 mg·kg−1(szczur, doustnie)[3]

Metotreksat ( ATC : L 01 BA 01 ) – organiczny związek chemiczny , lek cytostatyczny należący do antagonistów kwasu foliowego .

Właściwości

Jest najczęściej stosowanym lekiem z tej grupy. Jest antywitaminą kwasu foliowego , wiąże się 10 tys. razy silniej niż kwas foliowy z dehydrogenazą tetrahydrofolianową, praktycznie całkowicie nieodwracalnie. Wydalany w 90% z moczem.

Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego , choć nie w całości (wchłanianie spada wraz ze wzrostem dawki). Lek metabolizowany w 30%.

Zastosowanie

Metotreksat jest obecnie stosowany przede wszystkim w chorobach nowotworowych . Stosowany w ostrej białaczce limfatycznej , ostrej białaczce szpikowej , nabłoniaku kosmówkowym , raku sutka , raku jajnika , raku płuca , nasieniaku , mięsaku kościopochodnym oraz nowotworach litych głowy i szyi. Znajduje zastosowanie jako lek immunosupresyjny również w leczeniu ciężkich postaci łuszczycy oraz ciężkich postaci chorób reumatoidalnych takich jak, reumatoidalne zapalenie stawów i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa .

Możliwe skutki uboczne

Lek jest bardzo toksyczny. Jego stężenie we krwi powinno być monitorowane, dla większego bezpieczeństwa jego stosowania. Przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego . Przenika również do jam surowiczych ciała, jamy otrzewnowej , jamy opłucnej . Powolna eliminacja leku z płynu wysiękowego przedłuża jego toksyczne działanie na organizm. W dużych dawkach może powodować niewydolność nerek , wątroby , zapalenia skóry, naczyń krwionośnych. Uszkadza również szpik , uszkadza błony śluzowe. może powodować stany zapalne błony śluzowej , biegunki, nudności , nadżerki , wypadanie włosów . Podany dokanałowo jest również neurotoksyczny. Ciężkość objawów jest ściśle uzależniona od czasu ekspozycji na lek i wzrasta po 48 godzinach jego stosowania.

Profilaktycznie należy dążyć do nawodnienia chorego i alkalizacji jego moczu , co pozwala zmniejszyć ekspozycje na metotreksat i nieco obniżyć częstość występowania działań niepożądanych . Konieczne jest obniżenie dawki u chorych z niewydolnością nerek. W razie zatrucia podaje się folinian wapnia.

Interakcje

Lek będzie zmieniał właściwości w połączeniu z lekami o zakwaszających właściwościach, takich jak salicylany , sulfonamidy , fenylbutazon , fenytoina . W połączeniu z tymi lekami konieczne jest obniżenie dawki. Gryzeofulwina przyśpiesza jego metabolizm i zmniejsza jego działanie.

Przypisy