Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Maria Skłodowska-Curie

Maria Skłodowska-Curie

Maria Skłodowska-Curie

Urodzona 7 listopada 1867
Warszawa , Polska
Zmarła 4 lipca 1934
Passy , Francja
Znana zOdkrycie radu i polonu
teoria promieniotwórczości

Maria Salomea[1] Skłodowska-Curie[2] (ur. 7 listopada 1867 r. w Warszawie , zm. 4 lipca 1934 r. w Passy ) – fizyk i chemik polskiego pochodzenia. Większość życia spędziła we Francji , tam też rozwinęła swoją karierę naukową. Prekursorka nowej gałęzi chemii – radiochemii . Do jej dokonań należą: opracowanie teorii promieniotwórczości , technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastkówradu i polonu . Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono też pierwsze badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla za osiągnięcia naukowe, po raz pierwszy w 1903 z fizyki wraz z mężem i Henrim Becquerelem za badania nad odkrytym przez Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości, po raz drugi w 1911 z chemii za wydzielenie czystego radu. Do dziś pozostaje jedyną kobietą, która tę nagrodę otrzymała dwukrotnie, a także jedynym uczonym w historii uhonorowanym Nagrodą Nobla w dwóch różnych dziedzinach nauk przyrodniczych[3].

Żona Pierre'a Curie , matka Eve Curie i Irène Joliot-Curie .

Spis treści

Życiorys

Drzewo genealogiczne

4. Józef Skłodowski    
  2. Władysław Skłodowski
5. Salomea z Sagtyńskich Skłodowska     
   1. Maria Skłodowska Curie
6. Feliks Boguski  
  3. Bronisława Boguska  
7. Maria Zaruska   
 

Dzieciństwo i młodość w Polsce

Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie , ul. Freta 16 w Warszawie . Miejsce urodzenia Skłodowskiej.

Maria Skłodowska urodziła się jako piąte dziecko w znanej rodzinie nauczycielskiej, wywodzącej się z drobnej szlachty . Jej rodzina miała prawo do posługiwania się herbem Dołęga . Jej dziadek Józef Skłodowski był szanowanym lubelskim pedagogiem. Ojciec Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem kolejno dwóch warszawskich gimnazjów męskich, prowadził również w domu stancję dla chłopców. Matka zaś, Bronisława Boguska, była dyrektorką prestiżowej warszawskiej pensji dla dziewcząt z dobrych domów. Chorowała na gruźlicę i zmarła, gdy Maria Skłodowska-Curie miała 11 lat. Ojciec był ateistą , matka zaś głęboko wierzącą katoliczką[4].

Gdy miała 10 lat, Maria Skłodowska rozpoczęła naukę na pensji dla dziewcząt, którą wcześniej prowadziła jej matka, gdy była jeszcze zdrowa; następnie kształciła się w gimnazjum dla dziewcząt, które ukończyła 12 czerwca 1882 r otrzymując złoty medal. Kolejny rok spędziła dość beztrosko na wsi u ziemiańskiej rodziny jej ojca, a następnie przy boku ojca w Warszawie, gdzie trudniła się okazjonalnym udzielaniem korepetycji.

Krakowskie Przedmieście 66, Warszawa. Tu mieściło się Muzeum Przemysłu i Rolnictwa , w którym Skłodowska prowadziła pierwsze swe prace naukowe.

W tym czasie zawarła ze swoją starszą siostrą Bronisławą umowę, że będzie ją wspierać finansowo w trakcie jej studiów medycznych w Paryżu , w zamian za podobne wsparcie za 2 lata[5]. W związku z tym została guwernantką najpierw w prawniczej rodzinie z Krakowa , a następnie u ziemiańskiej rodziny Żórawskich, krewnych jej ojca, z którą to rodziną związała się na 2 lata. W trakcie pracy u rodziny Żórawskich zakochała się z wzajemnością w Kazimierzu Żórawskim , przyszłym wybitnym matematyku, jednak jego rodzice stanowczo odrzucili pomysł ślubu ich syna z ubogą krewną, a sam Kazimierz nie potrafił się im przeciwstawić, co skończyło się dla Marii Skłodowskiej utratą pracy[6]. Maria Skłodowska znalazła pracę u rodziny Fuchsów w Sopocie , gdzie spędziła kolejny rok, stale wspierając finansowo siostrę Bronisławę.

Na początku 1890 r., zgodnie z wcześniejszą umową, Bronisława, która kilka miesięcy wcześniej poślubiła Kazimierza Dłuskiego , zaprosiła ją do swojego paryskiego mieszkania, oferując wikt i opierunek. Marii Skłodowskiej nie było jednak stać na czesne, poza tym liczyła wciąż na ślub z Kazimierzem Żórawskim, z którym widywała się w Warszawie. Z obu względów wróciła do ojca, u którego przebywała do jesieni 1891 r., dorabiając sobie korepetycjami. Wreszcie, po ustawicznych naleganiach siostry i otrzymaniu listu od Kazimierza, w którym stanowczo z nią zerwał, zdecydowała się w październiku tego roku na wyjazd do Francji[7].

Studia na Sorbonie

W Paryżu w 1891 r. Maria Skłodowska zdała jako pierwsza kobieta w historii egzaminy wstępne na wydział fizyki i chemii Sorbony . W dzień studiowała, a wieczorami pracowała jako korepetytorka, z trudem zarabiając na utrzymanie. W 1893 r. uzyskała licencjat z fizyki i zaczęła pracować jako laborantka w przemysłowym laboratorium zakładów Lippmana. W tym czasie dalej studiowała na Sorbonie, uzyskując drugi licencjat z matematyki w 1894 r.

Rad i polon

Również w 1894 r. poznała swojego przyszłego męża, Francuza Pierre'a (Piotra) Curie , który był w tym czasie doktorantem w laboratorium Becquerela . Po zrobieniu doktoratu przez Pierre'a Curie, Maria Skłodowska poślubiła go w 1895 r.

Pierre Curie zarekomendował Marię Skłodowską H. Becquerelowi, który zaproponował jej podjęcie studiów doktoranckich pod jego opieką. Becquerel zaproponował jej pozornie mało atrakcyjny i pracochłonny temat zbadania, dlaczego radioaktywność niektórych rodzajów rudy uranowej jest znacznie wyższa, niż wynikałoby to z udziału w niej czystego uranu.

Maria Skłodowska, początkowo z pomocą robiącego licencjat młodego chemika André-Louis Debierne 'a, rozpoczęła żmudną pracę rozdzielania rudy uranowej na pojedyncze związki chemiczne i poszukiwanie związku powodującego jej wysoką radioaktywność. Do zespołu tego dołączył później Pierre Curie. Badania te po 4 latach doprowadziły do odkrycia najpierw polonu, następnie dużo bardziej radioaktywnego radu, a także do wyjaśnienia prawdopodobnych przyczyn zjawiska radioaktywności jako efektu rozpadu jąder atomów . W 1903 r. Maria Skłodowska-Curie jako pierwsza kobieta w historii otrzymała stopień doktora fizyki i w tym samym roku przyznano jej też Nagrodę Nobla.

Laboratorium w Sorbonie

Po otrzymaniu Nagrody Nobla Maria i Pierre Curie stali się nagle bardzo sławni. Pierre'owi Curie władze Sorbony przyznały stanowisko profesora i zezwoliły na założenie własnego laboratorium, w którym Maria Skłodowska-Curie została kierownikiem badań. W tym też czasie urodziła dwie córki Eve i Irène .

19 kwietnia 1906 r. Pierre Curie zginął, przejechany przez konny wóz ciężarowy. Maria Skłodowska-Curie straciła towarzysza życia i pracy. 13 maja tego samego roku rada wydziałowa postanowiła utrzymać katedrę, stworzoną dla Pierre'a Curie, i powierzyła ją Marii Skłodowskiej-Curie wraz z pełnią władzy nad laboratorium. Umożliwiło to wyjście Marii Skłodowskiej-Curie z cienia. Stała się w ten sposób pierwszą kobietą profesorem Sorbony. Parę lat później, w 1911 r., tylko dwóch głosów zabrakło jej do tego, aby stała się jednym z czterdziestu członków Académie française i jedynym płci żeńskiej. Według niektórych ocen zadziałała ksenofobiczna postawa wobec cudzoziemców. Warto tu wspomnieć, że pięćdziesiąt jeden lat później pierwszą członkinią Akademii Francuskiej została Marguerite Perey , była doktorantka Polki.

Skandal z Paulem Langevinem

Maria Skłodowska-Curie wśród największych uczonych początku XX wieku podczas I konferencji Solvayowskiej w Brukseli w 1911 r. (m.in. Wien , Einstein , Maurice de Broglie – brat Louisa de Broglie , Nernst , Planck , Poincaré , Rutherford ). Pierwszy z prawej: Paul Langevin . Drugi z prawej: Albert Einstein .

Wkrótce po porażce w Akademii ujawniony został romans Marii Skłodowskiej-Curie z fizykiem francuskim Paulem Langevinem , który trwał około roku, w l. 1910 / 11 . Langevin był żonaty i porzucił swoją rodzinę. Maria Skłodowska-Curie w oczach prasy, zwłaszcza brukowej , była osobą rozbijającą rodzinę Langevinów, w dodatku była od Paula o 4 lata starsza, a poza tym była cudzoziemką.

Jako że była zadeklarowaną ateistką i pochodziła z Polski, która dla większości Francuzów była utożsamiana z bliżej nieokreślonym terytorium pod berłem rosyjskiego cara , gdzie znaczny procent ludności stanowili Żydzi — snuto przypuszczenia, że jest Żydówką (co w tamtych czasach było w ksenofobicznych kręgach Francji uważane za mocno podejrzane — nie ucichły bowiem jeszcze resentymenty, które kilkanaście lat wcześniej doprowadziły do sprawy Dreyfusa ), pomimo że w rzeczywistości pochodziła ze szlacheckiego polskiego rodu Dołęga -Skłodowskich, a w dzieciństwie została ochrzczona w wierze katolickiej . Domniemania paryskich brukowców oparte były na tym, że Maria Skłodowska-Curie nosiła po babce drugie imię Salomea , które w Polsce było popularnym imieniem chrześcijańskim, zaś we Francji kojarzyło się z Salomé, używanym przez Żydówki.

Michel Langevin, wnuk Paula, ożenił się wiele lat później z Hélène Joliot (ur. w 1927 r.), wnuczką Marii Skłodowskiej-Curie. Oboje byli, podobnie jak ich rodzice i dziadkowie, naukowcami (w ich przypadku — fizykami nuklearnymi). Hélène Langevin-Joliot jest obecnie emerytowanym dyrektorem badań w Centre national de la recherche scientifique w Paryżu.

Instytut Radowy

Dyplom Nagrody Nobla z 1911 r.

Pod koniec 1911 r. otrzymała drugą Nagrodę Nobla, dzięki której przekonała rząd Francji do przeznaczenia środków na budowę prywatnego Instytutu Radowego – Institut du radium (obecnie Institut Curie), który został zbudowany w 1914 r. i w którym prowadzono badania z zakresu chemii, fizyki i medycyny . Instytut ten stał się kuźnią noblistów — wyszło z niego jeszcze czterech laureatów nagrody Nobla, w tym córka Marii Skłodowskiej-Curie, Irène, i jej zięć Fryderyk Joliot .

I wojna światowa

W czasie I wojny światowej Maria Skłodowska-Curie została szefem wojskowej komórki medycznej zajmującej się organizowaniem polowych stacji rentgenograficznych , które w sumie obsłużyły ponad trzy miliony przypadków urazów wśród francuskich żołnierzy .

Czasy powojenne

Po wojnie uczona nadal szefowała Instytutowi Radowemu w Paryżu i jednocześnie jeździła po świecie, gdzie pomagała poprzez swoją fundację zakładać medyczne instytuty leczenia chorób nowotworowych. W 1932 r. z pomocą Prezydenta RP Ignacego Mościckiego jeden z pierwszych takich instytutów został założony w Warszawie (obecnie Centrum Onkologii — Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie ). Jego pierwszym szefem została siostra Marii Skłodowskiej-Curie, Bronisława. Maria ofiarowała nowej placówce gram radu , będący jej własnością. Był on podstawą rozpoczęcia działalności Instytutu.

Maria Skłodowska-Curie zmarła 4 lipca 1934 roku w alpejskiej klinice Sancellemoz w Passy na białaczkę spowodowaną najprawdopodobniej wysokimi dawkami promieniowania pochłoniętymi podczas badań nad promieniotwórczością.

W roku 1995 Maria Skłodowska-Curie została pierwszą kobietą pochowaną pod kopułą paryskiego Panteonu w uznaniu jej zasług. Odznaczona została Legią Honorową .

Profesor Skłodowska-Curie została uhonorowana doktoratami honorowymi : Politechniki Lwowskiej 1912, Uniwersytetu Poznańskiego 1922, Uniwersytetu Jagiellońskiego 1924 i Politechniki Warszawskiej 1926.

Filmy o życiu uczonej

Do tej pory powstało kilka filmów biograficznych o Marii Skłodowskiej-Curie.

  • Curie-Skłodowska (ang. Madame Curie), amerykański film z 1943 w reżyserii Mervyna LeRoy'a , w rolę Marii Skłodowskiej wcieliła się Greer Garson [8][9]. Obraz powstał na podstawie książki Ève Cure "Maria Curie".
  • Maria Skłodowska-Curie podtytuł W stulecie wielkiej uczonej, film biograficzny w reżyserii Stanisława Grabowskiego z 1977 . Stworzono go w związku z setną rocznicą urodzin Marii Curie w dniu 7 listopada 1967[10][11].
  • Marie Curie miniserial telewizycjny w reżyserii Johna Glenistera z 1977. Rolę Marii Curie odegrała Jane Lapotaire[12][13].
  • Marie Curie. Une femme honorable biograficzny mini serial telewizyjny z 1990 , reżyseria Michel Boisrond. Rolę Marii Curie odegrała Marie Christine Barrault[14].
  • Maria film biograficzny w reżyserii Krzysztofa Szmagiera z 1998 . Powstał z inicjatywy Komitetu Obchodów 100-lecia Odkrycia Polonu i Radu[15].
  • Maria Skłodowska-Curie, film biograficzny w reżyserii Bohdana Rączkowskiego z 2004 [16].

Galeria

Przypisy

  1. Znalazł grób babki podwójnej noblistki
  2. Pisownia jej nazwiska jest przedmiotem sporu: podpisywała się i Marie Curie (w tej wersji jest wypisany dyplom Nagrody Nobla z 1903) i Maria Skłodowska-Curie lub Marie Sklodowska-Curie (w tej ostatniej wersji jest wypisany dyplom Nagrody Nobla z 1911), czy wreszcie Maria Curie-Skłodowska (m.in. w korespondencji z władzami polskimi po odzyskaniu niepodległości przez Polskę).
  3. Dwie nagrody Nobla dostali też: Linus Pauling , ale jedną pokojową i jedną z chemii; John Bardeen – dwukrotnie z fizyki, Frederick Sanger – dwukrotnie z chemii.
  4. Ewa Curie, Maria Curie str. 5-30
  5. Maria Curie, Autobiografia, str. 14
  6. Susan Quinn, Życie Marii Curie, str. 104
  7. Ewa Curie, Maria Curie, str. 100-101
  8. Madame Curie (1943)
  9. Filmweb.pl - łeb pełen filmów!
  10. filmpolski.pl: W STULECIE WIELKIEJ UCZONEJ
  11. filmpolski.pl: MARIA SKŁODOWSKA-CURIE (Grabowski Stanisław)
  12. "Marie Curie" (1977)
  13. Filmweb.pl - łeb pełen filmów!
  14. filmpolski.pl: MARIE CURIE. UNE FEMME HONORABLE
  15. filmpolski.pl: MARIA
  16. filmpolski.pl: MARIA SKŁODOWSKA-CURIE (Rączkowski Bohdan)

Bibliografia

  • Ève Curie: Maria Curie. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1997. . 
  • Françoise Giroud: Maria Skłodowska-Curie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987. .  (cykl: Biografie Sławnych Ludzi)
  • Helena Bobińska, Maria Skłodowska-Curie, Czytelnik, Warszawa 1965
  • Denis Brian: Rodzina Curie. Warszawa: "Amber", 2006. . 
  • Susan Quinn: Życie Marii Curie. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1997. . 
  • Barbara Goldsmith: Geniusz i obsesja : wewnętrzny świat Marii Curie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. . 

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Maria Skłodowska-Curie":

Biskup ...

Brescia ...

Brno ...

Iwan IV Groźny ...

XVI wiek ...

1972 ...

Elegia ...

Parafia mariawicka w Kownie ...

1408 ...

1749 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Maria Skłodowska-Curie":

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 3) ...

219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3) ...

106 Walka o hegemonię w Europie w XVI w. (plansza 17) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie