Bogowie, półbogowie-geniusze, zwierzęta
Ok. 3100 p. Chr. W
Górnym Egipcie
, Odkryto przedmioty o różnorakich motywach ( sceny polowań, sceny wojenne, uprawy ról) na paletach z zielonego łupku. Palety te rozmiarami i kształtem przypominały tarcze. Składano je wraz z ozdobnymi maczugami w świątyniach. Dominowała religia bóstw lokalnych, których uważano za władców i panów miast i okolic, w których ich czczono. Poza bogami wierzono w półbogów, czyli geniuszy. Byli oni bardziej związani z życiem codziennym ludzi, lecz nie mieli świątyń i raczej nie brano ich pod uwagę w spekulacjach
teologicznych
. Geniusze mieli charakter bardziej ludowy. Były to duchy związane z rolnictwem, z narodzinami człowieka. Istniał także kult zwierząt. Święte zwierzęta były po prostu wcieleniami bogów (aspektami bogów). Wierzono, że była w nich obecna jedna z
dusz
jakiegoś boga. Posągi bóstw umieszczano w świątyniach, przez co stawały się niedostępne dla ogółu. Posągi świętych zwierząt nie znajdowały się w samych świątyniach.
Ciało, Dusza i Ka
Ok. 3000 p. Chr. Z czasem (w ciągu około wieku), odrębne miasta zaczynały łączyć się w większe organizacje. Zmieniała się więc też religia. Dochodziło do kompromisów polegających na łączeniu bóstw, z różnych miast w małżeństwa, a także usynawianie bogów. Najczęściej powstawały triady bóstw. Powstawała, a właściwie syntetyzowała się
mitologia
. Silnie zakorzeniona była
wiara
w życie człowieka po śmierci. Stąd też zmarłych grzebano z tak wielką troską. Egipcjanie wierzyli że człowiek składa się z trzech elementów:
- z ciała,
- z ba- bardzo podobne do potocznego rozumienia
duszy
- i z ka – niematerialnego odbicia ciała, albo ducha opiekuńczego człowieka, albo nadane przez bogów określenie wartości dające każdemu godność mu właściwą.
Śmierć rozumiano jako oddzielenie się ciała od elementów duchowych. Jednak ba i ka po śmierci człowieka żyły nadal w łączności z ciałem i w zależności od niego. Zatem komora grobowa, w której składano ciało, była pośmiertnym mieszkaniem ciała i elementów duchowych zmarłego. Zmarły potrzebował tego samego co żywy, a więc także pożywienia. Zapewniał mu je kult zmarłych. To jeszcze nie wszystko. Należało zachować ciało zmarłego w stanie nienaruszonym. Dlatego na miejsca pochówków wybierano miejsca pustynne, wolne od wilgoci. Jednym z rytuałów pogrzebowych był motyw chwytania duszy. Objawiało się to tym, że po śmierci człowieka dusza odłączona od ciała narażona była na śmierć. Dlatego za pomocą
magicznych
obrzędów trzeba ją było pochwycić i na nowo złączyć z ciałem. W dniu pogrzebu urządzano ucztę przed grobem. Powtarzano tę ceremonię w wielkie święta
nekropolii
. Jednak tak rzadkie posiłki nie wystarczały zmarłemu, stąd istniał codzienny kult zmarłych. Polegał on na składaniu ofiar z chleba i libacjach ze świeżej wody. Kult sprawowany był przy grobie. Świątynie budowano z drzewa i plecionek.[] Przy drzwiach umieszczano insygnia bóstwa, dla którego świątynia została wzniesiona.
Monarcha
uważany był za boga. Wierzono, że władca jest synem z ciała każdego z bóstw lokalnych, przy czym głównym bogiem, z którym utożsamiał się monarcha był
Horus
.
Heliopolis
W
Heliopolis
religia koncentrowała się wokół słońca. Według mitologii heliopolitańskiej na początku była tylko zimna, ciemna i nieruchoma woda, zwana
Nuu
, czyli Chaos. Słońce, czyli bóg
Atum
stworzył sam siebie a potem albo wypluwając albo onanizując się dał początek dwóm bogom:
Szu
, czyli suszy i
Tefnut
, czyli wilgoci. Szu i Tefnut stały się następnie rodzicami boga
Geb
, czyli ziemi i bogini
Nut
, czyli niebu. Szu wzniósł Nut ponad swoją głową, a jej małżonka, Geb pozostawił nadal leżącego. Później Net stała się matką
Ozyrysa
,
Seta
,
Izydy
i
Neftydy
. Tych dziewięcioro bogów stanowiło
Wielką Enneadę
.
Busiris
W Busiris, w centrum
Delty
, powstała mitologia ozyriańska. Jej korzeni należy dopatrywać się w podaniach ludowych.
Ozyrys
należał do
Wielkiej Enneady
. Będąc pierworodnym synem
Geba
i
Nut
, był prawowitym dziedzicem ziemi. Rządził ziemią dobrze dla ludzi. Niestety jego brat,
Set
, pojmał go, zabił i wrzucił do rzeki.
Neftyda
i
Izyda
odnalazły zwłoki Ozyrysa w Egipcie. Od jego śmierci upłynęło dużo czasu i zatopione w mule zwłoki, już się rozkładały. Geb oczyścił ciało Ozyrysa z błota, Nut przywróciła mu członki, a
Re
wskrzesił boga. Ozyrys spłodził
Horusa
. Izyda wychowywała Horusa wśród bagien – Chemnis. Jednak Ozyrys nigdy jeż nie odzyskał ziemskiego panowania. Stał się władcą świata zmarłych.
Hermopolis
W
Hermopolis
najważniejszym bogiem był
Thot
, bóg-księżyc, ibis, albo pawian. Sam z siebie obudził się w chaosie i głosem powołał do istnienia
Ogdoadę
, czyli ośmiu bogów. Były to cztery pary samców i samic. Samce miały głowy żab, a samice wężów. Były to zarówno w radzaju żeńskim jak i w męskim: Noc, Ciemność, Tajemnica i Wieczność. Ogdoada usiadła na pagórku i zniosła jajo. Z jaja wykluło się słońce i to ono właśnie stworzyło i zorganizowało świat.
Zobacz też
