Saldo na rachunku obrotów bieżących w roku 2006:

     Saldo ujemne

     Saldo dodatnie

     Brak danych

Bilans płatniczy – zestawienie (dochody – wpływy kontra wydatki – płatności) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową) a nierezydentami (zagranicą) w danym okresie. Jest on sporządzany dla całej gospodarki narodowej. Bilans płatniczy Polski (za poszczególne miesiące, kwartały oraz lata) publikuje Narodowy Bank Polski . Zestawieniem komplementarnym dla bilansu płatniczego jest międzynarodowa pozycja inwestycyjna .

Bilans płatniczy strefy euro publikuje Europejski Bank Centralny , natomiast bilans handlowy Unii Europejskiej - Eurostat .

Metodyka tworzenia bilansu płatniczego różni się w zależności od kraju, jednak co do zasady powinna być zgodna z Balance of Payments Manual (BPM) publikowanym przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy . Ostatnia wersja BPM to wersja 5. Obecnie trwają prace nad wersją 6, która powinna zostać opublikowana w 2008 roku.

Kategorie bilansu płatniczego

1. Rachunek bieżący bilansu płatniczego - rachunek obrotów bieżących
   1. Obroty towarowe
   2. Usługi
   3. Dochody
   4. Transfery bieżące
   5. NOB – niesklasyfikowane obroty bieżące
2. Rachunek obrotów kapitałowych
3. Rachunek finansowy
   1. Inwestycje bezpośrednie
   2. Inwestycje portfelowe
   3. Pozostałe inwestycje
   4. Pochodne instrumenty finansowe
4. Saldo błędów i opuszczeń (w tym transferowane zyski i efekt stosowania cen transferowych ) ^[1]
5. Oficjalne aktywa rezerwowe

Charakterystyka sald składowych bilansu płatniczego

• Bilans obrotów bieżących – zawiera informacje o obrotach towarowych (zwane bilansem handlowym), a także: obrót usług, transfery pieniężne (społeczeństwa i rządu) oraz przepływy związane z dochodami z inwestycji. Bilans handlowy – daje obraz ile gospodarka eksportuje towarów, a ile ich importuje. Różnica pomiędzy tymi wielkościami odpowiada na pytanie, czy mamy do czynienia z deficytem handlowym (przewagą importu nad eksportem ), czy z dodatnim bilansem handlowym (nadwyżką eksportu nad importem).
• Bilans obrotów kapitałowych – są to przepływy kapitałowe netto (kredyty eksportowe, kredyty bankowe, inwestycje bezpośrednie).

W bilansie płatniczym można wyróżnić dwa rodzaje transakcji: autonomiczne i wyrównawcze.

Autonomiczne to takie, które powstają w wyniku potrzeby osiągnięcia zysku, np. import jakiegoś dobra lub eksport w celu uzyskania nadwyżki (zysku).

Wyrównawcze to takie transakcje, które mają za zadanie skorygowanie stanu bilansu płatniczego np. na rynku walutowym Forex , gdzie podstawowym prawem obowiązującym na tym rynku jest prawo popytu i podaży, które kształtuje cenę danej waluty wobec innej. W przypadku reżimu stałego kursu walutowego, państwo w ramach transakcji wyrównawczej bilansu płatniczego uwalnia rezerwy walutowe , po to, żeby relacja innych walut do własnej waluty pozostawała względnie na danym poziomie.

Równowaga i nierównowaga bilansu płatniczego

Równowaga bilansu płatniczego jest to sytuacja, w której suma bilansu obrotów bieżących i bilansu obrotów kapitałowych jest równa zeru. Polega na równoważeniu deficytów z jednego okresu, nadwyżkami z drugiego.

Nierównowaga bilansu płatniczego oznacza istnienie nadwyżki lub deficytu.

• Osiąganie ciągłych deficytów jest niemożliwe, gdyż może to prowadzić do trwałego wyczerpania rezerw dewizowych (utrata możliwości płatności).
• Osiąganie ciągłych nadwyżek również nie jest możliwe, gdyż powodowałoby to ciągły deficyt innych krajów (a jest to niemożliwe). Okresowe nadwyżki są preferowane, ale mogą doprowadzić do negatywnych konsekwencji:
  • presja inflacyjna – szybki wzrost bazy monetarnej, której źródłem są nadwyżki bilansu płatniczego, przy założeniu problemów ze sterylizacją ,
  • implikacja deficytów w innych krajach (negatywne gdy dla danego kraju liczy się kooperacja międzynarodowa).

Automatyczne mechanizmy dostosowawcze

Wpływają zarówno na rachunek obrotów kapitałowych, jak i na rachunek obrotów bieżących poprzez:

• zmiany cen
• zmiany dochodów

Jest to długookresowy cel polityki gospodarczej.

Linki zewnętrzne

• Balance of Payments Manual 5
• dane polskiego bilansu płatniczego, publikowane przez NBP
• Balance of Payments The Concise Encyclopedia of Economics ( ang. )

Przypisy