中華人民共和國澳門特別行政區 Região Administrativa Especial de Macau da República Popular da China Specjalny Region Administracyjny Makau Chińskiej Republiki Ludowej[1]
Flaga Makau Godło Makau Flaga Makau Godło Makau
Położenie Makau
Państwo	Chiny
Język urzędowy	chiński ( kantoński ), portugalski [2]
Status terytorium	Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej
Szef rządu	szef administracji Fernando Chui
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	224. na świecie 28,2 km² 0
Liczba ludności  ( 2009 )  • całkowita   •  gęstość zaludnienia	165. na świecie 541 200[3] 19 191 osób/km²
Jednostka monetarna	1 pataca = 100 avo (MOP)
Strefa czasowa	UTC +8
Domena internetowa	.mo
Kod telefoniczny	+853
Mapa Makau

Na mapach: 22°10'N 113°33'E / 22.167, 113.55

Specjalny Region Administracyjny Makau ( chin. trad. : 澳門特別行政區; pinyin : Àomén Tèbié Xíngzhèngqū; Yale : Oumun Dakbit Hangjeng Keui; port. : Região Administrativa Especial de Macau) powszechnie znany jako Makau lub Makao ( chin. upr. : 澳门; chin. trad. : 澳門; pinyin : Àomén; Jyutping : ou3 mun4) to jeden z dwóch specjalnych regionów administracyjnych Chińskiej Republiki Ludowej (drugim regionem jest Hongkong ), znajdujący się na wschodnim wybrzeżu Chin. Makau leży po zachodniej stronie delty Rzeki Perłowej , graniczy od północy z prowincją Guangdong , natomiast od południa i wschodu otoczone jest wodami Morza Południowochińskiego ^[4]. Prężnie rozwijają się tam niektóre gałęzie przemysłu, np. przemysł odzieżowy, elektroniczny, zabawkarski i turystyczny. Makau zalicza się do jednego z najbogatszych regionów na świecie^[5].

Makau było pierwszą i najdłużej istniejącą europejską kolonią na terenie Chin^[6][7]. Początki kolonii sięgają XVI w., kiedy w Makau osiedlili się pierwsi portugalscy kupcy. Obszar ten był zarządzany przez Portugalczyków aż do przekazania go Chinom, czyli do 20 grudnia 1999 . Wspólna deklaracja chińsko-portugalska oraz Ustawa zasadnicza Makau stanowią, że ta jednostka administracyjna ChRL może funkcjonować z dużą autonomią co najmniej do 2049, a więc do upłynięcia 50-letniego okresu od momentu przekazania^[8].

Zgodnie z polityką " jeden kraj, dwa systemy ", rząd ChRL odpowiada za obronę terytorium Makau i sprawy zagraniczne, natomiast Makau ma odrębny system prawny, administracyjny, gospodarczy i monetarny, prowadzi osobną politykę celną i imigracyjną, utrzymuje własną policję oraz samodzielnie wyznacza delegatów na międzynarodowe wydarzenia i do organizacji międzynarodowych^[8][9].

Etymologia

Przed rozpoczęciem portugalskiego osadnictwa w XVI w., Makau było znane pod nazwą Haojing lub Jinghai^[10]. Uważa się, że określenie Makau zostało utworzone od nazwy świątyni A-Ma , którą zbudowano w 1448 dla bogini Mazu – patronki rybaków i żeglarzy. Mówi się, że kiedy portugalscy żeglarze wylądowali na brzegu, niedaleko świątyni i zapytali tubylców o nazwę tego miejsca, otrzymali odpowiedź "媽閣" ( Jyutping : "Maa1 Gok3"). Po tym wydarzeniu Portugalczycy nadali półwyspowi nazwę "Makau"^[11]. Obecna chińska nazwa 澳門 ( hanyu pinyin : Àomén; Jyutping : Ou3 Mun4) oznacza "Bramy Zatoki".

Historia

Historia Makau sięga okresu panowania dynastii Qin (221-206 p.n.e.), kiedy tereny dzisiejszego Makau przeszły pod jurysdykcję powiatu Panyu, w prefekturze Nanhai (obecnie Guangdong )^[10]. Pierwszymi odnotowanymi mieszkańcami tego regionu byli ludzie poszukujący w Makau schronienia przed inwazją Mongołów w czasie rządów południowej dynastii Song ^[12]. Podczas sprawowania władzy przez dynastię Ming (1368-1644 n.e.) miała miejsce migracja rybaków do Makau z prowincji Guangdong i Fujian .

Makau było mało znaczącą osadą, aż do przybycia Portugalczyków w XVI w.^[13] W 1535 portugalscy kupcy otrzymali prawo do zakotwiczania swoich statków w portach Makau i prowadzenia działalności handlowej, jednakże nie mogli wychodzić na ląd^[14]. Około 1552-1553 uzyskali tymczasowe zezwolenie na budowanie magazynów na wybrzeżu w celu wysuszenia towarów zalanych wodą morską^[15]; wkrótce potem zaczęto wznosić prymitywne kamienne domy w części miasta zwanej obecnie Nam Van. W 1557 Portugalczycy założyli w Makau stałą osadę, płacąc rocznie 500 taeli srebra za dzierżawę^[15].

Ruiny katedry św. Pawła , rysunek autorstwa Georga Chinnery'ego (1774-1852). Budynek wzniesiono w 1602, jednak w 1835 został zniszczony w pożarze. Do dziś zachowała się jedynie południowa, kamienna fasada.

Makau, ok. 1870

Wraz ze wzrostem osadnictwa portugalskiego, spowodowanego chęcią wzbogacenia się na handlu, Portugalczycy zaczęli domagać się własnego samorządu. Powstał on jednak dopiero w latach 40. XIX wieku^[16]. W 1576, papież Grzegorz XIII ustanowił rzymskokatolicką diecezję Makau^[17]. W 1583 zezwolono Portugalczykom na założenie senatu w celu załatwiania własnych spraw społeczno-gospodarczych, pod ścisłym nadzorem Chin^[16], bez przekazania suwerenności^[12]. Makau rozwijało się jako port, lecz w XVII w. było także celem powtarzających się, nieudanych starań zdobycia go przez Holendrów .

Po wojnach opiumowych Portugalia zajęła wyspy Taipa i Coloane odpowiednio w 1851 i 1864. 1 grudnia 1887 podpisano chińsko-portugalski układ, w ramach którego Chiny przekazały swoje prawa do "wieczystego posiadania i rządu w Makau Portugalii" zgodnie z oświadczeniami z Protokołu lizbońskiego. W zamian, rząd Makau miał współpracować z Hongkongiem w przemycaniu indyjskiego opium, a Chiny miały możliwość zwiększenia swoich zysków poprzez nakładanie ceł. Portugalia zobowiązała się również "nigdy nie wyzbywać się Makau bez uprzedniego porozumienia z Chinami". Oznaczało to zablokowanie negocjacji pomiędzy Portugalią i Francją (w sprawie ewentualnej wymiany Makau i Gwinei na Kongo Francuskie) lub innymi krajami i zabezpieczenie brytyjskich interesów handlowych; Makau stało się oficjalnie kolonią portugalską^[12].

W 1928, po rewolucji Xinhai i obaleniu rządów dynastii Qing , rząd Kuomintangu (KMT) oficjalnie poinformował Portugalię, że nastąpiło unieważnienie dawnego układu^[18], jednak w jego miejsce podpisano nowy Chińsko-portugalski traktat o przyjaźni i handlu. Wprowadzono kilka nowych regulacji dotyczących taryf celnych i biznesu, aczkolwiek traktat nie zmieniał niczego w sprawie suwerenności Makau ani portugalskiego rządu Makau^[19].

Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949, rząd w Pekinie oświadczył, że traktat jest traktatem nierównoprawnym i jest nieważny. Jednak Pekin nie był gotowy do rozstrzygnięcia kwestii traktatu i utrzymywał "status quo" aż do "bardziej odpowiedniego czasu"^[20].

Pod wpływem rewolucji kulturalnej w Chinach i ogólnego niezadowolenia z portugalskiego rządu, w 1966, w Makau wybuchły zamieszki. 3 grudnia 1966, w najpoważniejszym starciu, zwanym incydentem 12-3, zginęło 6 osób, a ponad 200 zostało rannych^[21][22]. 28 stycznia 1967, rząd portugalski wystosował oficjalne przeprosiny.

Wkrótce po obaleniu dyktatury w 1974 w Lizbonie , nowy rząd portugalski zadecydował, że zrzeknie się wszystkich terytoriów zamorskich. W 1976 przemianowano Makau na "chińskie terytorium pod rządami portugalskimi" i przyznano dużą autonomię w zakresie administracji, finansów i gospodarki. Trzy lata później, Chiny i Portugalia wspólnie uznały Makau za "chińskie terytorium pod (tymczasowymi) rządami portugalskimi"^[12][23]. Rządy obu państw rozpoczęły negocjacje w kwestii Makau w czerwcu 1986. Rok później podpisano deklarację, czyniąc z Makau specjalny region administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej^[24]. Rząd chiński przejął formalne zwierzchnictwo nad Makau 20 grudnia 1999^[25].

Rząd i polityka

Siedziba rządu Makau

Budynek biurowy Zgromadzenia Ustawodawczego Makau

Wspólna deklaracja chińsko-portugalska oraz Ustawa zasadnicza, czyli konstytucja Makau ogłoszona w 1993 r. przez Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych , określają, że system społeczny i gospodarczy, a także prawa i swobody Makau mają się nie zmienić przez co najmniej 50 lat od momentu przekazania terytorium pod chińską administrację w 1999^[8]. Zgodnie z zasadą "jeden kraj, dwa systemy", Makau cieszy się dużą autonomią we wszystkich dziedzinach z wyjątkiem obrony i spraw zagranicznych^[8]. Decydenci w Makau, w przeciwieństwie do decydentów w Chińskiej Republice Ludowej, w zarządzaniu terytorium przestrzegają zasady trójpodziału władzy na władzę wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą, jak również, w przypadku kwestii spornych, prawa do ich ostatecznego rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy^[26]. Makau utrzymuje własną, odrębną walutę , obszar celny, kontrolę graniczną i imigracyjną, a także policję^[27][28].

Na czele rządu Makau stoi szef administracji, którego powołuje przez rząd centralny z rekomendacji komitetu wyborczego, którego trzystu członków mianowanych jest przez organizacje społeczne. Rekomendację nadaje się poprzez wybory wewnątrz komitetu^[29]. W skład gabinetu szefa administracji wchodzi pięciu sekretarzy; gabinet wspomagany jest przez Radę Wykonawczą, w której zasiada od siedmiu do jedenastu członków^[30]. Obecnie szefem administracji jest Fernando Chui, który został wybrany na stanowisko 26 lipca 2009 i przejął urząd po kończącym drugą kadencję Edmundzie Ho^[31]. Biura szefa administracji i sekretarzy mieszczą się w siedzibie rządu Makau położonej w dzielnicy Freguesia de São Lourenço.

Organem ustawodawczym Makau jest Zgromadzenie Ustawodawcze, w skład którego wchodzi 29 członków (12 wybieranych w wyborach powszechnych, 10 w wyborach pośrednich i siedmiu mianowanych przez szefa administracji)^[32]. Do głosowania w wyborach bezpośrednich uprawnieni są wszyscy mieszkańcy, którzy mają stały pobyt w Makau oraz ukończyli 18 rok życia^[33]. W wyborach pośrednich głosują organizacje zarejestrowane jako "organizacje wyborcze" oraz trzystuosobowy komitet wyborczy^[34]. Oryginalna struktura systemu prawnego, opierająca się w dużej mierze na prawie portugalskim i portugalskim systemie prawa cywilnego, została zachowana po 1999 roku. Terytorium posiada własny system sądowniczy z Sądem Najwyższym. Sędziowie są wybierani przez komitet i szefa administracji. W sądach mogą pracować także zagraniczni sędziowie^[35].

System sądowniczy w Makau jest trójstopniowy, dzieli się na Sąd Pierwszej Instancji, Sąd Drugiej Instancji i Sąd Najwyższy^[36]. W lutym 2009 Zgromadzenie Ustawodawcze uchwaliło projekt ustawy o bezpieczeństwie, oparty na przepisach dotyczących bezpieczeństwa, które uprzednio wprowadzono w Hongkongu i z których później się wycofano^[37]. Zwolennicy demokracji wyrażali obawy, że nadmierne prerogatywy, które nadawał projekt ustawy, mogą doprowadzić do nadużyć. Obawy te wzmogły się, kiedy kilku prominentnym działaczom na rzecz demokracji z Hongkongu odmówiono prawa wjazdu do Makau w okresie bezpośrednio poprzedzającym uchwalenie projektu^[38].

Gospodarka

Gospodarka Makau opiera się w dużej mierze na turystyce. Ważnymi dziedzinami gospodarki Makau są nastawiona na eksport produkcja odzieży i tekstyliów, bankowość i pozostałe usługi finansowe^[5]. Przemysł odzieżowy dostarcza ok. trzech czwartych całego dochodu pochodzącego z eksportu. Szacuje się, że hazard i branża hotelarsko-turystyczna stanowi ponad 50% PKB Makau oraz 70% wszystkich dochodów rządu Makau^[30].

Makau jest członkiem-założycielem Światowej Organizacji Handlu i utrzymuje stosunki gospodarczo-handlowe z ponad 120 państwami i regionami, a w szczególności z Unią Europejską i krajami portugalskojęzycznymi ; Makau należy też do Międzynarodowego Funduszu Walutowego ^[39]. Bank Światowy klasyfikuje gospodarkę Makau jako wysoce rozwiniętą^[40]; PKB na jednego mieszkańca wyniosło w 2005 roku 28436 dolarów amerykańskich. W 1999, po przekazaniu Makau, nastąpił gwałtowny wzrost liczby turystów z kontynentalnej części Chin, spowodowany zmniejszeniem ograniczeń w podróżowaniu. Wraz z liberalizacją rynku gier i hazardu w Makau, w 2001, które są źródłem znaczących inwestycji, zanotowano wzrost gospodarczy w latach 2001-2006, wynoszący ok. 13,1% rocznie^[41].

W raporcie Światowej Organizacji Turystyki dotyczącego turystyki międzynarodowej w 2006, Makau uplasowała się na 21 miejscu pod względem liczby turystów i na 24 pod względem przychodów z turystyki^[42]. Liczba osób odwiedzających Makau wzrosła z 9,1 mln w 2000 do 18,7 mln w 2005 i 22 mln w 2006, z czego 50% wszystkich turystów stanowią Chińczycy z kontynentalnych Chin, a 30% to turyści z Hongkongu^[43].

Geografia

Mapa Makau, ukazująca półwysep Makau , wyspy Cotai, Taipa i Coloane .

Wzgórze Penha

Makau jest położone 60 km na południowy zachód od Hongkongu i 145 km na południe od Kantonu ^[4][44]. W skład Makau wchodzi półwysep Makau , a także wyspy Taipa i Coloane . Półwysep jest ukształtowany przez estuarium Rzeki Perłowej na wschodzie oraz rzekę Xi na zachodzie^[44]. Graniczy ze specjalną strefą ekonomiczną Zhuhai w Chinach. Główne przejście graniczne pomiędzy Makau a Chinami znane jest po stronie Makau jako Portas do Cerco (Brama Graniczna), natomiast po stronie Zhuhai jako port rzeczny Gongbei^[45].

Półwysep Makau był pierwotnie wyspą, lecz mielizna łącząca ją z kontynentem stopniowo przekształciła się w przesmyk , co spowodowało powstanie półwyspu. Osuszanie lądu w XVII uczyniło z Makau obszar, na którym przeważają płaskie tereny, chociaż początkowo w krajobrazie wyspy dominowały strome wzgórza^[44]. Najwyższym wzniesieniem jest Alto de Coloane o wysokości 170,6 m n.p.m. ^[4]. Duża urbanizacja przyczyniła się do braku gruntów ornych, pastwisk czy lasów.

Makau leży w strefie wilgotnego klimatu podzwrotnikowego , gdzie średnia wilgotność wynosi od 75% do 90%^[46]. Występują tam sezonowe zmiany klimatu wywołane monsunami . Ponadto można zaobserwować różnice w temperaturze pomiędzy latem a zimą. Średnia temperatura roczna w Makau wynosi 22,3 °C ^[47]. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą 28,6 °C, natomiast najzimniejszym miesiącem jest styczeń, ze średnią temperaturą 14,5 °C^[46].

Usytuowane w nadmorskim regionie południowej części Chin, Makau charakteryzuje się obfitymi deszczami, ze średnią sumą opadów wynoszącą powyżej 2000 milimetrów^[48]. Jesień w Makau trwa od października do grudnia, jest wtedy ciepło i słonecznie, a wilgotność powietrza jest niska. Zima (od stycznia do marca) jest najczęściej sucha, ze względu na monsuny nad kontynentem azjatyckim, stosunkowo chłodna, ale słoneczna. Wilgotność zaczyna wzrastać wiosną, od kwietnia do czerwca, i w okresie letnim od lipca do września. Klimat staje się wtedy gorący i wilgotny z częstymi opadami deszczu i sporadycznymi tajfunami^[46].

Demografia

Świątynia A-Ma została wzniesiona w 1448 i poświęcona jest bogini Mazu .

Fasada katedry św. Pawła

Makau jest najgęściej zaludnionym obszarem na świecie, o gęstości zaludnienia wynoszącej 18 755 osób na kilometr kwadratowy w 2005 roku^[52]. 95% populacji Makau stanowią Chińczycy; kolejne 2% to ludność pochodzenia portugalskiego i/lub chińsko-portugalskiego. Według spisu ludności z 2006 roku 47% mieszkańców urodziło się w Chinach kontynentalnych, z czego 74,1% w prowincji Guangdong i 15,2% w prowincji Fujian . 42,5% mieszkańców urodziło się w Makau, a w Hongkongu, na Filipinach i w Portugalii odpowiednio 3,7%, 2,0% oraz 0,3%^[51].

Wzrost liczby ludności Makau spowodowany jest głównie przez napływ imigrantów z Chin kontynentalnych i zagranicznych pracowników, ponieważ przyrost naturalny Makau jest jednym z najniższych na świecie^[53]. Według ostatnich badań przeprowadzonych przez amerykańską Central Intelligence Agency (CIA), Makau znajduje się w czołówce państw pod względem oczekiwanej długości życia , ze średnim wynikiem 84,38 lat^[54]. W Makau notuje się również jedną z najniższych wartości współczynnika umieralności niemowląt na świecie^[55].

Zarówno chiński ( kantoński ) jak i portugalski są językami urzędowymi w Makau^[56]. Dialekt języka portugalskiego jest zbliżony do portugalskiego europejskiego. Inne języki, takie jak mandaryński , angielski i hokkien są używane przez niektóre społeczności lokalne^[57]. Kreolski język Makau, znany głównie jako Patuá, jest wciąż używany przez kilkudziesięciu mieszkańców^[58].

Oznaczenia w języku chińskim, portugalskim i angielskim

Większość ludności chińskiej wyznaje tradycyjne religie chińskie, które są połączeniem buddyjskich , konfucjańskich i taoistycznych praktyk religijnych^[30]. W Makau istnieje spora wspólnota chrześcijańska, katolicy i protestanci stanowią odpowiednio 7% i 2% populacji regionu. Ponadto 17% mieszkańców wyznaje buddyzm mahajany ^[59].

Gospodarka Makau napędzana jest przez turystykę ; 14,6% wszystkich pracowników jest zatrudnionych w hotelach i restauracjach, a 10,3% pracuje w branży hazardowej^[57]. Wraz z powstawaniem nowych kasyn i innych dużych obiektów, wiele sektorów odczuwa brak siły roboczej, przez co rząd stara się ściągać pracowników z sąsiednich regionów.

Największą liczbę zagranicznych pracowników odnotowano w drugim kwartale 2008, wynosiło to 98 505, co stanowiło ponad 25% siły roboczej Makau^[60]. Niektórzy lokalni pracownicy uskarżają się na brak miejsc pracy ze względu na napływ taniej siły roboczej z zagranicy oraz na problem nielegalnej pracy^[61]. Kolejną kwestią są rosnące różnice w dochodach mieszkańców. Współczynnik Giniego , który stosuje się do liczbowego wyrażania nierównomiernego rozkładu dóbr, w szczególności nierównomiernego rozkładu dochodu (niska wartość oznacza mniejsze nierówności w dochodach), wzrósł w Makau z 0,43 w 1998 do 0,48 w 2006; to więcej niż w pobliskich regionach, np. Chinach kontynentalnych (0,447), Korei Południowej (0,316) oraz Singapurze (0,425)^[62].

Edukacja

W Makau bezpłatna edukacja trwa 15 lat i obejmuje 3 lata przedszkola, 6 lat szkoły podstawowej oraz 6 lat szkoły średniej. Wskaźnik analfabetyzmu w regionie wynosi 6,5%. Analfabetami są głównie osoby starsze w wieku powyżej 65 lat; wśród młodszych mieszkańców, np. w przedziale wiekowym 15-29 lat, wskaźnik analfabetyzmu wynosi mniej niż 1%. W Makau działa tylko jedna placówka, w której zajęcia prowadzone są w języku portugalskim.

Makau nie posiada własnego systemu edukacji powszechnej; szkoły podstawowe i średnie stosują brytyjski, chiński lub portugalski system oświaty. Do 2007, istniało w regionie 10 uczelni wyższych, z czego 4 publiczne. Według Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów , międzynarodowego badania koordynowanego przez OECD , którego celem jest uzyskanie danych o umiejętnościach uczniów powyżej 15 roku życia, Makau zostało sklasyfikowane w 2006 odpowiednio na piątym i szóstym miejscu w rozumowaniu w naukach przyrodniczych i rozwiązywaniu problemów. Niemniej poziom wykształcenia Makau jest niski w porównaniu z innymi regionami o wysokim dochodzie. Według spisu ludności 2006 tylko 51,8% mieszkańców powyżej 14 roku życia ma wykształcenie średnie, a 12,6% wykształcenie wyższe.

Jak zapisano w Ustawie zasadniczej, w rozdziale VI art. 121, rząd Makau powinien prowadzić własną politykę edukacyjną, włączając w to politykę dotyczącą systemu oświaty i jego zarządzania, języka nauczania, przydziału środków finansowych, systemu egzaminacyjnego, kwalifikacji edukacyjnych i przyznawania stypendiów, w celu wspierania rozwoju edukacji. Rząd powinien również, zgodnie z prawem, stopniowo wprowadzać system obowiązkowej edukacji. Organizacje wspólnotowe i osoby fizyczne, zgodnie z prawem, mogą podjąć różnego rodzaju przedsięwzięcia edukacyjne.

Opieka zdrowotna

Makau obsługiwane jest przez jeden główny szpital publiczny (Szpital Conde S. Januário) i jeden główny szpital prywatny (Szpital Kiang Wu), oba leżące na Półwyspie Makau, a także przez szpital uniwersytecki w Cotai, zwany Szpitalem Uniwersytetu Nauki i Technologii. Poza szpitalami, na terenie Makau działa wiele ośrodków zdrowia, które świadczą mieszkańcom bezpłatną, podstawową opiekę medyczną. Możliwe są tam również konsultacje w zakresie tradycyjnej medycyny chińskiej ^[63].

W Makau nie istnieje żadna uczelnia medyczna, więc wszystkie osoby chcące otrzymać wykształcenie i kwalifikacje medyczne muszą kształcić się poza Makau^[30]. Lokalne pielęgniarki są szkolone w Instytucie Politechnicznym Makau i Szkole Pielęgniarstwa Kiang Wu^[64][65]. Obecnie nie prowadzi się tam kursów z położnictwa .

Biuro Zdrowia Makau odpowiada za koordynację działań między organizacjami publicznymi i prywatnymi w obszarze zdrowia publicznego oraz zapewnianie mieszkańcom podstawowej i specjalistycznej opieki medycznej, jak również zapobieganie chorobom i promocję zdrowia^[66]. W roku 2001 założono Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób Makau, które monitoruje funkcjonowanie szpitali, ośrodków zdrowia, a także centrum transfuzji krwi w Makau. Centrum zajmuje się także profilaktyką chorób dotykających ludność, określaniem wytycznych dla szpitali i prywatnych podmiotów świadczących opiekę zdrowotną oraz wydawaniem licencji medycznych^[67].

Transport

Riksze stanowiły niegdyś jeden z głównych środków transportu w Makau, jednak obecnie wykorzystywane są tylko do zwiedzania.

W Makau obowiązuje ruch lewostronny . Istnieje tam dobrze rozwinięta sieć transportu publicznego łącząca Półwysep Makau , Cotai, wyspę Taipa i wyspę Coloane . Autobusy i taksówki stanowią w Makau główny środek transportu publicznego. Obecnie dwie firmy – Transmac i Transportas Companhia de Macau – obsługują komunikację autobusową w Makau^[68]. W Makau dostępne są także riksze , jednak najczęściej wykorzystuje się je do celów turystycznych.

Terminal Promowy Port Zewnętrzny oferuje transport dla pasażerów podróżujących między Makau a Hongkongiem, natomiast Terminal Yuet Tung w Porcie Wewnętrznym obsługuje połączenia morskie między Makau a miastami Chin kontynentalnych, w tym Shekou i Shenzhen ^[69].

W Makau funkcjonuje jedno lotnisko międzynarodowe , położone na wschodnim krańcu wyspy Taipa. Lotnisko stanowiło niegdyś miejsce przesiadki dla osób lecących z Chin na Tajwan , ale teraz wraz z wprowadzeniem bezpośrednich lotów między tymi dwoma regionami, ruch pasażerski w tym zakresie zmalał^[70][71]. Port jest głównym węzłem dla linii lotniczych Air Macau oraz Viva Macau . W 2005 lotnisko obsłużyło ok. 5 milionów pasażerów^[72] .

Kultura

Posąg Guan Yin – połączenie tradycyjnego wizerunku bogini Guan Yin i Matki Bożej .

Wzajemne mieszanie się chińskiej i portugalskiej kultury oraz różnych tradycji religijnych przez ponad cztery wieki spowodowało, że w Makau obchodzi się i organizuje wiele świąt i festiwali. Największym wydarzeniem roku jest odbywające się w listopadzie Grand Prix Makau ^[73], kiedy główne ulice na Półwyspie Makau zamieniane są w tor wyścigowy. Innymi corocznymi imprezami są festiwal sztuki (Macau Arts Festival) organizowany w marcu^[74], międzynarodowy konkurs fajerwerków (International Fireworks Display Contest) we wrześniu^[75], międzynarodowy festiwal muzyki (International Music Festival) w październiku i/lub listopadzie^[76] oraz maraton międzynarodowy (Macau International Marathon) w grudniu^[77].

Portugalski chodnik (calçada) na placu Largo do Senado

Najważniejszym tradycyjnym świętem jest chiński Nowy Rok , który obchodzony jest zazwyczaj pod koniec stycznia lub na początku lutego^[78][79]. W lutym, w świątyni Pou Tai Un, na wyspie Taipa odbywa się święto Tou Tei, boga ziemi. Również w lutym odbywa się katolicka procesja Męki Pańskiej, która przemierza drogę z kościoła Igreja de Santo Agostinho do katedry Igreja da Sé^[79].

Świątynia A-Ma ku czci bogini Mazu jest odwiedzana przez liczne rzesze radujących się wiernych podczas festiwalu A-Ma w kwietniu. W maju popularne jest oglądanie tańca smoków na Festiwalu Pijanego Smoka lub błyszczących się, czystych rzeźb Buddy na Festiwalu mycia Buddy. W tym samym czasie, we wsi Coloane obchodzi się święto taoistycznego boga Tan Gonga ( kant. Tam Kung)^[79] . W czerwcu organizowany jest Festiwal Smoczych Łodzi na jeziorze Nam Van, a na przełomie sierpnia i września odbywa się Festiwal Głodnych Duchów. Wszystkie wydarzenia i uroczystości w roku kończą się wraz z Przesileniem Zimowym w grudniu^[77].

Lokalna kuchnia stanowi połączenie kuchni kantońskiej i portugalskiej ^[80]. Wiele unikalnych potraw jest wynikiem mieszanek przyprawowych, których używały żony portugalskich marynarzy w celu przyrządzenia europejskich dań. W skład owych mieszanek wchodziły przyprawy i składniki z Europy, Ameryki Południowej, Afryki, Indii i Azji Południowo-Wschodniej, jak również lokalne chińskie produkty. Zazwyczaj do dań z Makau dodaje się różne przyprawy i aromaty, m.in. kurkuma , mleko kokosowe , cynamon , czy bacalhau, które nadają jedzeniu specjalny smak i zapach^[81]. Do najbardziej znanych potraw można zaliczyć Galinha à Portuguesa (kurczak po portugalsku), Galinha à Africana (kurczak po afrykańsku), Bacalhau, krewetki chili oraz smażony w ruchu krab curry. W Makau popularne są także bułeczki z kotletami, mleko imbirowe i tarta jajeczna po portugalsku^[82].

W Makau zachowało się dużo historycznych budynków. Zabytkowe centrum Makau , które obejmuje około dwudziestu pięciu zabytków i placów, zostało oficjalnie wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w dniu 15 lipca 2005, podczas 29. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa, która odbyła się w Durbanie , w Republice Południowej Afryki^[83].

Przypisy

Bibliografia

• S. S. Chan: The Macau Economy. Publications Centre, University of Macau, 2000. .  ( ang. )
• Bong Yin Fung: 澳門槪論 (Aomen gai lun). Hongkong: 三聯書店 (香港) 有限公司 (San lian shu dian (Xianggang) you xian gong si), 1999. .  ( chiń. )
• Jorge Godinho: Macau business law and legal system. Hongkong: LexisNexis, 2007. .  ( ang. )
• Rządowe Biuro Informacji (新聞局): Macau Yearbook 2007. Rządowe Biuro Informacji SRA Makau (新聞局), 2007. .  ( ang. )