Lebiodka majeranek
Systematyka wg Reveala
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	lebiodka
Gatunek	lebiodka majeranek
Nazwa systematyczna
Origanum majorana L.
Synonimy
Majorana hortensis Moench

Gatunek leczniczy

Lebiodka majeranek, majeranek ogrodowy (Origanum majorana L. ) - gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.). Rośnie dziko w klimacie śródziemnomorskim, ale obecnie uważa się, że są to rośliny zdziczałe z uprawy.

Morfologia

Pokrój

Roślina osiąga do 50 cm wysokości. Łodygi wzniesione, silnie rozgałęzione, wcześnie drewniejące u podstawy. Cała roślina szaro omszona.

Liście

Liście drobne, krótkoogonkowe, podługowatoeliptyczne, łopatkowate, całobrzegie, z gruczołkami.

Kwiaty

Kwiate małe, białe do różowych, o niepodzielonej górnej wardze, osadzone w pachwinach okrągłych podsadek , okółkowo zebrane w czterokanciaste, kłosokształtne główki na szczytach pędów. Kwitnie od lipca do pierwszych przymrozków.

Owoce

Rozłupnia . Nasiona bardzo drobne, jasnobeżowe o charakterystycznym dla gatunku zapachu.

Nazewnictwo

Inne nazwy zwyczajowe: majoran, mariolka^[1].

Zastosowanie

• Roślina uprawna
  • W uprawie roślina nie ma odmian, ale rozróżnia się trzy formy: roczną (najczęściej w Polsce uprawianą), dwuletnią i trwałą ( bylina ), która w naszych warunkach klimatycznych nie zawiązuje nasion (mnoży się przez podział lub odkłady ).
  • Sposób uprawy : Siew w szklarni, wysadzanie rozsady po "zimnych ogrodnikach". Pierwszy zbiór przed kwitnieniem przez ścinanie gałązek ok. 5 cm. nad ziemią (przyspiesza to krzewienie, co zwiększa następne zbiory przeprowadzane w czasie kwitnienia). Gałązki suszy się w zacienionym miejscu. Ostatecznie przyprawę otrzymuje się przez osmykiwanie liści i kwiatostanów.
• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski  : Ziele majeranku - Herba Majoranae
  • Produkt : Olejek majerankowy - Oleum Majoranae. Roślina zawiera od 0,7 do 3,5% tego olejku eterycznego , którego głównymi składnikami są terpinen, terpinenol, terpineol i borneol. Ziele zawiera także alkohole, seskwiterpeny i związki garbnikowe. Młode, świeże pędy zawierają sporo rutyny (witamina P)- do 128 mg% i kwas askorbinowy do 44 mg%.
  • Działanie : reguluje trawienie , pomaga w nieżycie żołądka i chorobach układu pokarmowego . Ze względu na dużą zawartość garbników (do 1% w suchym zielu) zalecany przy biegunkach . Herbatka z ziela ma właściwości uspokajające. Olejek bywa używany do inhalacji przy nieżytach górnych dróg oddechowych.

Majeranek (12 dni)

• Roślina przyprawowa
  • Rozdrobnione ziele majeranku używane jest jako przyprawa . Dodawany przede wszystkim do dań ciężkostrawnych, takich jak grochówka czy zupa fasolowa , potraw ze strączkowych oraz tłustych mięs (baranina, gęsina). Jako podstawową przyprawę stosuje się go tylko z solą i pieprzem przy produkcji klasycznej wątrobianki. Jeżeli używany jest oszczędnie, dobrze harmonizuje z szałwią , rozmarynem i tymiankiem . Majeranek jest częstym dodatkiem w masarstwie przy produkcji kiełbas i w żurku . Ziele przechowywane w szczelnych opakowaniach zachowuje trwałość ok. dwunastu miesięcy.
  • W przemyśle spożywczym olejek służy do produkcji likierów , a ziele do aromatyzowania octu i herbat .
• W przemyśle kosmetycznym.

Zobacz też

Zioła , sztuka kulinarna , rośliny lecznicze .

Przypisy