NUTS ( skrót od fr. Nomenclature des Unites Territoriales Statistique, ang. Nomenclature of Units for Territorial Statistics) – standard geokodowania rozwinięty w Unii Europejskiej na potrzeby identyfikowania statystycznych jednostek terytorialnych (zobacz: Europejski Urząd Statystyczny, Eurostat ).

Klasyfikacja NUTS funkcjonuje w prawie wspólnotowym od 1988 roku, jednak dopiero w roku 2003 pojawiło się rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie klasyfikacji NUTS. Od 1 maja 2004 NUTS objął regiony 10 nowych krajów członkowskich. Oficjalna nowelizacja Rozporządzenia miała miejsce w 2005 roku. Kolejna poprawka weszła w życie w styczniu 2008 r.

Podstawowym celem klasyfikacji NUTS jest rozwiązanie problemu różnorodności podziałów administracyjnych krajów członkowskich UE i nieuniknionych zmian tych podziałów co zagraża dostępności i porównywalności danych statystycznych w przestrzeni i czasie. Podział NUTS nie zawsze odpowiada więc podziałowi administracyjnemu kraju.

Kodowanie

Kod NUTS rozpoczyna się dwuliterowym kodem odpowiadającym krajowi, który jest identyczny z kodem ISO 3166-1 alfa-2 (oprócz oznaczenia UK dla Zjednoczonego Królestwa zamiast GB). Kolejne poziomy podziału w ramach kraju oznaczane są cyframi zaczynając od 1, jako że 0 jest używane dla oznaczenia wyższego poziomu. Jeśli w ramach danego podpodziału istnieje więcej niż 9 jednostek, numeracja jest kontynuowana z użyciem dużych liter.

Poziomy

Wyróżniono 3 poziomy NUTS, z których najważniejsze są NUTS 2 oraz NUTS 3 – służące identyfikacji obszarów kwalifikujących się do wsparcia w ramach polityki strukturalnej UE . Na poziomie NUTS 2 wspierane są obszary problemowe o niskim poziomie rozwoju, a na poziomie NUTS 3 – obszary wymagające restrukturyzacji oraz regiony przygraniczne. Dodatkowo określono 2 poziomy bardziej szczegółowe nazywane "Local Administrative Units" (LAU), które jednak nie są regulowane Rozporządzeniem. W planach jest opublikowanie raportu Komisji Europejskiej dotyczącego możliwości rozszerzenia klasyfikacji regulowanej Rozporządzeniem o czwarty poziom.

Rozporządzenie w sprawie klasyfikacji NUTS określa następujące minimalne i maksymalne progi populacji dla jednostek poszczególnych poziomów.

Na terytorium Polski jednostki NUTS wyglądają następująco:

• NUTS 0 – kraj (grupujące kraje UE) (27),
• NUTS 1 – makroregiony (grupujące województwa) (6),
• NUTS 2 – regiony ( województwa ) (16),
• NUTS 3 – podregiony (zgrupowanie kilku powiatów ) (66, do 2007 roku było ich 45),
• NUTS 4 – powiaty i miasta na prawach powiatu (379),
• NUTS 5 – gminy (2478)

W praktyce określone rozporządzeniem progi nie zawsze są przestrzegane. Przykładowo w Polsce makroregion południowy (NUTS 1) liczy 7 940 343 mieszkańców, województwo śląskie (NUTS 2) liczy 4 676 983 mieszkańców, województwo wielkopolskie (NUTS 2) liczy 3 386 882 mieszkańców (dane na grudzień 2006, faktyczne miejsce zamieszkania).

Oficjalna numeracja NUTS w Polsce

źródło: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/nuts_nomenclature/introduction

Zobacz też

• TERYT
• ISO 3166

Źródła zewnętrzne

• Eurostat – Wstęp do NUTS i statystycznych regionów Europy
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) ( Dz. U. z 2007 r. Nr 214, poz. 1573 )