Nysa
Flaga Herb Nysy Flaga Nysy
Dewiza : Śląski Rzym
Województwo	opolskie
Powiat	nyski
Gmina • rodzaj	Nysa miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1223
Burmistrz	Jolanta Barska
Powierzchnia	27,5 km²
Wysokość	195 m n.p.m.
Ludność (2008) •  liczba •  gęstość	46 861 1703,3 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 77
Kod pocztowy	48-300 do 48-304
Tablice rejestracyjne	ONY
Położenie na mapie Polski Nysa
50°28'17.9″N 17°20'02.8″E / 50.471639, 17.334111 Na mapach: 50°28'17.9″N 17°20'02.8″E / 50.471639, 17.334111
TERC ( TERYT )	5162307054
Miasta partnerskie	Lüdinghausen Jesenik Šumperk Kołomyja Ingelheim Taverny Bałtijsk
Urząd miejski ul. Kolejowa 15 48-300 Nysa
Strona internetowa miasta

Panorama miasta przed 1493 ( Hartmann Schedel , Liber Chronicarum )

Nyski kościół św. Jakuba i św. Agnieszki

Dom Wagi Miejskiej

Fontanna Trytona w Nysie z 1700 - 1701 r.

Rynek miasta – widok na Dom Wagi Miejskiej i zabytkowe kamienice; w tle kościół św. Piotra i Pawła

Bastion św. Jadwigi przed renowacją

Wieża Ziębicka

Kościół pojezuicki – fasada od strony Rynku Solnego

Nysa ( łac. Nissa, pol. hist. Nisa, Nissa^[1], czes. Nisa, niem. Neisse)^[2] – miasto w woj. opolskim , w powiecie nyskim , siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nysa . Od 1950 miasto administracyjnie należy do woj. opolskiego .

Miasto położone jest na granicy Przedgórza Sudeckiego i Niziny Śląskiej , przepływa przez nie rzeka Nysa Kłodzka .

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 46 861 mieszkańców^[3]. Nysa jest najludniejszym miastem Polski położonym na obszarze gminy miejsko-wiejskiej ^[3].

W pobliżu Nysy znajdują się sztuczne zbiorniki wodne : Jezioro Nyskie (zwane także Jeziorem Głębinowskim), nieco dalej Jezioro Otmuchowskie .

Położenie

Nysa położona jest w południowo-zachodniej części województwa opolskiego nad Jeziorem Nyskim i Nysą Kłodzką . Stanowi siedzibę powiatu nyskiego .

Sporne jest położenie według krain historycznych – od 1201 roku, kiedy Henryk I Brodaty ofiarował ziemię nyską biskupowi wrocławskiemu , Księstwo Nyskie było związane z Wrocławiem i poprzez ten związek z Dolnym Śląskiem . W 1680 roku Holender Fryderyk de Wit wydał mapę Górnego Śląska, na której Księstwo Nyskie leżało na Dolnym Śląsku. Związek ten trwał aż od wojen śląskich , jego ostateczny kres położyła sekularyzacja Prus w 1810. Od tego czasu Nysa była silniej związana z Górnym Śląskiem . Za granicę Górnego i Dolnego Śląska uznawano Przesiekę Śląską , która łukiem otaczała ziemię nyską od południowego wschodu, dochodząc na wschodzie aż do górnego biegu Ścinawy , a następnie dolnego biegu Nysy Kłodzkiej ^[4]. Później tradycyjną granicą Górnego i Dolnego Śląska stała się Nysa Kłodzka, która w środkowym biegu przepływa przez miasto. Część historyków uznaje dzisiaj przynależność Nysy do Górnego Śląska^[5], natomiast przeciwnicy tego poglądu wskazują na silniejsze kulturalne i historyczne związki z Dolnym Śląskiem.

Historia

Nysa jest jednym z najstarszych miast śląskich . Prawdopodobnie już w X wieku istniała tu osada . Według Jana Długosza Nysę jako gród miał założyć Bolesław Krzywousty ^[6]. Jednak nie odgrywał on wówczas większej roli, gdyż nadgraniczna kasztelania znajdowała się w pobliskim Otmuchowie . Sytuacja zmieniła się, gdy książę Bolesław I Wysoki ofiarował swemu synowi Jarosławowi kasztelanię otmuchowską wraz z przylegającymi do niej dobrami. Jarosław, który w latach 1198-1201 był biskupem wrocławskim, przekazał w testamencie swoim następcom na stolicy biskupiej Nysę i kilkanaście wsi. Z czasem na tej bazie utworzono biskupie księstwo nysko-otmuchowskie , które sukcesywnie powiększało się, a Nysa stała się jego stolicą.

W 1198 r. biskup Jarosław miał konsekrować kościół św. Jakuba i św. Agnieszki . Nie wiadomo, czy była to pierwsza nyska świątynia, ponieważ źródła z 1240 r. wymieniają kościół św. Jana Chrzciciela na Starym Mieście, patrona diecezji wrocławskiej, który umieszczony był w najstarszym herbie miejskim ^[7].

Nysa po raz pierwszy została wzmiankowana w 1223 roku, kiedy to została lokowana na prawie flamandzkim (w 1308 r. została przeniesiona na prawo magdeburskie ). Z początkiem XIV wieku, wedle życzenia Henryka Probusa , stała się miastem stołecznym Księstwa Nyskiego . Utworzone przez niego księstwo nyskie do 1810 r. (sekularyzacja dóbr kościelnych przez króla pruskiego Fryderyka Wilhema III ) rozrastało się pod względem terytorialnym, ludnościowym i prawnym, gdyż posiadało i stanowiło swe własne prawa, np. prawo warzenia piwa czy mili zapowiedniej^[8].

W okresie wojen husyckich , podczas bitwy w 1428 r. zniszczone zostały przez husytów wszystkie przedmieścia Nysy. Nie zahamowało to jednak rozwoju miasta. Na poczatku XV wieku Nysa stała się jednym z najludniejszych miast śląskich. Zamieszkiwało ją wtedy około 5000 osób.

Nysa to znany ośrodek edukacyjny – już od średniowiecza , od 1417, istniała szkoła parafialna , przekształcona w następnych wiekach w znane gimnazjum . W 1497 roku na rynku w Nysie został ścięty przedostatni książę opolski – Mikołaj II . Dogodne położenie miasta na przecięciu szlaków handlowych z Pragi i Kłodzka do Opola i dalej do Krakowa sprzyjało rozwojowi gospodarczemu miasta. W księstwie kwitł handel , organizowane były dwa targi w dniach św. Jakuba i św. Agnieszki, które gromadziły kupców z Austrii , Czech , Moraw i Węgier . Również rzemiosło przeżywało rozkwit, powstały m.in. cechy farbiarzy czy złotników . Dodatkowe przywileje , jak np. prawo składu , prawo przymusu drogowego czy prawo bicia własnej monety , przysparzały sławy i podnosiły rangę miasta.

Jednym z jawnych dowodów, iż Nysa była znaczącym ośrodkiem, jest wydana w 1493 roku w Norymberdze Kronika Świata , która ustawia miasto wśród znaczących ośrodków miejskich Europy Środkowo-Wschodniej. W opisie ludności miasta zawartego w tej kronice czytamy "plebs rustica polonici ydeomatis...". Drugim z dowodów jest herb Nysy na bramie wjazdowej Mostu Karola w Pradze , który to herb wisi obok herbów najznakomitszych miast czeskich . Jest to także znak historii miasta, gdyż Nysa wraz z nadejściem XIV wieku dostaje się pod panowanie czeskich Luksemburgów , a następnie, od 1526 r. – Habsburgów . Nadawane kolejne przywileje gospodarcze i prawne powodują, że miasto staje się poważnym importerem soli i wina z Węgier i Nadrenii .

W XVI wieku do Nysy jako swojej głównej rezydencji przenoszą się biskupi wrocławscy. Decyzja ta spowodowana została silnym rozwojem reformacji na Dolnym Śląsku. Z inicjatywy biskupiej Nysa otrzymuje liczne przywileje. Rozpoczyna się okres wielkiego rozwoju gospodarczego miasta. Pod wpływem obecności i działania biskupów Nysa otrzymuje tytuł Śląskiego Rzymu , głównie za sprawą licznych budowli sakralnych miasta oraz fontanny Trytona z 1701 roku, wzorowanej na rzymskiej Fontana del Tritone z 1612-1613 roku, stojącej na Placu Barberini – Piazza Barberini autorstwa Gian Lorenzo Berniniego . Kilkadziesiąt lat przed Wrocławiem , w 1624 , miasto otrzymało kolegium jezuickie Carolinum . Ukończył je przyszły król Rzeczypospolitej Michał Korybut Wiśniowiecki .

Okres wojny trzydziestoletniej to czas upadku miasta. Od 1741 roku Nysa jest pod panowaniem Prus i staje się miastem- twierdzą . Zmienia to całkowicie charakter miasta, lecz zdaje egzamin podczas obrony miasta przed wojskami Napoleona . Jednocześnie jednak status miasta-twierdzy doprowadza do ogromnych zniszczeń. Dowodem tego są kule armatnie wmurowane w Dom Wagi Miejskiej .

W 1810 roku rząd pruski przeprowadził sekularyzację dóbr kościelnych. W Nysie przestała istnieć władza biskupów wrocławskich, trwająca nieprzerwanie od XIV wieku, której miasto zawdzięczało swą wielkość i znaczenie. Ograniczenia zwiazane z istnieniem twierdzy hamują dalszy rozwój Nysy, powstają jednak takie obiekty, jak połączenie kolejowe (1848 r.), teatr miejski (1852 r.), gazownia i oświetlenie gazowe ulic (1860 r.), wodociągi (1878 r.), kanalizacja (1888 r.), elektryczność (1907 r.).

Ostatnim razem zamieniono miasto w twierdzę w 1945 roku. Najgorszy pogrom miasta odbył się w marcu 1945 roku, kiedy podczas zajmowania przez Armię Czerwoną zniszczonych zostało wiele budynków, m.in. Dom Wagi Miejskiej (po wojnie odbudowany) oraz gotycka , 94-metrowa, wieża ratuszowa , najwyższa, jak dotąd, budowla miasta. Ogółem zniszczeniu uległo ok. 60% zabudowy miasta.

W wyniku klęski Niemiec i decyzji zwycięskich mocarstw w 1945 r. Nysa po sześciu wiekach zostaje ponownie włączona do Polski.

Po zdobyciu miasta następuje częściowa odbudowa i zabezpieczenie cenniejszych obiektów. Polityka ta zmienia się w pierwszej połowie lat 50., kiedy Miejski Oddział Rozbiórkowo-Porządkowy nakazuje wyburzenie większości ruin Starego Miasta w celu dostarczenia cegieł przeznaczonych do odbudowy Warszawy^[9] (tylko w 1954 r. Warszawa wyznaczyła dla Nysy kontyngent 12 mln sztuk cegły rozbiórkowej^[9]). Od lat 60. następuje ponowna odbudowa i rozbudowa miasta, powstają zakłady przemysłowe, m.in. Zakład Samochodów Dostawczych (produkujący popularne w latach 60., 70., 80. i 90. samochody dostawcze ZSD Nysa ), przemysł spożywczy , metalowy. Budowane są nowe osiedla, obiekty użyteczności publicznej oraz jezioro zaporowe na Nysie Kłodzkiej

Zabytki

Nysa, pomimo wielu zniszczeń wojennych (ponad 50% zabudowy miejskiej)^[10] oraz wyburzenia tuż po wojnie przez polskie władze miasta 103 zabytkowych kamienic i kościoła w centrum miasta^[11], posiada następujące obiekty:

• Rynek w Nysie - zabytkowe kamieniczki
• Kościół św. Jakuba i św. Agnieszki – trójnawowy, dziewięcioprzęsłowy z kamienia i cegły. Wzdłuż głównego korpusu znajduje się 16 gotyckich kaplic i 2 barokowe. Pochodzi z XV w., ma jeden z najbardziej spadzistych dachów w Europie o powierzchni 4 tysięcy m².
• Dzwonnica przy bazylice św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie – z XV w., jej budowy nigdy nie zakończono, gdyż według planów miała być ponad trzykrotnie wyższa, jednak nie pozwolił na to grunt, na którym stoi. 3 kwietnia 2005 roku otwarto w dzwonnicy Skarbiec św. Jakuba , jest to kolekcja arcydzieł zdobnictwa złotniczego w Nysie.
• System pruskich fortyfikacji ( Twierdza Nysa ) – jeden z największych w Europie systemów fortów i twierdz.
• Wieża Ziębicka w Nysie – z 1350 roku, wieża jest udostępniona dla zwiedzających i stanowi punkt widokowy .
• Wieża Bramy Wrocławskiej – z XIV w., z bogato zdobionym portalem z 1603 roku.
• Dom Wagi Miejskiej – z 1604 roku z fragmentami oryginalnych, fasadowych malowideł .
• Piękna Studnia – z 1686 roku, z ręcznie kutą kratą .
• Pałac Biskupów Wrocławskich – z lat 1620-1729, na dziedzińcu znajdują się dwa zegary słoneczne – obecnie Muzeum Okręgowe.
• Dwór Biskupi - pozostałość dawnej rezydencji biskupów wrocławskich w Nysie.
• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – okazała świątynia w stylu barokowym .
• Carolinum – dawny zespół kolegium jezuickiego , znakomity przykład baroku.
• Kościół świętych Piotra i Pawła – dobrze zachowane wnętrze w stylu barokowym, piękne polichromie .
• Kościół św. Franciszka w pokapucyńskim zespole klasztornym, zbudowany w bardzo oryginalnym stylu architektonicznym zwanym barokiem toskańskim .
• Kościół św. Dominika - barokowy kościół, wchodzący w skład podominikańskiego zespołu klasztornego.
• Kościół NMP Wspomożenia Wiernych - neogotycki kościół pielgrzymkowy z obrazem uważanym za cudotwórczy i słynący łaskami.
• Kościół cmentarny św. Rocha - późnorenesansowy kościół upamiętniajacy ocalenie miasta od zagłady z powodu epidemii.
• Kościół św. Elżbiety - neoromański kościół w zespole klasztornym franciszkanów.
• Kościół Jerozolimski - kościół cmentarny, wybudowany z zachowaniem tzw. miary jerozolimskiej.
• Kościół Matki Boskiej Bolesnej - murowany neogotycki kościół, wchodzący w skład zespołu szkolno-klasztornego werbistów , obecnie jest to kościół parafialny .
• Kościół św. Jana - późnobarokowy kościół parafialny.
• Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Nysie - pierwotnie gotycki, wielokrotnie przebudowywany, z częściowym zatarciem cech stylowych.
• Kościół ewangelicki - dawny kościół świetej Barbary , zbudowany w stylu gotyckim, z elementami renesansowymi i barokowymi.
• Dom Komendanta – dawna komendantura, obecnie Państwowe Ognisko Plastyczne.
• Fontanna Trytona – barokowa, wzorowana na rzymskiej Fontana del Tritone .
• Zespół kamieniczek mieszczańskich – odbudowane ze zniszczeń wojennych, prezentują dawną zabudowę Nysy.
• Park miejski - przepiękne położony, posiada wiele ciekawych zakątków, bogatą florę i faunę.
• Planty miejskie

Przemysł i gospodarka

Nysa jest ważnym ośrodkiem przemysłowym i gospodarczym w województwie opolskim . W mieście wyróżnić możemy przemysł metalowy, maszynowy , spożywczy i budowlany.

Do 2002 roku w mieście funkcjonował Zakład Samochodów Dostawczych . Montował on samochody dostawcze m.in. Nysy , Polonezy Trucki , a w ostatnim okresie także Citroeny C15 i Berlingo . Obecnie fabryka stoi nieczynna.

Do większych zakładów, które jeszcze niedawno istniały w Nysie, można zaliczyć: Zakład Urządzeń Przemysłowych SA, zajmujący się produkcją urządzeń dla przemysłu chemicznego , energetycznego , cukrowniczego i ochrony środowiska , oraz Garbarską Spółdzielnię Pracy Asko, która była jednym z najnowocześniejszych zakładów garbarskich w Polsce.

W Nysie, przy ul. Dubois i Krapackiej, mieści się także Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej o powierzchni 12 ha. Decyzję o inwestycji w Strefie podjęły trzy firmy: Advantech Polska (Włochy), Alsecco (Polska) oraz Vasco Doors (Polska). Obecnie gmina stara się o poszerzenie strefy o obszar przeszło 250 ha. Gmina jest w trakcie opracowania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, na powierzchni docelowej 255 ha pomiędzy miejscowościami Radzikowice – Goświnowice . Planowane utworzenie jest Regionalnego Parku Przemysłowego WSSE "Invest Park" WSSE "Invest Park" , właśnie w tym celu w dniu 17 czerwca 2010 podpisano porozumienie (pomiędzy Gminą, WSSE, Urzędem Marszałkowskim, a Agencją Nieruchomości Rolnych). Na terenie miasta dominują sektory: rolno - spożywczy (Cukry Nyskie, Zakłady Przemysłu Cukierniczego Otmuchów , Truller Polska – tzw. Chio oraz Bioagra Goświnowice ) i metalowy (Mega Nysa, Cafrex, Franz Waggonbau). W wyniku działań gminy w 2010 uchwalono "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nysa" pokrywające obszar całej gminy, co daje możliwości bardziej przemyślanego rozwoju gospodarczego, turystycznego oraz mieszkaniowego miasta.

Komunikacja

Transport drogowy

Przez Nysę przebiegają drogi krajowe :

• 46 Kłodzko – Nysa - Opole – Lubliniec – Częstochowa – Szczekociny
• 41 Nysa – Prudnik – granica z Republiką Czeską w Trzebinie
• w ramach drogi 46 Kłodzko – Nysa – Częstochowa kosztem przeszło 400 mln złotych planowana jest do końca 2014 roku budowa obwodnicy miasta (wg. planów GDDKiA o szerokości 4 pasów wraz z kilkoma nowoczesnymi skrzyżowaniami bezkolizyjnymi).

Sieć uzupełniają drogi wojewódzkie :

• 401 Brzeg – Nysa
• 411 Głuchołazy – Nysa
• 407 Korfantów – Nysa

W odległości 36 km od centrum Nysy przebiega autostrada :

• A4

Przeprawę przez rzekę Nysę Kłodzką umożliwiają 2 mosty drogowe oraz tama Jeziora Nyskiego .

Transport kolejowy

Kiedyś Nysa była ważnym węzłem kolejowym Śląska , obecnie znajduje się tu jedna czynna stacja kolejowa . Odbywają się z niej regularnie połączenia regionalne w granicach województwa opolskiego .

Nysa
Linia nr 137 Katowice – Legnica (km linii: 139,075)
odległość: 7,075 km Przełęk		Radzikowice odległość: 5,771 km
Linia nr 287 Opole Zachodnie – Nysa (km linii: 48,752)
odległość: 4,355 km Wyszków Śląski
Linia nr 288 Nysa – Brzeg (km linii: 0,000)
		Myśliczyn odległość: 6,466 km
Linia nr 328 Nysa – Kałków Łąka (km linii: 0,000)
odległość: 4,797 km Podkamień
Linia nr 256 (D29-1971) Nysa – Ścinawa Mała (km linii: 0,000)
		Nysa Dworzec Mały odległość: 1,000 km

Komunikacja miejska

W Nysie komunikacja miejska funkcjonuje w postaci autobusów .

Dzielnice i Osiedla

Dzielnicami lub osiedlami nyskimi są:

• Radoszyn
• Podzamcze: Sektory 1,2 i 3
• Śródmieście
• Karłów
• Nysa Południe
• Zamłynie
• Piękna
• Nowy Świat: Górna Wieś, Średnia Wieś oraz Dolna Wieś
• Rochów
• Jędrzychów
• Zawodzie

Sport

• AZS PWSZ Nysa – Klub sportowy AZS PWSZ Nysa , którego tradycje sięgają 1948 r., specjalizuje się głównie w piłce siatkowej , w której osiągał duże sukcesy, jak: Puchar Polski w sezonie 1995/1996, dwukrotne Wicemistrzostwo Polski w kategorii seniorów (1993/1994, 1994/1995), dwukrotny brązowy medal Mistrzostw Polski w kategorii seniorów (1991/1992), 1997/1998). Klub UKS Nysa zdobył Mistrzostwo Polski w kategorii młodzików (1996/1997) i dwukrotnie Wicemistrzostwo Polski w kategorii kadetów i juniorów starszych. Drużyna seniorów gra obecnie w I lidze (dawna Seria B). Klub posiada także sekcje: Wodną, obronną, turystyczną, koszykówki, siłową, brydżową, aerobiku sportowego, piłki nożnej, szachową i sportów zimowych^[12].
• Polonia Nysa
• Klub Żeglarski Nysa – Nad Jeziorem Nyskim ma swą siedzibę działający nieprzerwanie od 1961 roku Klub Żeglarski Nysa, w ramach którego działa m.in. jedyna obecnie na Opolszczyźnie szkółka żeglarska dla dzieci i młodzieży, a także sekcja regatowa (klasy: Optimist i Cadet )^[13].
• WLUKK Nysa (Klub kolarski) Zdobywa wielokrotne tytuły mistrza polski, w sezonie 2009 zdobył klubowego mistrza polski kategorii junior.
• UKS "DWÓJKA" NYSA, UKS "PLEJADA" NYSA - kluby hokeja na trawie przy Zespole Szkół Sportowych w Nysie

• Nyskie Towarzystwo Gimnastyczne przy Zespole Szkół Sportowych w Nysie.

Kultura

Przed II wojną światową w Nysie funkcjonował miejski teatr dramatyczno- operowy działający od 1852 roku. W mieście istnieją:

• Ognisko Artystyczne,
• Państwowa Szkoła Muzyczna im. Witolda Lutosławskiego ,
• Muzeum w Nysie,
• Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna,
• Nyski Ośrodek Rekreacji,
• Bractwo Rycerskie "Księstwo Nyskie".

Kościoły i związki wyznaniowe

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół rzymskokatolicki
  • Parafia św.Jakuba St.Apostoła i św. Agnieszki, pl. Katedralny 7
  • Parafia św. Dominika, ul. Głowackiego 11
  • Parafia św. Franciszka z Asyżu, ul. Bramy Grodkowskiej 5
  • Parafia św. Elżbiety Węgierskiej, Aleja Wojska Polskiego 31
  • Parafia św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja, ul. Ks.Ściegiennego 5 i 12
  • Parafia Matki Boskiej Bolesnej, ul. Rodziewiczówny 3
  • Parafia św. Ap. Piotra i Pawła, ul. Bracka 18
  • Diecezjalny Dom Formacyjny, ul. Gierczak 2
• Kościół zielonoświątkowy
  • Zbór w Nysie, ul. Chodowieckiego 2
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
  • Zbór w Nysie, ul. Mariacka 18
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy
• Stolica Boża i Barankowa Apostołów w Duchu i Prawdzie, Alfa i Omega, Początek i Koniec
  • Zbór, al. Wojska Polskiego 43a

Buddyzm

• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu

Nauka

PWSZ w Nysie

Nieprzerwanie od 2001 r. działa w Nysie Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie , powstała wedle koncepcji prof. Ryszarda Knosali , który był rektorem tej uczelni do 2008 roku. Władzę na uczelni po nim objęła Zofia Wilimowska. W Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie kształcić się można w następujących kierunkach i specjalnościach^[14]:

• architektura i urbanistyka ,
• dietetyka ,
• filologie :
  • filologia angielska ,
  • filologia czeska ,
  • filologia germańska ,
  • język biznesu ,
• finanse i bankowość ,
• finanse i rachunkowość ,
• historia ,
• informatyka ,
  • informatyka stosowana,
  • informatyka w medycynie ,
• jazz i muzyka estradowa ,
• kosmetologia ,
• pielęgniarstwo ,
• ratownictwo medyczne ,
• renowacja zabytków,
• zarządzanie i inżynieria produkcji ,
• zdrowie publiczne .

PWSZ w Nysie odwołuje się do tradycji słynnego gimnazjum jezuickiego Carolinum.

Inne

Na terenie Gminy Nysa funkcjonuje 15 szkół podstawowych (dwanaście publicznych i trzy niepubliczne), 5 gimnazjów (cztery publiczne, jedno niepubliczne prowadzone przez Diecezję Opolską ), 4 licea ogólnokształcące (trzy publiczne, jedno niepubliczne prowadzone przez Diecezję Opolską ), 4 szkoły zawodowe oraz szkoły policealne . W Nysie działa także oddział Wyższej Szkoły Teologiczno-Humanistycznej w Podkowie Leśnej .

Polityka

• burmistrz (od 5 grudnia 2006 )
  • Jolanta Barska (Forum Kobiet Ziemi Nyskiej; zgłoszona w wyborach przez Forum Samorządowe 2002 )
• zastępcy burmistrza (od 2 stycznia 2007 )
  • Ryszard Walawender
  • Aleksander Juszczyk
• sekretarz (od 18 stycznia 2008 )
  • Michał Baziuk
• skarbnik (od 5 lutego 2007 )
  • Marian Lisoń

Rada Miejska

W skład Rady Miejskiej w Nysie wchodzi 23 radnych . Wybierani są oni w wyborach bezpośrednich i proporcjonalnych co cztery lata. Obecnym przewodniczącym Rady jest Feliks Kamienik ( Platforma Obywatelska ).

Rozkład mandatów w Radzie^[]:

¹ z poprzednią kadencją

Skład prezydium :

• przewodniczący Rady(od 27 listopada 2006)
  • Feliks Kamienik ( Platforma Obywatelska )
• wiceprzewodniczący Rady (od 27 listopada 2006)
  • Dariusz Grabowiecki( Prawo i Sprawiedliwość )
  • Teresa Sordyl ( Forum Samorządowe 2002 )
  • Wiesław Tokarz ( SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci )

Lista burmistrzów Nysy

Czasy niemieckie

• Max Warmbrunn ( 1911 - 1915 )*
• Dr Albert Franke ( 1916 - 1933 )*
• Georg Mazur ( 1933 - 1945 )*

* władzę sprawował Nadburmistrz Gminy Miejskiej

Rzeczpospolita Polska i PRL

• Jan Koj ( 11 maja 1945 – 15 października 1945 )
• Edward Stępień ( 15 października 1945 – 28 lutego 1950 )
• Krystyna Zawidzka ( 1 marca 1950 – 28 listopada 1950 )
• Feliks Świerczak ( 28 listopada 1950 - 24 stycznia 1951 )
• Aniela Odyjas ( 24 stycznia 1951 – 8 sierpnia 1953 )**
• Jan Zieliński ( 8 sierpnia 1953 – 20 grudnia 1954 )**
• Jan Radomański ( 20 grudnia 1954 - 1968 )**
• dr Kazimierz Strzałkowski ( 1968 - 1972 )**
• mgr Zbigniew Kulig ( 1972 - 1974 )**
• mgr Jan Duszel ( 29 kwietnia 1974 – 14 kwietnia 1982 )***
• mgr inż. Władysław Dyrka ( 15 kwietnia 1982 – 31 stycznia 1988 )***
• mgr inż. Mieczysław Warzocha ( 2 maja 1988 – 30 listopada 1990 )***

** władzę w latach 1951 - 1974 sprawował Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej

*** władzę w latach 1974 - 1990 sprawował Naczelnik Miasta

III Rzeczpospolita

• mgr inż. Jacek Suski ( 1 grudnia 1990 – 4 lipca 1994 )
• mgr inż. Mieczysław Warzocha ( 5 lipca 1994 – 29 października 1998 )
• mgr inż. Janusz Sanocki ( 30 października 1998 – 23 maja 2001 ) – (Zarząd Miejski nie uzyskał absolutorium )
• mgr Ryszard Rogowski ( 23 maja 2001 – 28 maja 2001 ) – (radni przy podejmowaniu uchwały popełnili pomyłkę proceduralną – ponowny wybór w dniu 28 maja )
• mgr Ryszard Rogowski ( 28 maja 2001 – 21 sierpnia 2001 ) – (wojewoda opolski stwierdził nieważność uchwał podjętych w dniu 28 maja – wybór w dniu 21 sierpnia )
• mgr Ryszard Rogowski ( 21 sierpnia 2001 – 19 września 2001 ) – ( Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 18 września uchylił uchwałę Rady Miejskiej z 23 maja o odwołaniu Janusza Sanockiego , podtrzymał decyzję wojewody opolskiego o nieważności uchwał z 28 maja , zaś 19 września wojewoda unieważnił uchwałę z 21 sierpnia , a tym samym przywrócił go na stanowisko burmistrza)
• mgr inż. Janusz Sanocki ( 19 września 2001 – 30 października 2001 ) – (Rada Miejska odwołała Zarząd)
• mgr Ryszard Rogowski ( 30 października 2001 – 18 listopada 2002 )
• mgr Marian Smutkiewicz ( 18 listopada 2002 – 5 grudnia 2006 )
• mgr Jolanta Barska ( 5 grudnia 2006 – obecnie urzęduje)

Osoby związane

Z miastem Nysa związani byli m.in.:

• Vincent Lucas Mrzyglód – artysta malarz , konserwator i restaurator zabytków ,
• Christoph Scheiner – astronom niemiecki , który odkrył plamy słoneczne na Słońcu , oraz pierwszy superior kolegium jezuickiego w Nysie,
• Joseph von Eichendorff – poeta niemiecki,
• Konrad Bloch – biochemik amerykański pochodzenia niemieckiego, noblista 1964 ,
• książę biskup Franciszek Ludwik von Neuburg – biskup wrocławski i zarazem książę nyski, którego pontyfikat był jednym z najdłuższych w historii Kościoła katolickiego,
• generał Friedrich Wilhelm von Steuben – jeden z bohaterów niepodległościowych Stanów Zjednoczonych ,
• Max Herrmann-Neisse – poeta, pisarz i publicysta niemiecki
• Franz Jung – niemiecki pisarz
• Benno Nehlert – niemiecki adwokat , pisarz i działacz turystyczny ,
• Eduard Grützner – malarz niemiecki,
• Karl Sczodrok (później zmienił nazwisko na Karl Schodrok) – nauczyciel , działacz kulturalny,
• Reinhold Olesch – niemiecki slawista ,
• Bernhard Grzimek – lekarz weterynarii , profesor zoologii , twórca Narodowego Parku Serengeti , laureat Oscara w 1959 ,
• Adolf Lorenz – lekarz austriacki , twórca współczesnej chirurgii ortopedycznej ,
• Maria Merkert – założycielka Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety , błogosławiona ,
• Ernst Seger – rzeźbiarz niemiecki,
• Paweł Dytko – polski kierowca rajdowy ,
• Jerzy Kozarzewski – polski poeta,
• Wanda Pawlik – polska poetka,
• Kazimierz Dola – ksiądz , profesor historii,
• Marta Klubowicz -Schembera – polska aktorka ,
• prof. Edward Syty – artysta malarz,
• Piotr Gacek – polski siatkarz , wicemistrz świata z 2006 roku, wieloletni siatkarz Mechanika Nysa oraz AZS PWSZ Nysa,
• Hans Guido Mutke – niemiecki lotnik , pretenduje do miana pierwszego pilota, który zdołał przekroczyć w locie barierę dźwięku ,
• Roman Wójcicki – reprezentant Polski w piłce nożnej , w 1982 roku zdobył z kadrą Piechniczka 3. miejsce na mistrzostwach świata, wychowanek ZKS Stal Nysa,
• Mikołaj Merbot – pracownik kancelarii kardynalskich we Włoszech ; w 1461 roku poseł papieża Piusa II do Rzeczpospolitej i na Śląsk; bliski współpracownik i poseł Kazimierza Jagiellończyka do papieża,
• Bernard Mikisz – zwany także Krotinpul, rektor Wszechnicy Krakowskiej ; wychowawca krewniaka Kazimierza Jagiellończyka ,
• Bernard z Nysy – doktor teologii , profesor i rektor UJ (zm. 1490),
• Bartosz Kurek – polski siatkarz, obecnie grający na pozycji przyjmującego w polskim klubie Skra Bełchatów , reprezentant Polski; syn byłego siatkarza Adama Kurka .
• Jakub Jarosz – polski siatkarz, grający na pozycji atakującego w polskim klubie ZAKSA Kędzierzyn-Koźle, reprezentant Polski w tzw. szerokiej kadrze.

Miasta partnerskie

• Lüdinghausen – współpraca od 1992 r.
• Jesenik – współpraca od 1999 r.
• Sumperk – współpraca od 1995 r.
• Kołomyja – współpraca od 2000 r.
• Ingelheim – współpraca od 2002 r.
• Taverny – współpraca od 2002 r.
• Bałtijsk – współpraca od 2002 r. (nie jest kontynuowana)

Ludność

Liczba mieszkańców miasta^[]:

• 2008 – 46 592
• 2007 – 46 375
• 2006 – 46 841
• 2004 – 47 793
• 2003 – 49 000
• 2002 – 48 442
• 1939 – 35 433
• 1933 – 35 037
• 1925 – 32 604
• 1919 – 29 415
• 1890 – 22 444
• 1885 – 21 837
• 1880 – 20 507

Media Lokalne

• Nowiny Nyskie
• Nysa24
• Nasza Nysa
• NTO oddział w Nysie
• Radio Opole oddział w Nysie
• TVP Opole oddział w Nysie
• Nyski Express

Zobacz też

• Rynek w Nysie
• Honorowi Obywatele Nysy
• Synagoga w Nysie
• Nysa Kłodzka
• ZSD Nysa
• Otmuchów
• Ludność Nysy
• Cmentarz żydowski w Nysie

Przypisy

Bibliografia

• "Nysa-przystanek wędrowca" 2004 J.Daniel, I.Zielonka wyd.Inserat
• "Nysa na dawnej pocztówce" 2003 Z.Zalewski wyd. MS Opole, Urząd Miejski w Nysie
• J.Leszczyński, Zarys dziejów miasta do 1740. w: Miasto Nysa. Szkice monograficzne, Wrocław 1979, s. 39.
• T.Foltyn: "Zniszczenie zabytkowego śródmieścia Nysy”, Materiały, Śląsk Opolski, 2000 nr 2(39)

Linki zewnętrzne

• Oficjalna witryna miasta Nysa
• Internetowe Forum miasta Nysa
• Nysa w starych i nowych fotografiach
• Internetowa galeria fotografii starej i nowej Nysy
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi