Ludus tonalis, cykl utworów fortepianowych Paula Hindemitha .

Cykl rozpoczyna Preludium, a zamyka Postludium, będące zwierciadlanym odbiciem (rakiem) Preludium. Pomiędzy nimi jest 12 fug ; niektóre z nich są bardzo ścisłe, np. druga połowy Fugi in F nr 3 jest rakiem pierwszej połowy. Fugi przedzielają interludia o rozmaitych charakterach: siciliana, foxtrot, marsz, walc. Tytuł Ludus tonalis można tłumaczyć jako „zabawy dźwiękowe” lub też „grę tonacjami” (łac. ludus = gra), gdyż cykl ten nawiązuje do koncepcji Das Wohltemperierte Klavier Jana Sebastiana Bacha . Nawiązaniem jest ogólna forma, a także uporządkowanie relacji między kolejnymi utworami według pewnego porządku harmonicznego. W cyklu Bacha była to temperacja umożliwiająca wykorzystanie wszystkich dwudziestu czterech tonacji. Hidemith oparł się na własnym systemie. Zasady swojego systemu dźwiękowego Hindemith wyłożył w podręczniku kompozycji Unterweisung im Tonsatz (1937, 1939). Za podstawę przyjął w nim 12-tonową serię dźwięków chromatycznych opartych na pokrewieństwie, które w dość złożony sposób uzasadniał akustycznie.