Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Brzoza karłowata

Brzoza karłowata

Brzoza karłowata

Systematyka [1]
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Klad : klad różowych
Rząd : bukowce
Rodzina : brzozowate
Rodzaj : brzoza
Gatunek :brzoza karłowata
Nazwa systematyczna
Betula nana L.
Sp. Pl. 2: 983. 1753
Kategoria zagrożenia
 
Kategoria zagrożenia w Polsce ( CzK )
EXEWCRENVULR

Kategoria: zagrożony
 
Gałązki brzozy karłowatej
Kwiatostany
Brzoza karłowata na Grenlandii

Brzoza karłowata (Betula nana L. ) – gatunek karłowatego krzewu z rodziny brzozowatych (Betulaceae). Występuje głównie w tundrze półkuli północnej. We florze polskiej brzoza karłowata jest reliktem glacjalnym .

Spis treści

Rozmieszczenie geograficzne

Zasięg geograficzny obejmuje tereny w strefie klimatu arktycznego i umiarkowanego chłodnego na półkuli północnej. Rośnie w północnej Azji i Europie . Na kontynencie tym izolowane stanowiska znajdują się w części środkowej (m.in. w Polsce), a nawet południowej ( Rumunia , Włochy , Francja ), gdzie rośnie na odizolowanych stanowiskach w górach. W Ameryce Północnej występuje na Grenlandii , w Kanadzie i Alasce [2].

W Polsce występuje na 3 reliktowych stanowiskach:

Morfologia

Pokrój
Krzew lub krzewinka o wysokości rzadko przekraczającej 1 m i szerokości ok. 0,5–1,2 m.
Pędy
Bardzo ciemne, niemal czarne. Pączki okrągławe, bardzo drobne, pędy skrócone bardzo drobniutkie. Młode pędy omszone, potem łysiejące.
Kwiaty
Roślina jednopienna , ale kwiaty męskie i żeńskie zebrane są w oddzielne kwiatostany – kotki . Żeńskie kotki wyrastają pojedynczo na bocznych krótkopędach, podczas owocowania osiągają długość 1,5 cm. Wałeczkowate kotki męskie mają długość 0,5–1,5 cm i wyrastają na wierzchołkach lub po bokach pędów.
Liście
Małe, prawie okrągłe, o brzegu nierównomiernie ząbkowanym, ciemnozielone, połyskujące, jesienią zielonożółte lub żółte. Długość 0,5–1,5 cm, ogonki bardzo krótkie, przylistki trwałe. Młode liście są owłosione i mają żywiczne gruczołki, starsze są nagie. Jesienią liście przebarwiają się na żółtopomarańczowo.
Owoc
Wąsko oskrzydlone orzeszki .

Biologia i ekologia

Roślina wieloletnia , nanofanerofit . Kwitnie w kwietniu–maju, jest wiatropylna . Preferuje gleby kwaśne, torfiaste, odpowiednio wilgotne. Rośnie na torfowiskach wysokich i ich obrzeżach. Roślina całkowicie mrozoodporna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Oxycocco-Empetrion[3]. Liczba chromosomów 2n = 28[4].

Zmienność

Tworzy mieszańce z brzozą brodawkowatą i b. omszoną [4].

Wyróżniane są dwa podgatunki[2]:

  • Betula nana L. subsp. exilis (Sukaczev) Hultén ( syn. Betula exilis Sukaczev) występujący w północnej Azji i Ameryce Północnej.
  • Betula nana L. subsp. nana występuje w Europie, na Grenlandii i we wschodniej części kanadyjskiej prowincji Terytoria Północno-Zachodnie .

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ochroną gatunkową .

Kategorie zagrożenia gatunku:

Najpoważniejszym zagrożeniem dla tej rośliny jest osuszanie podmokłych terenów na których występuje oraz zagłuszanie jej przez inne, bardziej ekspansywne drzewa. Aby temu zapobiec, w rezerwacie przyrody Linje usunięto rozrastające się brzozy omszone.

Zastosowanie

  • Roślina ozdobna : gatunek polecany na wrzosowiska oraz do ogrodów skalnych i naturalistycznych.

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2010-01-07].
  2. 2,0 2,1 Betula nana ( ang. ). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2 stycznia 2008].
  3. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  4. 4,0 4,1 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  5. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. . 

Bibliografia

  1. W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955. 
  2. Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. . 
  3. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. 


Inne hasła zawierające informacje o "Brzoza karłowata":

Torfowisko wysokie wysokim odsetkiem gatunków reliktowych, głównie z okresu ostatniego zlodowacenia. Należą tu m.in. Brzoza karłowata Betula nana i malina moroszka Rubus chamaemorus. Zobacz też torfowisko torfowisko niskie torfowisko ...

Bór świeży ...

Wielki Staw (jezioro w Karkonoszach) wynosi 1540 m . Brzegi stawu otoczone są roślinnością subalpejską wierzba lapońska , Brzoza karłowata , kosodrzewina . W wodach rośnie relikt epoki polodowcowej poryblin jeziorny , żyje ...

Duma ...

Torfowisko ...

Polska Czerwona Księga Roślin stopowata turzyca żytowata wełnianka delikatna widlicz (widłak) Isslera zmienka górska żmijowiec czerwony EN (endangered) - zagrożone (59) brzeżyca jednokwiatowa Brzoza karłowata brzoza niska buławnik czerwony cebulica dwulistna chamedafne północna dąb omszony dziurawiec wytworny dzwonek brodaty dzwonek karkonoski elisma wodna głodek mroźny gnidosz ...

Toruń ...

Język czeski ...

Pobrzeże Kaszubskie ...

Bór sosnowy ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Brzoza karłowata":

Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13) ...

032. Ekologia biosfery (plansza 3) ...

005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 14) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie