Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Literatura średniowiecza

Literatura średniowiecza

Spis treści

Początki

Średniowieczna literatura posługuje się schematami pochodzącymi z ludowych pieśni sławiących bohaterów. Prastare opowieści o rycerzach przyjmują postać rycerskich eposów , sławiących wyidealizowanych bohaterów zmagających się z ponadnaturalnym lub naturalnym złem tego świata. Najwyższymi cnotami są odwaga i hart ducha, a także gotowość oddania życia w jakiejś ważnej sprawie.

Pierwszy francuski epos rycerski Pieśń o Rolandzie nie odbiega od tego schematu, pobrzmiewają w nim nawet historyczne echa walk Karola Wielkiego z Saracenami. W niemieckim eposie Pieśń Nibelungów znaleźć można opis życia dworskiego i intryg, a także ślady starodawnych opowieści, z których połączenia prawdopodobnie powstał. Podobną historię opowiada islandzka Edda poetycka pochodząca prawdopodobnie z XI wieku i składająca się z 30 pieśni mitologicznych i heroicznych, żywcem przypominających epos bohaterski.

Pod koniec XI wieku powstaje na południu Francji inna forma poetycka, szerzona przez trubadurów . Idealna kobieta jest w niej wielbiona, często platonicznie, a rycerz dokonuje wielkich czynów, by dowieść ukochanej swej miłości. De Troyes , uważany za ojca romansu, spisuje krążące już wówczas opowieści o Rycerzach Okrągłego Stołu i tworzy opowieść o Lancelocie i jego miłości do Ginewry , żony Artura . Temat ten kontynuuje Thomas Malory , rozwodząc się nad problemem miłości przeciwstawionej przyjaźni i lojalności. Inną opowieścią o miłości dworskiej, tym razem daleką od eposu rycerskiego, jest alegoria w formie snu Romans o róży Guillaume'a de Lorrisa.

Pod wpływem naleciałości z literatury arabskiej i kwitnącego życia dworskiego epos rycerski ustępuje miejsca opowieściom o miłości, często zakończonej tragiczną śmiercią obojga kochanków ( Tristan i Izolda ). Przykładem miłości, która może przekroczyć nawet granicę, jaką jest śmierć jednego z kochanków, jest Boska komedia Dantego . Jest to jednak poemat wykraczający daleko poza schemat pieśni dworskiej, a główny bohater musi pokonać wiele kręgów piekła i czyśćca , by dotrzeć do swej ukochanej i znaleźć się wraz z nią w niebie . Notabene spotyka tam Wergiliusza , który przez jakiś czas jest jego towarzyszem.

Literatura staroangielska

Pierwsza strona Beowulfa

Wczesnośredniowieczna literatura angielska posługuje się łaciną i przywiezionym przez Normanów językiem francuskim , który zadziwiająco łatwo przyswajają sobie angielskie wyższe sfery. Kiedy jednak dochodzi do osłabienia więzi angielsko-francuskich, język angielski odzyskuje należne mu na tej ziemi miejsce. Dopiero w XIV wieku zostaje postanowione, że w Anglii językiem wykładowym i oficjalnym będzie angielski (tzw. średnioangielski) i na język ten przetłumaczono częściowo Biblię, zaczęła się rozwijać literatura angielska, choć dzieła naukowe nadal spisywano po łacinie. W różnych dialektach tworzą wówczas William Langland i Geoffrey Chaucer . Geoffrey Chaucer tworzył już na przełomie średniowiecza i renesansu , pod wpływem poetów włoskich wczesnego Odrodzenia. Poezja Chaucera staje się tak popularna, że jego dialekt nabiera charakteru ogólnonarodowego i jest w dużej mierze zrozumiały nawet dzisiaj. Jego największe dzieło Opowieści kanterberyjskie uważane jest za arcydzieło poetyckie, a zarazem bezcenne źródło wiedzy na temat kultury i obyczajowości XIV-wiecznej Anglii.

Największy wpływ na rozwój literatury angielskiej wywarły utwory kształtujące średniowieczną państwowość państewek angielskich. Niepodważalny wpływ na anglosaski charakter języka i tradycji wywarł poemat rycerski Beowulf wywodzący się z tradycji skandynawskich . Znajduje to odzwierciedlenie we współczesnej literaturze anglojęzycznej, od Tolkiena począwszy. Beowulf to rycerz, który będąc panem z książęcego rodu przybywa z pomocą na dwór króla Hrothgara w Heorot, by walczyć z potworami dziesiątkującymi rycerzy i dworzan. Pokonuje Grendela i stacza zwycięską walkę z jego potworną matką w podziemnych odmętach. Gdy dziedziczy koronę po powrocie na dwór ojca, ginie śmiercią rycerza w walce ze smokiem. Mimo że utwór o dwa stulecia poprzedził frankojęzyczne utwory Normanów, późniejszych władców Anglii, przez pół stulecia narzucających kulturę francuskojęzyczną, po dziś dzień stanowi najstarszy zabytek kultury anglosaskiej. Średniowiecze, poza kronikami poprzedzającymi najazd Normanów w 1066 roku, stworzyło również podwaliny pod kulturę pauperską, ludową, której ślady po dziś dzień przetrwały w przedstawieniach Punch & Judy. Należy zanotować:

Wczesnośredniowieczna literatura angielska posługiwała się językiem anglosaskim, a właściwie jego rozlicznymi dialektami. Łacina dominowała dopiero w królestwach nawróconych na chrzecijaństwo.

Rozwój sztuk scenicznych

Upadek sztuki dramatycznej, będący wynikiem restrykcji kościelnych, trwał od VII do XII wieku. Ten sam Kościół, który wyklął sztukę teatralną jako zepsutą i pogańską, przyczynił się do jej wskrzeszenia. Średniowieczna hierarchia kościelna zezwoliła na odgrywanie misteriów i przedstawień opartych na Biblii. W XIII wieku przedstawienie takie stało się kulminacyjnym punktem obchodów świąt Bożego Narodzenia . Z czasem tematyka świecka zaczęła wypierać kościelną, a dotychczasowe misterium kościelne zaczęło przyjmować formę ludycznej farsy lub moralitetu , w którym cnoty walczą z ludzkimi przywarami, a żądze dobre zmagają się ze złymi. Z czasem sztuki sięgały coraz bardziej do spraw życia codziennego, a także przeniosły się z placów do sal. Teatr uwolnił się od wpływów kościelnych.

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Literatura średniowiecza":

Sztuka ...

Kara ...

Wnioskowanie ...

Nowa Anglia ...

John William Waterhouse ...

Paź ...

Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych ...

Adam Naruszewicz ...

Staw (akwen) ...

Flins ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Literatura średniowiecza":

010c. Rzym (plansza 3) ...

219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3) ...

222 Historiografia po II wojnie światowej (plansza 14) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie