Na mapach: 56°31'N 21°01'E / 56.517, 21.017

Lipawa
Herb Herb Lipawy Flaga Lipawy
Państwo	Łotwa
Miasto	Lipawa
Mer	Uldis Sesks
Powierzchnia	60,4 km²
Położenie	56° 31' N 21° 01' E
Wysokość	7 m n.p.m.
Ludność (2006) •  liczba ludności •  gęstość	85 710 1419 os./km²
Położenie na mapie Łotwy Lipawa
Strona internetowa miasta

Lipawa ( łot. Liepāja, niem. Libau, lit. Liepoja, rus. Либава, est. Liibavi, jid. ליבאַװע), miasto na Łotwie , w Kurlandii , nad Morzem Bałtyckim i Jeziorem Lipawskim , miasto wydzielone , 85 710 mieszkańców ( 2006 ), 3. co do wielkości miasto na Łotwie .

Historia

Lipawa została założona przez plemiona Kurów zajmujące się rybołówstem w 1253 roku jako Lyva. W 1263 zakon kawalerów mieczowych , po połączeniu się z zakonem krzyżackim założył tutaj osadę Libau. Nazwa Liepāja weszła do powszechnego użycia po 1560 roku. W 1625 książę Kurlandii i Semigalii Fryderyk Kettler nadał osadzie prawa miejskie, potwierdzone przez króla Polski Zygmunta III Wazę w 1626 roku. Od II rozbioru Polski w 1793 był to jedyny port I Rzeczypospolitej . W 1795 , po upadku księstwa Kurlandii w wyniku III rozbioru Polski , Lipawa została przyłączona do Cesarstwa Rosyjskiego . W czasie powstania styczniowego , tą drogą sprowadzano uzbrojenie dla powstańców (m. in. sztucery z Belgii ). W XIX wieku miasto szybko rozwijało się jako główny bałtycki port Rosji, a na początku XX wieku stało się miejscem, z którego wielu obywateli rosyjskich udawało się na emigrację do Stanów Zjednoczonych . W 1876 doprowadzono tutaj kolej , dzięki czemu jeszcze bardziej rozwinął się port, zdolny przyjmować towary z całej Rosji. W 1900 roku 7% rosyjskiego eksportu przypadało na port w Lipawie. Podczas I wojny światowej Lipawa była okupowana przez Niemcy , po zakończeniu wojny i ogłoszeniu niepodległości przez Łotwę przez 6 miesięcy miasto pełniło funkcję tymczasowej stolicy, przed przybyciem rządu do Rygi . Podczas II wojny światowej Lipawa uległa znacznym zniszczeniom, a terror okresu stalinowskiego sprawił, że została częściowo wyludniona, głównie przez deportacje na Syberię , ale również przez ucieczki mieszkańców miasta na zachód. Niemcy wymordowali miejscowych Żydów w 1941. Podczas okupacji sowieckiej w latach 1945 – 1991 port w Lipawie przestał pełnić funkcje handlowe, gdyż utworzono tam (w północnej części miasta, dzielnica Karosta) duży port Marynarki Wojennej ZSRR i bazę okrętów podwodnych. W 1991 port ponownie otwarto dla statków handlowych, zaś ostatni żołnierze sowieccy opuścili Lipawę w 1994 roku. W 1997 na terenie Lipawy utworzono specjalną strefę ekonomiczną, która spowodowała szybki rozwój gospodarczy portu i miasta.

Hala targowa w Lipawie

Turystyka

W Lipawie znajduje się wiele zabytków architektury, sztuki i kultury. Kultywowane są tutaj dawne tradycje morskie i kulturalne. Do najważniejszych zabytków należą: luterański kościół św. Trójcy z lat 1742 – 1758 , kościół św. Anny z ołtarzem z 1697 z pięknymi organami (do początków XX wieku największymi na świecie), wykonanym przez Serfensa Młodszego. Lipawa to również ośrodek edukacyjny, działa tutaj najstarsza na Łotwie orkiestra symfoniczna , odbywają się festiwale muzyki rockowej Liepājas dzintars ("Bursztyn Lipawy"). W mieście występuje klub hokejowy i piłkarski Metalurgs Lipawa (mistrz kraju w piłce nożnej).

Gospodarka

Port w Lipawie jest trzecim co do wielkości w kraju. Mieści się on w specjalnej strefie gospodarczej. Strefa zajmuje 37 km². Na jej terenie działa 19 spółek, w tym największa, zakłady metalurgiczne Liepājas metalurgs. W porcie przeładowuje się głównie drobnicę, drewno i ładunki metalowe. Lipawa posiada połączenia promowe z Karlshamn w Szwecji i Rostockiem . Znajduje się tutaj również międzynarodowy port lotniczy .

Miasta partnerskie

Protestancki kościół p.w. św. Anny w Lipawie

• Nynäshamn
• Elbląg
• Bellevue
• Darmstadt
• Nykøbing Falster
• Karlshamn
• Kłajpeda
• Gdynia
• Homel
• Rogaland
• Bergen (dzielnica Årstad)
• Połąga
• Obwód moskiewski (część zachodnia)
• Helsingborg

Osoby związane z Lipawą

• Alexander Faltin – polityk
• Rolf Kahn – piłkarz, ojciec Olivera Kahna
• Zenta Maurina – pisarka
• John Martens – architekt
• Māris Verpakovskis – piłkarz
• Herberts Cukurs – łotewski lotnik
• Władysław Rummel – inżynier, hydrograf, budowniczy portu

Zobacz też

• Gimnazjum w Lipawie
• Synagoga w Lipawie
• Stacja kolejowa Lipawa
• Katedra Świętego Józefa w Lipawie
• Cerkiew św. Mikołaja w Lipawie

Linki zewnętrzne

• Libawa w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom V (Kutowa Wola – Malczyce) z 1884 r.