Limeryk
LimerykLimeryk (
ang.
limerick, od miasta
Luimneach
w Irlandii) — miniaturka
liryczna
;
nonsensowny
,
groteskowy
,
wierszyk
o skodyfikowanej budowie: - pięć wersów o ustalonej liczbie sylab akcentowanych (w klasycznym limeryku wersy I, II i V liczą po trzy
zestroje
, a wersy III i IV – po dwa[1]),
- układ
rymów
aabba,
- trzeci i czwarty wers krótsze od pozostałych (zwykle o 2-3 sylaby),
- nazwa geograficzna w
klauzuli
pierwszego wersu (podstawa rymu a).
Utwór ten, który pod względem treści jest rymowaną
anegdotą
, ma też zwykle stały układ
narracji
: - wprowadzenie bohatera i miejsca, w którym dzieje się akcja, w pierwszym wersie,
- zawiązanie akcji w wersie drugim (często wprowadzony jest tu drugi bohater),
- krótsze wersy trzeci i czwarty to kulminacja wątku dramatycznego,
- zaskakujące, najlepiej absurdalne rozwiązanie w wersie ostatnim.
W limerykach angielskich absurd wydobywa się niemal wyłącznie za pomocą
semantyki
i
pragmatyki
— sensu, nie kształtu wiersza;
polszczyzna
, język silnie
fleksyjny
, dostarcza limeryście o wiele większej palety środków językowych. Złożoność polskiej
fleksji
imponuje nawet na tle innych języków słowiańskich; są to setki wzorców koniugacyjnych i deklinacyjnych, dające niemal nieograniczone możliwość twórcze. W tekście polskim bogactwo form
homonimicznych
zachęca do korzystania z
paronomazji
, zwłaszcza na końcu słowa, w strefie
rymu
. Wskazać więc można w twórczości polskich limerystów dodatkowe preferencje wersyfikacyjne (przynajmniej w ujęciu statystycznym): raczej
sylabik
(popularnym formatem jest np. 10+10+7+7+10), wers często bez
średniówki
, raczej
rymy żeńskie
(w
angielskim
głównie
męskie
) i różne od gramatycznych. Groteska i absurd tworzone są za pomocą licznych zabiegów stylistycznych, głównie leksykalnych (m.in.
metonimii
,
paronomazji
,
oksymoronów
),
fleksyjnych
i
słowotwórczych
(częste
neologizmy
, wyrazy zdrobniałe, zgrubiałe i złożone),
kalamburów
. Limeryk, którego historyczne proweniencje sięgają prawdopodobnie
XVIII
-wiecznej
Irlandii
, wprowadził do świata literatury
Edward Lear
w ostatniej dekadzie
XIX
w. Gatunek ten szybko zawojował męskie kluby
wiktoriańskiej
Anglii
, gdzie powodzeniem cieszyły się limeryki sprośne,
pornograficzne
czy bluźniercze. W Polsce gatunek ten wykorzystywali m.in.
Julian Tuwim
,
Maciej Słomczyński
,
Wisława Szymborska
,
Stanisław Barańczak
,
Antoni Marianowicz
,
Mariusz Parlicki
,
Krzysztof Daukszewicz
,
Bronisław Maj
,
Michał Rusinek
,
Piotr Michałowski
.[2] Zobacz teżPrzypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Limeryk":
Wisława Szymborska
...
Paronomazja
...
Moskalik (wiersz)
...
Lepiej
...
Limeryk
Limeryk (
ang.
limerick, od miasta
Luimneach
w Irlandii) — miniaturka
liryczna
;
nonsensowny
, ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Limeryk":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|