Liliowate
Psiząb liliowy Psiząb liliowy
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	jednoliścienne
Rząd :	liliowce
Rodzina :	liliowate
Nazwa systematyczna
Liliaceae Juss. Gen. Pl.: 48. 4 Aug 1789

Lilium orientalis 'Stargazer'

Szachownica cesarska

Tulipan ogrodowy

Liliowate (Liliaceae Juss.) – rodzina roślin należąca do klasy jednoliściennych . Wszystkie rodzaje i gatunki można spotkać wyłącznie na półkuli północnej. Wyróżniają się one posiadaniem cebuli właściwej , rzadziej kłącza . W wyniku badań filogenetycznych znacznie przebudowana została systematyka tej rodziny. Kiedyś do liliowatych zaliczano liczne rośliny kłączowe i czasami drzewiaste jak np. dracena czy jukka , np. w systemie Cronquista (1981) należało tu 280 rodzajów i 4,8 tysiąca gatunków. Dawne szerokie ujęcie obejmowało nie powiązane filogenetycznie rośliny, z liliowatych wyodrębniono więc szereg rodzin rozdzielonych między dwa rzędy – liliowców i szparagowców ^[1].

Charakterystyka

Geofity obejmujące dwie grupy różniące się morfologią i ekologią. Liliowate preferujące siedliska otwarte (światłolubne) (podrodzina Lilioideae) to rośliny cebulowe , ze zwykle okazałymi kwiatami , z liśćmi mocno wydłużonymi, owocami są torebki . Gatunki leśne (podrodzina Streptopoideae) to zwykle rośliny kłączowe, z kwiatami niepozornymi, owocami są jagody. Cecha wspólną jest 6 wolnych listków okwiatu , z pylnikami osadzonymi po zewnętrznej stronie nitki, z zalążnią górną^[1].

Systematyka

Pozycja systematyczna i relacje filogenetyczne w obrębie liliowców wg Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)^[1]

Klad siostrzany dla rodziny kolcoroślowate Smilacaceae. Wchodzi w skład linii rozwojowej obejmującej także rodziny Philesiaceae i Rhipogonaceae, należącej do kladu liliowców w obrębie jednoliściennych .

Podział wg Angiosperm Phylogeny Website ^[1]

• plemię Lilioideae Eaton
  • rodzaj: Tulipa – tulipan
  • rodzaj: Fritillaria L. – szachownica
  • rodzaj: Lilium L. – lilia
  • rodzaj: Lloydia Salisb. ex Rchb. – lilijka
  • rodzaj: Gagea Salisb. – złoć
  • rodzaj: Erythronium L. – psiząb
  • rodzaj: Korolkowia Regel
  • rodzaj: Cardiocrinum (Endl.) Lindl. – kardiokrinum
  • rodzaj: Clintonia
  • rodzaj: Nomocharis Franch.
  • rodzaj: Notholirion Wall. ex Boiss.
• plemię Calochortoideae Dumortier
  • rodzaj: Calochortus Pursh
  • rodzaj: Tricyrtis
• plemię Streptopoideae
  • rodzaj: Streptopus – liczydło
  • rodzaj: Scoliopus Torr.

Pozycja w systemie Reveala (1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd liliowce (Liliales Perleb), podrząd Liliineae Rchb., rodzina liliowate (Liliaceae Juss.)^[2]

Wykaz rodzajów wg Crescent Bloom^[2]

• Cardiocrinum (Endl.) Lindl. – kardiokrinum
• Erythronium L. – psiząb
• Fritillaria L. – szachownica
• Gagea Salisb. – złoć
• Gloriosa L.
• Korolkowia L.
• Lilium L. – lilia
• Lirium Scop.
• Lloydia Salisb. ex Rchb. – lilijka
• Nomocharis Franch.
• Notholirion Wall. ex Boiss.
• Tulipa L. – tulipan

Przypisy