Lilia bulwkowata
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	jednoliścienne
Rząd :	liliowce
Rodzina :	liliowate
Rodzaj :	lilia
Gatunek :	lilia bulwkowata
Nazwa systematyczna
Lilium bulbiferum L.
Kategoria zagrożenia
Kategoria zagrożenia w Polsce ( CzL ) EX EW E V [V] R Kategoria: rzadki

Gatunek trujący

Gatunek leczniczy

Pokrój

Lilia bulwkowata (Lilium bulbiferum L. ) – gatunek rośliny z rodziny liliowatych . W Polsce w stanie naturalnym jest bardzo rzadka, rośnie na nielicznych stanowiskach na Podhalu i Orawie oraz w Sudetach . W Tatrach jej występowanie odkryto późno, bo dopiero w 1918 r. została opisana przez botaników, Górale znali ją oczywiście od dawna. Status gatunku w polskiej florze: kenofit .

Kwiaty

Morfologia

Łodyga

Pojedyncza, gruba i sztywna łodyga wyrasta z cebuli w dobrych warunkach nawet do 100 cm wysokości, w stanie naturalnym zwykle nie przekracza 50 cm. Jest gęsto obrośnięta liśćmi, nakrapiana i owłosiona dołem.

Liście

Wyrastają skrętolegle na łodydze. Mają lancetowaty kształt, są całobrzegie, bezogonkowe, 3-7 nerwowe. Bardzo charakterystyczną cechą jest wyrastanie w kątach tych liści bulwek – rozmnóżek .

Kwiaty

Na wierzchołku łodygi wyrastają bardzo duże kwiaty o pomarańczowej barwie. Mogą osiągać średnicę 10 cm. Na jednej roślinie może być jeden lub kilka kwiatów tworzących baldach . Każdy kwiat składa się z 6 działek, wewnątrz posiadających ciemniejsze cętki, 6 pręcików i 1 słupek . Zdarzają się łodygi bezkwiatowe.

Owoc

Torebka .

Biologia i ekologia

Rozwój

Bylina . Kwitnie od czerwca do lipca, zapylana jest przez owady. Kwiaty nie pachną, ale zwabiają owady swoim dużym, barwnym kwiatem. Jesienią cześć nadziemna obumiera, ale pod ziemią przetrwają jej cebulki, z których na wiosnę wyrastają nowe pędy . Za pomocą rozmnóżek lilia może się rozmnażać wegetatywnie . Bulwki te dojrzewają we wrześniu, odpadają od rośliny i zimują w ziemi. Na wiosnę wyrastają z nich nowe rośliny. Od tych bulwek pochodzi nazwa rośliny.

Siedlisko

Rośnie na brzegach łąk i pastwisk, miedzach śródpolnych, ugorach, przy drogach i na polanach śródleśnych. W Sudetach występuje głównie w murawach bliźniczkowych i ciepłolubnych. Geofit cebulkowy .

Genetyka

Liczba chromosomów 2n= 24.

Cechy fitochemiczne

Roślina trująca .

Zmienność

Wyróżnia sie dwa podgatunki :

• Lilium bulbiferum subsp. bulbiferum - podgatunek nominalny, wytwarzający bulwki, rośnie głównie dziko
• Lilium bulbiferum subsp. crocceum - nie wytwarza bulwek, często hodowany w ogródkach

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce od 2004 ścisłą ochroną gatunkową . Największym zagrożeniem dla tego gatunku jest jej zbieranie przez amatorów pięknych roślin. Posiada bowiem jedne z największych kwiatów wśród naszych krajowych, dziko rosnących roślin. Zagrożona jest także zmianą tradycyjnych sposobów użytkowania łąk kośnych, na których występuje.

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[2] w grupie gatunków rzadkich (kategoria zagrożenia R).

Zastosowanie

Jest uprawiana, jako roślina ozdobna w licznych odmianach. W uprawie, gdzie zapewnione ma optymalne warunki rozwoju osiąga większe rozmiary i piękniejsze kwiaty, niż w warunkach naturalnych. W uprawie nie rozmnaża się jej przez nasiona, lecz wegetatywnie przez cebulki.

Obecność w kulturze

• Lilia jest jednym z ulubionych motywów sztuki ludowej na Podhalu i Orawie .
• Lilia jest również częstym motywem w heraldyce i harcerstwie .

Przypisy

Bibliografia