|
Lewis Morgan
Lewis MorganLewis Henry Morgan (ur.
21 listopada
1818
r. w Aurora w stanie
Nowy Jork
- zm.
17 grudnia
1881
r. w
Rochester
w stanie Nowy Jork) -
amerykański
antropolog kulturowy
i historyk, jeden z przedstawicieli
ewolucjonizmu
w
naukach społecznych
. W
1856
roku został członkiem
American Association for the Advancement of Science
, a w
1875
- National Academy of Sciences. ŻycieMorgan był pierwszym badaczem historii i
kultury
Irokezów
, których opisał w swej pierwszej pracy The League of the Ho-dé-no-sau-nee or Iroquois. W
1847
roku największy irokeski szczep Seneca przyjął go w poczet członków plemienia i nadał imię Ta-ya-da-wah-kugh. W roku
1877
wydał swoją najgłośniejszą książkę Społeczeństwo pierwotne, w której zwarł swoją teorię na temat ewolucji społeczeństw od okresu dzikości do rozwoju cywilizacji ( na podstawie obserwacji życia Indian amerykańskich). Wyodrębnił trzy etapy rozwoju ludzkości: - Dzikość
- Niższy: Zbieranie owoców, orzechów
- Średni: Narzędzia łowieckie i rybackie, wynalezienie ognia,
- Wyższy: Łuk i strzała
- Barbarzyństwo
- Niższy: Wyroby z gliny
- Średni: Udomowienie zwierząt i roślin. Budowle z cegły i kamienia.
- Wyższy: Narzędzia żelazne
- Cywilizacja
Morgan analizował również rozwój rodziny i zbiorowości związanych pokrewieństwem. Według niego rodzina przeszła przez pewne stadia rozwoju: - Promiskuizm - brak norm regulujących seksualność - wszelkie zachowania są praktykowane i dozwolone.
- Rodzina kazirodcza - małżeństwa grupowe w obrębie tej samej generacji(małżeństwo między braćmi i siostrami),
- Rodzina punalna - rodzaj małżeństwa grupowego między rodzeństwem, swoboda seksualna,
- Rodzina symbiasmiczna lub parzysta - nietrwałe małżeństwo monogamiczne,
- Rodzina patriarchalna, oparta na małżeństwie w którym władzę zwierzchnią sprawował mąż nad wieloma żonami,
- Rodzina monogamiczna, oparta na jednożeństwie i zrównaniu pozycji kobiet,stopniowo przechodząca do współczesnej rodziny nuklearnej.
Portret Lewisa H. Morgana Znaczenie i krytykaDorobek Lewisa Henry'ego Morgana jest bardzo bogaty i różnorodny. Jego poglądy na temat ewolucji społeczeństw miały duży oddźwięk w kręgach etnologów, archeologów i socjologów. Zwraca się też uwagę, że był jednym z pierwszych naukowców w systematyczny sposób badających pokrewieństwo. Tezy Morgana spotkały się jednak również z ostrą krytyką następnych pokoleń naukowców. Życie seksualne dzikich
Bronisława Malinowskiego
jest skierowane częściowo przeciwko poglądom ewolucjonistów na temat pokrewieństwa i seksualności tubylców.[1] Malinowski zwraca uwagę, że takie pojęcia jak "pierwotny promiskuityzm", "zbiorowe małżeństwo" czy "rodzina konsangwinistyczna" są bardzo niejasne, a tezy na ich temat opierały się na wyrwanych z kontekstu faktach i ich błędnej interpretacji. Jasny ogląd kwestii pokrewieństwa miały Morganowi dodatkowo utrudniać brak warsztatu naukowego i purytańskie wychowanie, nie dozwalające na nieuprzedzone podejście do problemu seksualności. Jak twierdzi Malinowski w dłuższej perspektywie czasowej jego teoria i oparte na niej pojęcia stały się przeszkodą dla dalszego rozwoju antropologii. Dzieła- The League of the Ho-dé-no-sau-nee or Iroquois (1851)
- The American Beaver and his Works (1868)
- Systems of Consanguinity and Affinity of the Human Family (1871)
- Ancient Society, or Researches in the Lines of Human Progress from Savagery, through Barbarism, to Civilization, Nowy Jork: 1877).
- Houses and House-life of the American Aborigines (1881).
Polskie przekłady- Społeczeństwo pierwotne, czyli Badanie kolei ludzkiego postępu od dzikości przez barbarzyństwo do cywilizacyi. Warszawa: 1887, oryginał 1877. , przekł. A. B.; objaśnienia i uzupełnienia Marksa-Engelsa Ludwik Krzywicki; Red. "Prawdy
Bibliografia- Dorota Ławecka: Wstęp do archeologii. Warszawa - Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
Przypisy- ↑ Bronisław Malinowski; Dzieła, t. 2; PWN, Warszawa 1980, s. 130-131
Inne hasła zawierające informacje o "Lewis Morgan":
Maciej Słomczyński
...
1951
...
2001 w muzyce
...
Lata 90. XX wieku
...
1933
...
1979
...
Partia Demokratyczna (USA)
...
Lata 50. XX wieku
...
1937
...
Sonar
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Lewis Morgan":
201 Rozwój historiografii w okresie międzywojennym (plansza 7)
...
152. Najciekawsze skanseny (plansza 22)
...
Kompresja danych (plansza 3)
...
|
|
|
|