Leon Dziubecki ps."Leon" (do 1945), "Profesor", Sewer" (ur.
8 stycznia
1904
w
Majkowie k. Piotrkowa Tryb.
, zm.
24 czerwca
1948
w Warszawie) – nauczyciel, profesor, prezes konspiracyjnego Zarządu Głównego
Stronnictwa Narodowego
.
Okres przedwojenny
Ojciec - Józef, matka - Zofia zd. Schmidt. Ukończył studia filologiczne na
Uniwersytecie Warszawskim
następnie pracował jako nauczyciel języka polskiego w szkołach średnich w
Ostrowi Mazowieckiej
,
Milanówku
i w Warszawie.
W czasie okupacji
Brał udział w Kampanii Wrześniowej 1939. W czasie okupacji wszedł w konspirację i w 1940 związał się ze
Stronnictwem Narodowym
. Był jednym ze współorganizatorów
NOWu
, a następnie SN NOW-AK. W 1943 został aresztowany przez
gestapo
i zesłany do
obozu w Buchenwald
.
Losy powojenne, proces, stracenie
Dziubecki powrócił w 1945 roku do kraju i podjął próby legalnej działalności Stronnictwa Narodowego; wobec odmowy ze strony władz rozpoczął działalność konspiracyjną. Od października 1945 był w Zarządzie Głównym SN. W grudniu przybyły z Londynu Edward Sojka powołał Prezydium SN, którego przewodniczącym został Leon Dziubecki, a członkami: ks. Władysław Matus, Lech Hajdukiewicz i Marian Podymiak. [1]
13 grudnia 1946 aresztowany tymczasowo w Alejach Jerozolimskich na podstawie postanowienia podprokuratora
NPW
Adama Maasa. Areszt tymczasowy przedłużany był przez Jana Hryckowiana, Jerzego Biedrzyckiego, Jana Grynkiewicza, Antoniego Górskiego i Tadeusza Przesmyckiego. Podobnie jak inny endnecy był w śledztwie katowany [2]. Przesłuchującymi byli: Jan Śliwiński, Józef Dusza, Jan Goca, Bohdan Janosiewicz i Bolesław Wydrzyński.
Oskarżony przez prokuratorów mjr Maksymiliana Lityńskiego i mjr. Jana Kuczyńskiego o współdziałanie z okupantem, szpiegostwo, próbę obalenia ustroju, przyjmowanie korzyści majątkowych i działalność podziemną. Po długotrwałym śledztwie skazany został w procesie 7-22 maja 1948 przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w składzie ppłk dr.
Romuald Klimowiecki
, por Henryk Szczepański, mjr Mieczysław Iwanicki na dożywotnie więzienie. [3] Dowodów winy nie przedstawiono. 23 kwietnia 1948
Najwyższy Sąd Wojskowy
w składzie płk. Kazimierz Drohomirecki, Alfred Janowski, ppłk. Leo Hochberg odrzucił rewizję, utrzymując w mocy wyrok dożywocia. Następnego dnia, 24 czerwca 1948 Leon Dziubecki zmarł w Więzieniu Mokotowskim w niewyjaśnionych okolicznościach, oficjalnie z powodu pęknięcia wrzodu żołądka. Pochowany jest na
Cmentarzu Bródnowskim
w Warszawie (kw.32 D-2). Jego grób symboliczny znajduje się także w
Kwaterze na Łączce
Cmentarza Wojskowego
.
W 1990 roku wyrok został unieważniony.
Bibliografia
- Tadeusz Swat, Niewinnie Straceni 1945-56, Warszawa: Fundacja Ochrony Zabytków, 1991.
- Jan Żaryn:
Karta 348/48 indeksu represjonowanych Instytutu Pamięci Narodowej
.
- Archiwum Państwowe s.st. Warszawy (APW), WSR Warszawa, Sr.248/48, t.1-6
- Konspiracja i opór społeczny, t.2, Warszawa 2004 [W. Muszyński, L. Dziubecki].
-
Jan Radożycki
, Aby o nich nie zapomniano. Wspomnienia, Szczecin 2007.
Przypisy