Lebiodka pospolita
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	lebiodka
Gatunek	lebiodka pospolita
Nazwa systematyczna
Origanum vulgare L.

Gatunek leczniczy

Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), zwana popularnie oregano – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych . Rośnie w Europie i Azji. W Polsce występuje na całym terytorium i jest pospolity. Inna nazwa: dziki majeranek.^[1].

Kwitnąca lebiodka pospolita.

Charakterystyka

Łodyga

Wzniesiona, prosta, sztywna, czterokanciasta, rozgałęziona, o wysokości do 80 cm. Cała jest owłosiona, czasami wybarwiona na purpurowo. Cała roślina wytwarza silny, przyjemny zapach .

Liście

Wszystkie liście ogonkowe, jajowate, tępe, całobrzegie, czasami słabo ząbkowane. Ulistnienie naprzeciwległe. Na liściach występują drobne, przeświecające punkty. Są to gruczoły wytwarzające olejki eteryczne .

Kwiaty

Wyrastają w szczytowych podbaldachach . Są przedprątne , jedno, lub obupłciowe, zapylane przez błonkówki . Ich kielich ma jajowatotrójkątne, zaostrzone ząbki, korona o długości 4-6 mm ma różowoliliowy kolor i jest wargowa. 3 klapy dolnej wargi są okrągłe, warga górna i środkowa klapa dolnej wargi są nieco wycięte. Występują małe przykwiatki, o szerokości większej niż ich długość. Kwitnie od czerwca do sierpnia.

Owoc

Rozłupnia zawierająca 4 brunatne, kulistojajowate rozłupki .

Kłącze

Silnie rozgałęzione, z licznymi rozłogami .

Biotop , wymagania

Świetliste zarośla , zwłaszcza nadrzeczne, widne lasy liściaste , suche wzgórza i zbocza . W górach rośnie aż do piętra kosodrzewiny . Hemikryptofit . W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Trifolio-Geranietea.

Zastosowanie

• Roślina lecznicza  :
  • Surowiec zielarski  : ziele (Origani Herba). Głównym składnikiem jest olejek eteryczny zwany olejkiem tymolowym, zawierający tymol , karwakrol i seskwiterpeny. Ponadto jako składniki czynne występują garbniki , flawonoidy (apigenina, luteolina), kwas kawowy i kwas ursolowy i fitosterole. W owocach obecny śluz (ok. 6%).
  • Działanie : wykrztuśne, dezynfekujące, przeciwbiegunkowe, moczopędne, przeciwskurczowe, wiatropędne, odtruwające. Zewnętrznie olejek tymolowy wykorzystuje się do płukania gardła, wzmacniających kąpieli oraz przy trudno gojących się ranach skóry i świądzie . Napar z mieszanki lebiody (zazwyczaj w mieszance z innymi ziołami ) działa wiatropędnie i stosowany jest przy atonii jelit, nadmiernej fermentacji jelit, bębnicy, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy , niedoczynności wątroby.

Oregano (12 dni)

• • Zbiór i suszenie : zbiera się ziele w okresie kwitnienia i suszy w przewiewnym miejscu (zawieszone w pęczkach).
• Sztuka kulinarna  : roślina przyprawowa w kuchni wielu narodów, głównie zachodnich. Wchodzi m.in. w skład ziół prowansalskich . Lebiodki używa się do sosów , pizzy , przyprawiania mięsa, sałatek .
• Używana jest do przyprawiania niektórych wódek , wina wermut , likierów .
• Wchodzi w skład niektórych kosmetyków , jest składnikiem płynów do kąpieli i do płukania ust.

Ciekawostki

• Jest jedną z najdawniej znanych roślin leczniczych. Jej właściwości lecznicze znał już Hipokrates i Arystoteles .
• Jej zielem farbowano dawniej tkaniny na czarno. Kwiaty były doskonałej jakości pomarańczowym barwnikiem do wełny .
• W średniowieczu ziele lebiodki zabezpieczać miało przed czarami .
• Używano jej jako namiastki zamiast herbaty i tytoniu .

Bibliografia

Przypisy