www.szkolnictwo.pl

Menachem Begin

Menachem Wolfowicz Begin - (hebr. מנחם בגין, ur. 16 sierpnia 1913 w Brześciu nad Bugiem jako Mieczysław Biegun, zm. 9 marca 1992 w Tel Awiwie) – lider podziemnej organizacji militarnej Irgun, działacz syjonistyczny, premier Izraela w latach 1977–1983, pierwszy prawicowy szef rządu izraelskiego w historii państwa, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Zeev-Dov i Hassii Beginów. W 1929 wstąpił do młodzieżowego ruchu syjonistycznego Brit Trumpeldor-Betar. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył w 1935. W 1938 został przywódcą organizacji Brit Trumpeldor-Betar w Polsce. Koncentrował się na szkoleniach wojskowych, przygotowując siły do walki zbrojnej w Palestynie o utworzenie państwa żydowskiego.

Po agresji Niemiec na Polskę we wrześniu 1939, uciekł do Wilna, które znalazło się w sowieckiej strefie okupacyjnej. W 1940 został aresztowany przez NKWD, przetrzymywany w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie i skazany na osiem lat łagru na Syberii. Zwolniony w 1942 na mocy układu Sikorski-Majski wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR (Armia Andersa). Jej dowódca, generał Anders, latem 1942 ewakuował polskich żołnierzy z ZSRR do Iranu.

W 1943 Begin, jako kapral podchorąży Wojska Polskiego przybył z Armią Polską na Wschodzie do Palestyny. W Palestynie kilkuset żydowskich żołnierzy zdezerterowało z Armii Polskiej na Wschodzie., by zasilić w przeważającej mierze kadry podziemia wojskowego Hagany. W odróżnieniu od nich Begin przed odejściem z armii Andersa uzyskał zwolnienie z przysięgi wojskowej, a dopiero następnie wstąpił w struktury Irgunu i stanął na ich czele. W walce o państwo żydowskie Begin był zwolennikiem stosowania metod terrorystycznych. 26 lipca 1946 brał udział w przygotowywaniu zamachu na Hotel Króla Dawida w Jerozolimie, w którym zginęło 89 osób (m.in. 41 Arabów, 26 Brytyjczyków, 17 Żydów). 27 kwietnia 1947 na jego rozkaz terroryści powiesili w odwecie za wykonanie wyroku śmierci na członkach Etzel dwóch porwanych żołnierzy brytyjskich, wywołało to antysemickie zamieszki w Wielkiej Brytanii. Radykalna postawa Begina doprowadziło go do konfliktu z większością liderów ruchu syjonistycznego. Jest odpowiedzialny za masakrę ludności palestyńskiej w Deir Yassin w dniach 9–11 kwietnia 1948, gdzie zginęło między 107 a 120 Palestyńczyków. Pogłoski na temat masakry były jednym z powodów masowego exodusu Palestyńczyków poza granice Izraela ocenianego na ok. 750 000 uchodźców.

Po powstaniu niepodległego państwa Izrael Begin w 1948 rozpoczął karierę polityczną. Założył partię Herut (Wolność), której został pierwszym przewodniczącym. Begin był charyzmatycznym liderem prawicowej opozycji, często występującym w parlamencie i na publicznych demonstracjach. W latach 50. był przywódcą ruchu sprzeciwiającego się przyjęciu reparacji od Niemiec. Po Kampanii Synajskiej przeciwstawiał się wycofaniu z Półwyspu Synaj.

Później w połączeniu z innymi ugrupowaniami prawicowymi Herut przerodził się w prawicowy blok Likud (Jedność). Z jego ramienia w latach 1977–1983 był premierem Izraela. Zatwierdzenie na premiera nastąpiło 20 czerwca 1977. Jego polityka wewnętrzna charakteryzowała się wspieraniem żydowskiego osadnictwa na terytoriach okupowanych, które zaczęto oficjalnie nazywać Samarią i Judeą i uznawać za prastare dziedzictwo Izraela. Na tych terenach rozpoczęto wielkie prace budowlane – nowe osady, drogi, kanalizacja, systemy nawadniające itp. Jednocześnie prowadzono wielką narodową kampanię na rzecz powrotu Żydów rosyjskich do Ziemi Izraela. Przeprowadzono ewakuację Żydów z Etiopii. Jerozolima została oficjalnie ogłoszona stolicą państwa (30 lipca 1980). W Jerozolimie na terytoriach zajętych w 1967 rozpoczęto budowę dzielnicy rządowej.

Menachem Begin przeszedł do historii jako izraelski polityk, który wspólnie z egipskim prezydentem Anwarem Sadatem negocjował Traktat pokojowy izraelsko-egipski w 1979. Obaj przywódcy za doprowadzenie do podpisania porozumienia otrzymali Pokojową Nagrodę Nobla (16 grudnia 1978). W rezultacie zawartych porozumień, na wiosnę 1982 Begin przeprowadził ewakuację Półwyspu Synaj.

W czerwcu 1981 podjął kontrowersyjną wtedy decyzję o zbombardowaniu i zniszczeniu przez izraelskie lotnictwo wojskowe irackiego ośrodka nuklearnego w Osirak, w pobliżu Bagdadu. Przeciwnikiem bombardowania była m.in. lewicowa opozycja z Szimonem Peresem na czele.

Przez cały okres swoich rządów, Begin był zwolennikiem zwalczania OWP – palestyńskiej organizacji stosującej terroryzm, która operowała z baz położonych w Libanie. W 1978 izraelska armia przeprowadziła operację "Litani". W 1982 licząc na zniszczenie baz OWP zdecydował się na rozpoczęcie inwazji zbrojnej na Liban, noszącej nazwę Operacja Pokój dla Galilei. Podczas tych działań usunięto bazy OWP z Libanu. W miarę narastania strat izraelskich oraz pod wpływem wydarzeń w obozach Sabra i Szatila, za które obarczono odpowiedzialnością Begina, coraz większe znaczenie miały protesty społeczeństwa izraelskiego przeciwko rządowi.

15 września 1983 Menachem Begin na własne życzenie ustąpił z urzędu premiera i wycofał się z życia politycznego. Wolny czas wykorzystał na napisanie wielu publikacji dotyczących współczesnej historii Izraela oraz wspomnień z ZSRR (m.in. wydane w Polsce "Białe noce"). Zmarł 9 marca 1992 w Tel Awiwie.

Żonaty z Alizą Arnold. Miał z nią syna i dwie córki.

Inne hasła zawierające informacje o "Menachem Begin":

1977 – odbyła się premiera filmu Gorączka sobotniej nocy . 25 grudnia – izraelski premier Menachem Begin spotkał się z egipskim prezydentem Anwarem Sadatem w Egipcie . USA i ...

1983 polityk filipiński Benigno Aquino został zastrzelony na lotnisku w Manili . 28 sierpnia – Menachem Begin ogłosił niespodziewanie zamiar ustąpienia ze stanowiska premiera Izraela . 31 sierpnia – ...

1978 Hamilton O. Smith z literatury – Isaac Bashevis Singer nagroda pokojowa – Anwar Sadat , Menachem Begin z ekonomii – Herbert Simon Zobacz też 51. ceremonia wręczenia Oscarów Olimpiada szachowa ...

Zimna wojna Mobutu , Patrice Lumumba , Ian Smith , Robert Mugabe .Inni – Azja Dawid Ben-Gurion , Golda Meir , Menachem Begin , Mohammad Reza Pahlavi , Mohammed Mossadegh , Ruhollah Chomeini , Saddam Hussein , Jaser ...

Elipsa ...

Funkcja ciągła ...

Koło ...

Kula ...

Wojna libańska Libańskie Organizacja Wyzwolenia Palestyny OWP   Syria Ruch Amal Libańska Partia Komunistyczna Hezbollah Islamski Dżihad Druzowie Dowódcy Menachem Begin Ariel Szaron Rafael Eitan Jaser Arafat Siły 76 tys. ludzi (634 samoloty, 800 czołgów, ...

Liczba masowa ...

Inne lekcje zawierające informacje o "Menachem Begin":

221. Przemiany powojenne na bliskim i dalekim wschodzie (plansza 9) ...

Programowanie - język programowania (plansza 20) ...

Czasowniki z przyimkami (plansza 17) ...