www.szkolnictwo.pl

kwarc

Kwarc (dwutlenek krzemu)

Kwarc to bardzo często występujący minerał skałotwórczy, który jest krystaliczną odmianą krzemionki (SiO₂).

Kwarc należy, obok chalcedonu i opalu, do minerałów z grupy krzemionki. Podczas gdy krystobalit i trydymit są minerałami typowymi prawie wyłącznie dla skał metamorficznych, powstałych w strefie metamorfizmu termicznego (kontaktowego), kwarc należy do minerałów najbardziej rozpowszechnionych w skorupie ziemskiej. W temperaturze poniżej 575^oC krystalizuje kwarc niskotemperaturowy. Powyżej tej temperatury tworzy się kwarc wysokotemperaturowy. Kwarc niskotemperaturowy krystalizuje w układzie trygonalnym. Kwarc wysokotemperaturowy krystalizuje w układzie heksagonalnym. Po obniżeniu temperatury do 575^oC przechodzi w postać trygonalną. Przebudowie ulega jedynie struktura wewnętrzna, podczas gdy forma zewnętrzna kryształów zostaje zachowana. W normalnych warunkach mamy do czynienia z kwarcem niskotemperaturowym. Jego sieć krystaliczna nie sprzyja występowaniu domieszek innych pierwiastków. Często jednak zawiera pęcherzyki gazów, inkluzje cieczy lub wrostki innych minerałów, co powoduje powstawanie osobników nieprzezroczystych lub zabarwionych.

Cechy makroskopowe

• postać występowania: wysokotemperaturowy krystalizuje w układzie heksagonalnym, niskotemperaturowy krystalizuje w układzie trygonalnym
• pokrój kryształów: kryształy kwarcu mają formę złożoną (słup heksagonalny, romboedr, trapezoedr, ściany piramidy podwójnej)
• rysa - biała
• twardość - 7,0 - wzorcowa w skali Mohsa
• łupliwość - brak, posiadają tylko przełam
• gęstość - 2,65 g/cm³

Właściwości chemiczne

Ze względu na skład chemiczny kwarc jest odporny na działanie wszelkich pospolitych substancji chemicznych, w tym silnych kwasów i zasad. Istnieje tylko jeden związek chemiczny zdolny do rozłożenia tego minerału - kwas fluorowodorowy.

Zastosowanie

• Drobnoziarnisty piasek kwarcowy od tysięcy lat był podstawowym składnikiem szkła, a w początkach XX w. rozpoczęto wytwarzanie szkła kwarcowego odpornego na wstrząs termiczny.
• Piaski kwarcowe są surowcem do produkcji węglika krzemu czyli karbokorundu - materiału ściernego o wysokiej twardości. Sam kwarc jest również materiałem ściernym. Używa się go także jako domieszki w produkcji porcelany stołowej i technicznej.
• Wielka kariera kwarcu we współczesnej technice rozpoczęła się jednak dopiero po odkrycia zjawiska piezoelektryczności. W latach I wojny światowej zjawisko to wykorzystano do wytwarzania ultradźwięków pomocnych w tropieniu okrętów podwodnych. Ultradźwięki pozwalają również badać ukształtowanie dna morskiego, śledzić ławice ryb itd. Piezoelektryczne płytki kwarcowe są masowo stosowane jako element współczesnej elektroniki - najpospolitszym przykładem ich zastosowania jest kwarcowy zegarek.
• Stosowany jest w jubilerstwie jako kamień ozdobny i jubilerski.
• Kwarc wykorzystywany jest do produkcji sprzętu medycznego, optycznego.

Inne hasła zawierające informacje o "kwarc":

Flins Skład tych gór jest granit i gnejs jednolity, w jednym i drugim kwarc przemaga. Szczególnie w górze Flins. Nazwisko jej od bożka śmierci u ...

Mułowiec – zwięzła skała okruchowa , będąca zlityfikowanym ( scementowanym ) mułem . Złożona głównie z ziaren kwarcu , czasem łyszczyków , skaleni , minerałów węglanowych i ilastych .W Polsce na powierzchni występuje ...

Zlepieniec w okolicach Kielc – wapienie , dolomity dewońskie , rogowce ; w rejonie Łysogór – kwarcyty kambryjskie ; spoiwo jest wapnisto-detrytyczne." zlepieniec myślachowicki " – dolnopermski osad typu piedmontowego (przedgórskiego) ...

Zieleńce niekiedy kierunkowa.Skład: dominują chloryty , plagioklazy (głównie albit ) i epidot , ponadto mogą występować: kwarc , aktynolit , serycyt , stilpnomelan , węglany ( kalcyt , dolomit , ankeryt ). Barwa : skały zieleńcowe odznaczają się ...

Fyllit skał metamorficznych . Jest zwykle koloru szarego lub szarozielonego. Składa się głównie z kwarcu i serycytu oraz mniejszych ilości chlorytu , albitu , biotytu i pyłu grafitowego . ...

Amfibolit nazywa się łupkami amfibolitowymi. Po za tym w skład mineralogiczny amfibolitów wchodzi kwarc , epidot , granaty , turmaliny , tytanit i pirokseny . Skład plagioklazów obejmuje de facto ...

Łupek łyszczykowy Łupek łyszczykowy – skała metamorficzna w skład której wchodzą przede wszystkim kwarc , skalenie i łyszczyki . Skalenie są zwykle reprezentowane przez plagioklazy , najczęściej albit ...

Granit karkonoski barwach – różowe i białe skalenie , często z obwódkami, czarny biotyt , szary kwarc , występowanie czarnych lub ciemnoszarych szlir, żył aplitowych oraz ciał pegmatytowych jest ...

Wschodnia osłona granitu karkonoskiego serycytowe , łupki chlorytowe . Skały wschodniej osłony granitu karkonoskiego pocięte są siecią żył kwarcowych .Łupki łyszczykowe występują w kilku odmianach. Jedną z nich są hornfelsy , które ...

Masyw karkonoski szliry zbudowane z ciemnych minerałów . Masyw pocięty jest młodszymi żyłami aplitów , żyłami kwarcowymi oraz lamprofirowymi .W kilku miejscach, m.in. w rejonie Maciejowej w Śnieżnych Kotłach ...

Inne lekcje zawierające informacje o "kwarc":

001. ABC niemieckiej fonetyki.... czyli jak to się wymawia? (plansza 17) - akwarela quasi - pseudo der Quarz - kwarc quellen - wypływać, namoczyć das Antiquariat - antykwariat die Eloquenz ...

012. Składniki skorupy ziemskiej (plansza 8) Są to tak zwane minerały skałotwórcze. Zalicza się do nich między innymi: kwarc, skalenie (będące glinokrzemianami), kalcyt. Na podstawie pochodzenia skał, czyli warunków w ...

012. Składniki skorupy ziemskiej (plansza 4) ...