Babilonia za panowania Kasytów.

Kasyci (Kaššu, Kaszszu, Kaszu^[1]) to jeden ze starożytnych ludów, który zamieszkiwał rejon gór Zagros , a w latach ok. 1600-1100 p.n.e. władał Mezopotamią . Jego pochodzenie nie jest do końca jasne. Niektórzy badacze wywodzą Kasytów z południowo-zachodniego Iranu , ale teza ta nie jest dostatecznie uzasadniona. Źródła babilońskie podają, że Kasyci byli federacją kilku nomadycznych plemion.

Język kasycki jest językiem izolowanym i nie wykazuje pokrewieństwa ani z językiem sumeryjskim , ani z żadnym bliskowschodnim językiem semickim (np. akadyjskim czy aramejskim ), ani z językami indoeuropejskimi (choć występują w nim indoeuropejskie zapożyczenia).

Historia

W Mezopotamii Kasyci po raz pierwszy pojawili się w epoce wczesnobabilońskiej - ich najstarsze ślady pochodzą z około 1800 roku p.n.e. W początkach panowania Samsuiluny ( 1749 p.n.e.-1712 p.n.e. ) napadli na Babilonię, zajmując Ur i Uruk . Jednak dowody wskazują na to, że Kasyci nie wyparli wcześniej zamieszkujących te tereny ludów. Trochę później odnotowujemy w królestwie Chana kasyckiego władcę - Kasztiliasza.

Władcy kasyccy przed zajęciem Babilonu

Babilońska lista królów A zawiera zestawienie wczesnych władców kasyckich, których przybliżone lata panowania odpowiadały okresowi panowania dynastii starobabilońskiej^[2].

Objęcie władzy w Babilonie

Około 1595 p.n.e. najważniejsze miasto Mezopotamii, Babilon , zostaje złupione przez Hetytów , którzy następnie wycofali się na północ. Wkrótce potem w nieznanych okolicznościach władzę w mieście przejmują Kasyci. Ich rządy otwiera władca o imieniu Agum II . Jego następcy zasiadali na tronie babilońskim przez około 400 lat.

Okres średniobabiloński

Kudurru króla Meli-Szipaka, Luwr .

Kasyci przejęli kulturę sumeryjsko-akadyjską i nawiązywali do tradycji dynastii starobabilońskiej. Mimo to pod ich panowaniem zaszły dość poważne zmiany w dziedzinie społecznej i gospodarczej. Wydaje się, że okres ich panowania to czas stabilizacji w całym regionie Mezopotamii. Władcy kasyccy nie tytułowali się już królami Babilonu, tylko władcami całej krainy, którą opanowali. Było to ważna innowacja, gdyż pojęcie władzy ewoluowało z panowania nad miastem-państwem (któremu mogą podlegać inne miasta) na panowanie nad całym krajem - w ten sposób narodziła się idea Babilonii jako państwa. Z Kasytami wiąże się również podział Mezopotamii na część północną, Asyrię , i część południową, Babilonię, którą za ich panowania nazywano Karduniasz. Wynikał on m.in. z tego, że władcy kasyccy nie zdołali zawładnąć północną Mezopotamią, gdzie z czasem wykształciło się silne państwo asyryjskie. Oczywiście Kasyci nie byli jedynym czynnikiem sprawczym podziału Mezopotamii na dwie części. Uwypuklili oni raczej już istniejące różnice, wynikające z uwarunkowań geograficzno-historycznych.

Dynastia kasycka

Kasyci po utracie władzy w Babilonie

Ostatni raz na kartach historii Kasyci, pod nazwą Cossaeans, pojawili się jako przeciwnicy Aleksandra Wielkiego .

Kultura i sztuka

Za panowania dynastii kasyckiej w Babilonii kultura babilońska uległa procesowi "skostnienia". Nie tworzono nowych dzieł, lecz powielano wzorce literackie z okresu starobabilońskiego. Sami Kasyci z czasem ulegli wielowiekowej kulturze kraju, który podbili, przez co nie zachowało się za wiele śladów pozwalających lepiej ich własną kulturę. Odnosi się to szczególnie do języka kasyckiego , po którym pozostało zaledwie dwie kasycko-akadyjskie listy słownikowe zawierające rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki^[3]. Natomiast nie odnaleziono żadnych tekstów spisanych w tym języku. Kasyci byli elementem napływowym w Babilonii, to podobnie jak wcześniej Amoryci ulegli cywilizacji sumeryjsko-akadyjskiej. Długi okres ich panowania przyczynił się do ukształtowania się literackiego korpusu języka akadyjskiego. Pałac wspierał skrybów, którzy kopiowali teksty. Sumeryjski nadal pozostał językiem kultu, natomiast akadyjski (język średniobabiloński), będący pod silnym wpływem starobabilońskiego wykształcił właśnie wtedy swój literacki dialekt nazywany współcześnie przez uczonych standardowym babilońskim. Pozostał on dialektem literackim w którym spisano kanon literacki Babilonii i Asyrii, oraz który był używany do końca historii obu tych krajów^[4].

Wpływ na strukturę społeczną Babilonii

W polityce wewnętrznej oparli swoje rządy na współplemieńcach oraz starej arystokracji babilońskiej, którą pozyskiwano nadaniami ziemskimi. Posiadłości te rozgradzano stelami granicznymi zwanymi kudurru .

Zobacz też

• Akadyjczycy
• Amoryci
• Aramejczycy
• Asyryjczycy
• Chaldejczycy
• Gutejowie
• Sumerowie

Przypisy

Bibliografia

• Saggs H.W.F., Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973.