Tropie –
wieś
w
Polsce
położona w
województwie małopolskim
, w
powiecie nowosądeckim
, w
gminie Gródek nad Dunajcem
. Na początku XX wieku do wsi przyłączono miejscowość
Wiatrowice
oraz
Habalina
. Od południa wieś graniczy przez
Dunajec
z
Witowicami Dolnymi
, a od zachodu z
Wytrzyszczką
.
W latach 1975-1998
miejscowość położona była w
województwie nowosądeckim
.
Historyczne nazwy: de Tropstin (
1231
), de Tropstyn albo Tropie (
1240
). Co najmniej od
VIII
wieku miejscowość (jako miejsce przeprawy przez
Dunajec
) stanowiła integralną część szlaku łączącego drogi biegnące z
Bizancjum
z
Bałtykiem
. Była to tzw. Brama sądecka.
Tradycja ludowa przechowała wzmiankę, iż w miejscu lokalizacji obecnego kościoła śś. Świerada i Benedykta (jednej z najstarszych budowli sakralnych w Polsce, której budowa przypada na
XI
w.), oraz pustelni
św. Świerada
, znajdowały się kiedyś święty gaj i
pogańska świątynia
.
Po przeciwnej stronie Dunajca znajduje się odbudowany w XX w.
zamek Tropsztyn
.
W Tropiu urodził się
Władysław Bobowski
, polski duchowny katolicki,
biskup tarnowski
.
Historia
W roku
1158
Gejza II
obdarzył dotacjami kościół pw. św. Emmerama w Tropiu. W dokumentach sprzedaży dóbr Tropsztyna z roku
1535
, kościół wzmiankowany jest jako pw.
św. Geralda
, a od roku
1556
do
1603
służy protestantom jako zbór kalwiński.
W pobliżu zamku Tropsztyn osiedlił się pustelnik, zapewne jeden z pierwszych szerzycieli chrześcijaństwa na tych ziemiach –
Świrad
. Koło jego pustelni wytworzyła się następnie osada, która w dokumencie z roku
1282
(Kod. Dyp. Małopolski III.343) nosi nazwę Swirad (Swiradz). Jeszcze w XVI w. nazwa osady Swiradz utrzymywała się, ale tylko jako nazwa parafii. Prawdopodobnie pierwotna nazwa wsi Tropie obejmowała rozległy obszar leśny, na którym z czasem powstały
niwy
, a następnie wsie takie jak Swiradz, Wytrzeszczka, Parkoszówka,
Wiatrowice
,
Witowice
i inne.
Pierwszymi osadnikami byli tu poszukiwacze złota oraz innych kruszczów i minerałów przybywający z obszarów niemieckich, zaproszeni przez królów
Gejzę II
, a następnie
Belę IV
oraz
Wacława I
[] po roku
1241
. Wznosili tu obronne zamki, mające chronić północną granicę królestwa Węgier, a których okoliczne nazwy świadczą o pochodzeniu właścicieli, podobnie jak zamki
spiskie
: pobliski
zamek w Melsztynie
czy
zamek w Rytrze
. Prawdopodobnie nazwa wsi nawiązuje do niemieckiej nazwy miasta
Opawy
(niem. Troppau, staropol. Tropawa), skąd mogli przybyć pierwsi osadnicy.
W roku
1241
wieś i parafie spustoszyli Mongołowie. Dopiero w roku
1347
Piotr Brandis odbudował świątynię i uposażył parafię.
Pierwsza pisemna wzmianka o murowanym zamku w Tropiu/Tropsztynie (=Trop + stein kamień) pochodzi z roku
1382
. Z zapisów wynika, że zamek był własnością rycerskiego rodu
Gierałtów
-Ośmiorogów (niem. Geraldów).
W
Rożnowie
, 5 km na południe od Tropia, znajdują się ruiny
zamku
, którego właścicielem przez był m.in.
Zawisza Czarny
. Natomiast 6 km na północ od wsi znajdują się ruiny średniowiecznego
zamku w Czchowie
.
Zabytki
Tropie
 |
Kościół |
Kościół
 |
Chrzcielnica w kościele, w ścianie za drzwiczkami |
Chrzcielnica w kościele, w ścianie za drzwiczkami
 |
Pustelnia św. Świerada |
Pustelnia św. Świerada
 |
Kaplica cmentarna na cmentarzu |
Kaplica cmentarna na cmentarzu
 |
Widok z zamku Tropsztyn na miejscowość Tropie. W środkowym planie widać zabudowania kościółka w Tropiu |
Widok z zamku Tropsztyn na miejscowość Tropie. W środkowym planie widać zabudowania kościółka w Tropiu
Zobacz też
Linki zewnętrzne
