Pijalnia wód oraz fragment Parku Zdrojowego
Kudowa-Zdrój (
niem.
Bad Kudowa,
czes.
Lázně Kudova lub Lázně Chudoba) –
miasto i gmina
w
województwie dolnośląskim
, w
powiecie kłodzkim
. W latach 1976-1991 miejscowość była siedzibą
gminy wiejskiej Kudowa-Zdrój
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
województwa wałbrzyskiego
. Według danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 10 137 mieszkańców. W miejscowości działa klub piłkarski Włókniarz.
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002
Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset
(
pol.
). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]., Kudowa-Zdrój ma obszar 33,99 km², w tym:
- użytki rolne: 40%
- użytki leśne: 15%
Miasto stanowi 2,07% powierzchni powiatu.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 10 274 | 100 | 5447 | 53 | 4827 | 47 |
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) | 302,3 | 160,3 | 142 |
Według danych z roku 2002[3] średni dochód na mieszkańca wynosił 1762,08 zł.
Geografia
Kudowa jest położona w dolinie na pograniczu
Gór Stołowych
i
Pogórza Orlickiego
na wysokości od 370 do 420 m
n.p.m.
[] nad potokiem Bystra, który poprzez rzekę
Metuję
(
czes.
Metuje) wpada do
Łaby
(zlewisko
Morza Północnego
). Położenie Kudowy na południowych stokach powoduje, że ma ona klimat łagodniejszy od miejscowości położonych w
Kotlinie Kłodzkiej
, od której jest oddzielona
Przełęczą Polskie Wrota
. Do 21 grudnia 2007 posiadało cztery
przejścia graniczne
na granicy z
Czechami
, w dzielnicach: Słone,
Czermna
,
Brzozowie (Brzozowice)
i
Pstrążna
, wszystkie zlikwidowane na mocy
Układu z Schengen
.
Tranzyt
Historia
Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1354 r. Wieś, która dała początek miastu, położona była na czeskim obszarze etnicznym i nazywała się Lipolitov a następnie Chudoba. Anegdota głosi, że nazwa ta (w języku polskim bieda) odzwierciedlała status materialny mieszkańców. Znana jest też nazwa Čermenské Lázně . W
XVII
w. odkryto źródła leczniczych wód o zróżnicowanym składzie chemicznym. W 1636 r. powstały pierwsze urządzenia kąpielowe. W połowie
XIX
w. została uznana za pierwsze
uzdrowisko
kardiologiczne w
Niemczech
. Dodatkowy impuls do rozwoju miasta jako kurortu dało otwarcie
linii kolejowej
Kłodzko
-Kudowa-Czechy w 1905 r. W wyniku II wojny światowej, w 1945 r. pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką toczył się spór graniczny, między innymi o Kudowę. Strona czechosłowacka wysłała nawet w ten rejon
pociąg pancerny
[].
Ostatecznie miasto weszło w skład państwa polskiego. Jego dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec. Jednocześnie w 1945 r. Kudowa otrzymała
prawa miejskie
.
Turystyka
Głównymi atrakcjami turystycznymi Kudowy jest położona w dzielnicy miasta
Czermna
Kaplica Czaszek – jedna z trzech w
Europie
(kaplica wyłożona czaszkami i piszczelami ludzi zmarłych w czasie
wojny trzydziestoletniej
oraz zarazy), odrestaurowany park zdrojowy z pijalnią wód mineralnych (
wody arsenowe
) i otwarte w 2002 r. kryte kąpielisko. W Kudowie organizowane są Festiwale Moniuszkowskie, których repertuar złożony jest w większej części z dzieł
Stanisława Moniuszki
, twórcy polskiej
opery
narodowej[4][5].
Ponadto jest dogodnym punktem wypadowym dla jednodniowych wycieczek w
Góry Stołowe
(
Szczeliniec Wielki
, rezerwat
Błędne Skały
),
sanktuarium
w
Wambierzycach
oraz do Czech, w tym do
Pragi
położonej w odległości 150 kilometrów.
Posiada rozbudowaną bazę noclegową, zarówno w
sanatoriach
(możliwość z korzystania z zabiegów przyrodo-leczniczych), jak i w licznych pensjonatach i hotelach.
Kudowa również posiada trzy wody źródlane, dwie z nich (Marchlewski i Śniadecki) są umieszczone w budynku (można się napić za złotówkę), a trzeci jest umieszczony niedaleko stawu (w Parku Zdrojowym, bez opłat), niestety nie ma podziału na zimną i ciepłą jak dwa poprzednie.
W Kudowie działa również Muzeum Zabawek, Muzeum Żaby, gromadzące wszelkie gadżety związane z tym płazem oraz Szlak Ginących Zawodów.
W dzielnicy
Czermna
udostępniona jest do zwiedzania szopka zbudowana w latach 1904-1924 składająca się z ok. 250 ruchomych figurek lipowych[6][7].
W
Pstrążnej
znajduje się Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego ze
skansenem
, w którym zgromadzono m.in. drewniane budynki z
ziemi kłodzkiej
wraz z zabytkami
kultury materialnej
: ich wyposażeniem – meblami, pościelą, sprzętami gospodarskimi. Muzeum wydaje także
kwartalnik
Pamiętnik Kudowski
.
Piesze szlaki turystyczne:
Religia
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
-
Kościół Rzymskokatolicki
- Parafia św. Katarzyny ul. Kościelna 12
- Dom Zakonny Misjonarzy Klaretynów ul. Lubelska 3
- Parafia Miłosierdzia Bożego, ul. Słoneczna
- Kaplica Sióstr Elżbietanek, ul. Kombatantów
- Parafia pw. świętego Bartłomieja, ul. Kościuszki 54 (Czermna)
- Dom zakonny Willa Diana, al. Jana Pawła II
-
Kościół Ewangelicko-Augsburski
(Góra Parkowa)
-
Kościół Zielonoświątkowy
- Zbór w Kudowie-Zdroju – ul. Zdrojowa 41
Kontrowersje w sprawie nazwy
Nazwa miejscowości Kudowa Zdrój pisana z łącznikiem (dywizem) jest nazwą urzędową, ustaloną przez
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
po zasięgnięciu opinii
Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych
i opublikowaną w Dzienniku Ustaw. W 2004 roku
Rada Języka Polskiego
uchwaliła taki sposób zapisu wieloczłonowych nazw miejscowych[8][9][10]. Forma nazwy pisana bez łącznika, tzn. "Kudowa Zdrój" jest obecnie formą potoczną.
Dzielnice i osiedla
Sąsiednie gminy
Lewin Kłodzki
,
Radków
,
gmina Szczytna
. Gmina sąsiaduje z Czechami.
Miasta Partnerskie
Náchod
Czechy
Hronov
Czechy
Horn-Bad Meiberg
Niemcy
Zobacz też
Imię noszą lub nosiły
MS Kudowa Zdrój,
drobnicowiec
,
zatonął
20 stycznia 1983.
Przypisy
Linki zewnętrzne
