Eugeniusz Dąbrowski (ur. 16 maja 1901 w Warszawie , zm. 8 kwietnia 1970 w Warszawie) - ksiądz , biblista, tłumacz Nowego Testamentu , krytyk i wykładowca.

Biografia

Dąbrowski urodził się 16 maja 1901 roku na warszawskiej Pradze w domu rodzinnym przy ul. Białostockiej 4^[1].

Ojciec jego, Jan Dąbrowski, był niewykwalifikowanym robotnikiem (w fabryce Wulkan), a matka, Ludwika, zajmowała się wychowywaniem dzieci. Edukację pobierał u sąsiada-nauczyciela, następnie w męskim gimnazjum na Pradze (obecnie VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie ). Dla pochodzącego z biednej rodziny Dąbrowskiego nauka była możliwa dzięki stypendium księżnej Marii Michałowej Radziwiłłowej. Po ukończeniu gimnazjum wstąpił do Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej Dąbrowski (wówczas kleryk), udał się na front do służb sanitarnych bez zgody władz seminaryjnych. Te próbowały usunąć Dąbrowskiego i innych alumnów z seminarium, jednak na skutek interwencji władz Kościoła warszawskiego utrzymano ich.

W grudniu 1923 diakon Dąbrowski otrzymał z rąk bpa Stanisława Galla święcenia kapłańskie. Jeszcze przed święceniami zawarł w Nuncjaturze Apostolskiej w Warszawie znajomość z ks. G. B. Montinim (w latach 1963-1978 papież Paweł VI ), któremu niejednokrotnie służył jako tłumacz. W 1926 Dąbrowski doktoryzował się na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Warszawskiego . Następnie, w latach 1926 - 1929 Dąbrowski odbył specjalistyczne studia w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie . Przez rok przebywał w Anglii ( Oksford , Cambridge ), a po trzyletnich studiach w Rzymie odbył półroczną podróż po Bliskim Wschodzie ( Turcja , Syria , Palestyna , Egipt ).

Po powrocie do Polski w 1929 został profesorem Pisma Świętego w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. W tym charakterze pracował przez piętnaście lat. Habilitował się na UW w 1932 , a w 1934 otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej na odbycie specjalnych studiów w École des Hautes Études w Paryżu .

Na krótko przed wybuchem II wojny światowej Papieski Instytut Biblijny nadał ks. Dąbrowskiemu stopień doktora nauk biblijnych (na podstawie rozprawy La Tranfiguration de Jésus). Aktu promocji doktorskiej dokonał ówczesny sekretarz stanu Stolicy Świętej kard. Eugenio Pacelli, który później w latach 1939 - 1958 zasiadał na Stolicy Piotrowej jako papież Pius XII ^[2]. Ks. Dąbrowski był przez długi czas jedynym Polakiem posiadającym ten wysoki stopień naukowy.

W lutym 1944 ks. Dąbrowski został zwolniony z funkcji profesora w Warszawskim Seminarium Duchownym i został proboszczem parafii Bożego Ciała na Kamionku w Warszawie (i pozostał nim do śmierci). We wrześniu 1944 uratował przed wysadzeniem w powietrze wotywną świątynię pod wezwaniem Matki Boskiej Zwycięskiej (dziś konkatedrę młodej diecezji warszawsko–praskiej)^[3]. W kamionkowskiej parafii ks. Dąbrowski przez ponad 26 lat rozwijał szeroko zakrojoną działalność duszpasterską.

Po wojnie włączył się w nurt pracy politycznej w kraju. W latach 1951-1953 był wiceprzewodniczącym Komisji Intelektualistów i Działaczy Katolickich przy Polskim Komitecie Obrońców Pokoju. Osobę jego łączono z ruchem PAX , który pod auspicjami ówczesnej władzy zrzeszać miał "postępowych katolików". Ks. Dąbrowski odegrał znaczną rolę w powstaniu Instytutu Wydawniczego PAX. 12 grudnia 1952 r. wygłosił główny referat zjazdu duchowieństwa we Wrocławiu , bardzo krytycznie oceniający działania Episkopatu, zwłaszcza prymasa Wyszyńskiego . W podobnym tonie publikował też na łamach organu prasowego PAX "Słowo Powszechne". Jednak w końcu września 1953 r., po aresztowaniu przez komunistów kard. Stefana Wyszyńskiego , prymasa Polski, zerwał definitywnie kontakty z tym środowiskiem i już ich nie nawiązał^[4].

Ksiądz Eugeniusz Dąbrowski zmarł w Warszawie (w Szpitalu Grochowskim) 8 kwietnia 1970 . Pochowany został na warszawskim Bródnie. Przy jego trumnie w kościele Matki Bożej Zwycięskiej na Kamionku modlił się m.in. kard. Stefan Wyszyński .

Praca naukowa

Wykaz publikacji ks. Dąbrowskiego z lat 1921-1979 zawiera 288 pozycji^[5].

Najważniejszą publikacją ks. Dąbrowskiego był przekład Nowego Testamentu . Pierwsze wydanie tego tłumaczenia, przy którego ustaleniu ostatecznej formy literackiej brał udział wybitny językoznawca prof. Witold Doroszewski , ukazało się w roku 1947 . Rok później ks. Dąbrowski został przyjęty na audiencji przez papieża Piusa XII, otrzymując aprobatę i błogosławieństwo^[6]. Przekład Dąbrowskiego oparty był na Wulgacie , a następnie na językach oryginalnych. W latach 50. i 60. wykorzystywano w lekcjonarzach i mszale, aż do wydania lekcjonarza opartego na Biblii Tysiąclecia .

Ks. Dąbrowski łączył pracę naukową i popularyzatorską, publikując m.in. komentarze do Dziejów Apostolskich i obu Listów do Koryntian. W oparciu o jego przekład powstała też pierwsza w Polsce Synopsa Nowego Testamentu.

Jako biblista, ks. Dąbrowski znany był z kategorycznych wypowiedzi i ciętego języka. Krytykował m.in. pierwsze wydanie Biblii Tysiąclecia , określając ją mianem "Biblii tysiąca błędów"^[7]., oskarżając wręcz niektórych tłumaczy o nieznajomość języków z których tłumaczyli. Późniejsze liczne rewizje Biblii Tysiąclecia potwierdziły część tych zarzutów.

Kardynał Stefan Wyszyński tak scharakteryzował osobę ks. Dąbrowskiego w przemówieniu miesiąc po jego śmierci:

Znaliśmy go wszyscy i umieliśmy dostrzec jego zarówno dobre cechy charakteru, jak i trudne. Jesteśmy jednakże zdania, że te dobre cechy brały zdecydowanie górę nad jego trudnym charakterem i usposobieniem werdyka, nie liczącego się z nikim. Umiał zachować postawę kapłańską zawsze. Gdy zorientował się, że się pomylił, umiał się wycofać, zrezygnować z linii, która nie potwierdziła jego nadziei. Imponował wszystkim swoją ogromną pracowitością, która dobiła go, bo noce spędzał przy pracy naukowej – nad książkami. [...] Ufamy, że zasługi jego w dziedzinie krzewienia nauk biblijnych i upowszechnienia Pisma świętego Dobry Bóg należycie oceni i wynagrodzi^[8].

Autor publikacji

• Konfrontacje. Drogi rozwoju współczesnej biblistyki Nowego Testamentu, 1970 .

Źródło

• Hubert Jerzy Kaczmarski, Humanissimus Auctor w: Collectanea Theologica, 69 (1999) (z modyfikacjami autora)

Zobacz też

• Nowy Testament w przekładzie Eugeniusza Dąbrowskiego

Przypisy