Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Kryszna

Kryszna

Bóstwa Kryszny (Gokulanandy) i Radharani
Jaśoda stroi małego Krysznę

Kryszna ( dewanagari कृष्ण, trl. kṛṣṇa, ang. Krishna ) - Bóg w hinduizmie . W Bhagawadgicie opisany jest jako Najwyższa Istota i Najwyższy Bóg. Zgodnie z podobnymi interpretacjami, takimi jak gaudija wisznuizm (wisznuizm bengalski), a także wg najsłynniejszej purany Śrimad Bhagavatam jak również wg Brahma samhity, Kryszna jest źródłem wszystkich innych inkarnacji /zstąpień Boga. Podawana jest też informacja, że Kryszna jest ósmym awatarem Wisznu .

Kryszna i związane z nim opowieści pojawiają się w wielu filozoficznych i teologicznych dziełach hinduizmu. Chociaż te opisy różnią się szczegółami, związanymi z daną tradycją, to zasadnicza charakterystyka jest zawsze taka sama. Opisuje ona boskie wcielenie (inkarnację), pasterskie dzieciństwo i młodość, a następnie bohaterskiego wojownika i nauczyciela. Ogromna popularność Kryszny w Indiach spowodowała, że także różne niehinduistyczne religie, pochodzące z Indii, znają to imię Boga.

Spis treści

Pochodzenie imienia

Imię „Kryszna” w sanskrycie oznacza "czarny" lub "ciemny", co odnosi się do przeważnie ciemnobłękitnego koloru jego skóry. Inne tłumaczenie znaczenia tego imienia (krsna) wywodzi się z połączenia dwóch członów: "krs" - znaczy przyciągać, a "na" jest sanskryckim korzeniem słowa "ananda" - szczęście. Stąd mamy tłumaczenie imienia Kryszna w tradycji Gaudija wisznuizmu jako "wszechatrakcyjny". Posągi (murti) i obrazy przedstawiają boga jako ciemnoskórego. Np. Dźagannatha , Kryszna jako Pan Świata (w Puri) przedstawiony jest z bratem i siostrą o znacznie jaśniejszej od niego skórze. Czasem jego imię jest tłumaczone jako „błękitnoczarny”, a nie „czarny” i jego kolor skóry jest opisany jako „kolor burzowej chmury”.

Zwolennicy awataru Wisznu podają podobne tłumaczenie, np. Adi Śankara twierdzi, że „Kryszna” jest 57. imieniem Wisznu i oznacza także: „istnienie wiedzy i błogosławieństwa”.

Kryszna znany jest także pod wieloma innymi imionami i tytułami.

Źródła historyczne

Jaśoda kąpie małego Krysznę (ilustrowany rękopis Bhagawatapurana ze wschodnich Indii).

Najwcześniejszym tekstem bezpośrednio opisującym Krysznę jako osobę jest Mahabharata , chociaż istnieje wiele odniesień do Jego Imion w najstarszych tekstach indyjskich takich jak Rygweda i inne Wedy . Teksty opisują go jako inkarnację Wisznu; jest w nich jednym z najważniejszych bohaterów epickich . Osiemnaście rozdziałów szóstej księgi (Bhiszma Parwa) w Bhagawadgicie zawiera radę daną przez Krysznę Ardźunie na polu bitwy. Kryszna opisany jest jako dorosły mężczyzna, chociaż istnieją odniesienia do jego wcześniejszych czynów. Hariwamsa - dodatek, później dołączony do tekstu, zawiera najstarszy szczegółowy opis dzieciństwa i młodości Kryszny.

Praktycznie każda z późniejszych Puran opisuje życiorys Kryszny lub przynajmniej najważniejsze fakty z życia. Podczas gdy Mahabharata i Hariwamsa uznane są za teksty święte przez wyznawców hinduizmu, dwie Purany (Bhagawatpurana i Wisznupurana), które zawierają najbardziej szczegółowy życiorys oraz nauki Kryszny, są uznawane za najświętsze. Około 1/4 Bhagawatpurany (głównie w dziesiątej księdze) poświęcona jest jego życiu i filozofii.

Najwcześniejsza prawdopodobna wzmianka o Krysznie jako bogu znajduje się w Ćhandogjopaniszad (około 900 r. p.n.e.). Nauczyciel Ghora Angirasa omawia tam naturę duszy z Kryszną, synem Dewaki.

Istnienie Kryszny potwierdzają też teksty buddyjskie i dźinijskie , które opisują jego życie w bardzo podobny sposób jak źródła hinduistyczne.

Innym dowodem na istnienie Kryszny (opisanego w Mahabharacie) są pieczęcie pochodzące z Harappy , na których pojawia się wielokrotnie imię Kryszny, jego przyjaciół i krewnych.

Panini , około V wieku p.n.e., w swoim dziele Ashtadhyayi tłumaczy słowo "Vāsudevaka" jako Bhakta (wyznawca) Vāsudevy. Z kontekstu (w którym występuje też Ardźuna), wynika, iż Vāsudeva to Kryszna.

W IV wieku n.e. Megastenes grecki ambasador na dworze Czandragupty Maurji opisał, że lud Sourasenoi (Surasenowie), żyjący w regionie Mathury czcili Heraklesa . Podobieństwo cech Heraklesa i Kryszny wskazuje, że bóstwem tym był Kryszna.

W latach 180-165 p.n.e., grecki władca Agatokles z Baktrii wprowadził do obiegu monety z wizerunkiem Wasudewy, trzymającego ćakrę .

W I wieku p.n.e. Grek Heliodor wybudował w Besnagarze kolumnę z napisem ku czci Wasudewy „boga bogów”, pana Bagawaty, syna Diji.

Także z I wieku pn.e. pochodzą dowody na istnienie kultu Kryszny jako jednego z pięciu boskich herosów.

Od pierwszych wieków naszej ery wzmianki o Krysznie stają się bardzo liczne.

Życie Kryszny[1]

Życiorys bazuje na opisach z Mahabharaty, Hariwamsy, Bhagawata Purany i Wisznu Purany. Miejsce to północne Indie, przeważnie obecne stany : Uttar Pradesh , Bihar , Haryana , Delhi i Gujarat .

Inkarnacja

Zgodnie z Mahabharatą (Adi Parwa, Adiwansawatarana) asurowie na skutek powtarzających się klęsk w walkach z dewami i pozbawieni władzy i nieba zaczęli inkarnować się w ludzi z królewskich rodów. Jako wcieleni i źli z natury bogowie (w liczbie wielu tysięcy) zaczęli szerzyć na Ziemi śmierć i zniszczenie. Ludzie zwrócili się z prośbą do Brahmy , który nakazał wszystkim pozostałym bogom, żeby sami inkarnowali się w ludzi, aby pokonać złych asurów. Także Wisznu zgodził się inkarnować.

Narodziny

Zgodnie z najnowszymi obliczeniami narodziny Kryszny miały miejsce około 3228 p.n.e. [2]. Miejsce narodzin znane jest obecnie jako Krishnajanmabhoomi (wznosi się tam świątynia). Kryszna urodził się w rodzinie królewskiej w Mathurze jako ósmy syn księżniczki Dewaki i jej męża Wasudewy.

Mathura była stolicą blisko spokrewnionych rodów Wriśni, Andhaka i Bhodża, znanych pod wspólną nazwą Jadawa (po słynnym przodku Jadu) lub Surasena.

Rodzice Kryszny pochodzili z tych rodów. Brat Dewaki - król Kansa doszedł do władzy wtrącając do więzienia swojego ojca - króla Ugrasenę. Przerażony proroctwem, że zostanie zabity przez ósmego syna Dewaki, zamknął ją i jej męża w więzieniu planując, że będzie zabijał wszystkie ich dzieci po urodzeniu. Po zabiciu pierwszych sześciu dzieci i rzekomym poronieniu przez Dewaki siódmego, królowi nie udało się zabić Kryszny, który zaraz po urodzeniu został przekazany opiekunom ( Jaśoda i Nanda) w Gokuli. Siódme dziecko Dewanaki - syn Balarama zostało cudownie przeniesione do łona pierwszej żony Wasudewy - Rohini. Podobnie przeniesiona została córka Subhadra , urodzona znacznie później niż Balarama i Kryszna.

Dzieciństwo i młodość

Nanda był przywódcą wspólnoty pasterzy krów i przeniósł się do Vrindavanu . Król Kansa dowiedział się od bogini Jogaindry o uratowaniu Kryszny i wysyłał demony , aby zabiły chłopca. Zginęły one wszystkie z rąk Kryszny i Balaramy. Wydarzenia z tym związane są popularnym tematem opowiadań o Krysznie, podobnie jak jego zabawy z pasterkami ( gopi ), w tym z Radhą , znaną później jako rasa lila .

Kryszna i Radha (obraz indyjski z XVIII wieku)

Książę

Kryszna jako młodzieniec wrócił do Mathury, pokonał i zabił swojego wuja Kansę. Okazało się, że sam Kansa usiłując zapobiec spełnieniu się przepowiedni, pomógł się jej spełnić (samospełniająca przepowiednia). Kryszna uczynił Ugrasenę królem Jadawów, a sam został głównym księciem. Zaprzyjaźnił się z Ardźuną i innymi książętami Pandawami z królestwa Kuru (swoimi kuzynami z drugiego brzegu rzeki Jamuny . Później przeniósł się wraz z innymi Jadawami do miasta Dwaraka (w dzisiejszym Gujaracie). Ożenił się z Rukmini , córką króla Biśmaki z Widarbhy. Kryszna miał 16108 żon, z których najbardziej znane to Satjabhama i Dżambawati.

Wojna Kurukszetra

Kryszna był spokrewniony z przywódcami obu zwaśnionych stron: Pandawów i Kaurawów. Z tego powodu zapytał obu, czy chcą jego samego czy tylko jego wojsko. Ponieważ Kaurawowie wybrali wojsko, Kryszna sprzymierzył się z Pandawami. Zgodził się powozić rydwanem w bitwie u boku Ardźuny. Bhagawadgita zawiera ponadczasowe nauki filozoficzne i teologiczne, jakich Kryszna udzielił Ardźunie przed bitwą.

Późniejsze lata

Po zakończeniu wojny Kryszna mieszkał w Dwarace przez 36 lat. Potem nastąpiło tragiczne wydarzenie: w czasie festiwalu wybuchły między Jadawami zamieszki, które doprowadziły do prawie całkowitego wymordowania rodu. W obliczu tej tragedii brat Kryszny, Balarama, postanowił umrzeć, czyli porzucić ziemskie ciało za pomocą jogi . Po śmierci brata Kryszna udał się do lasu, aby medytować pod drzewem. Pewien myśliwy pomyłkowo uznał stopę Kryszny za część ciała jelenia i ugodził Krysznę strzałą raniąc go śmiertelnie. Mahabharata opisuje wniebowstąpienie Kryszny, który „całe niebo napełnił swoją chwałą” jako jednocześnie Stwórca i Niszczyciel wszechświata .

Kryszna grający na flecie (obraz indyjski z XVIII wieku)

Tradycja bhakti

Bhakti, czyli oddanie, nie ogranicza się w hinduizmie do jednego bóstwa, jednak Kryszna stał się Bogiem, którego kult cechuje się szczególnymi aspektami dewocyjnymi i ekstatycznymi .

Wyznawcy Kryszny wierzą w ideę lila , (czyli „boskiej zabawy”), jako zasady wszechświata. Lila Kryszny, nacechowane osobistą wzajemną miłością boga i wyznawców, przekraczającą bariery formalnego kultu, różnią się od czci oddawanej innym awatarom Wisznu.

Ruch bhakti (wyznawców Kryszny) pojawił się w południowych Indiach w VII - IX wiekach n.e. Najwcześniejsze dzieła napisali święci alwarowie w języku tamilskim (Divya Prabandham) a także popularne zbiory pieśni Tiruppavai.

Holi - indyjskie święto wiosny (ludzie przebrani za Krysznę i Radhę)

Rozprzestrzenianie się ruchu Kryszna-bhakti

Ruch bhaktów szybko rozprzestrzenił się na północ Indii i w XII wieku powstało we wschodnich Indiach jedno z najważniejszych dzieł literackich tego ruchu: Gita Gowinda (napisane w sanskrycie). Opisuje ono miłość Kryszny i jednej z gopi - Radhy (od tej pory motyw tej miłości stał się nieodłącznym elementem kultu Kryszny). Wśród wyznawców z północnych Indii popularne stały się pieśni Mira Bai i Surdas sławiące Krysznę.

W XI wieku i później powstały w północnych Indiach pierwsze szkoły teologiczne ruchu: Nimbarka , Wallabha i Ćajtanja Mahaprabhu . Tradycja Ćajtanja ( gaudija wisznuizm ), uznaje Krysznę za najwyższego Boga, a nie za awatar Wisznu (wręcz przeciwnie - to Wisznu ma być awatarem Kryszny).

Współczesny ruch Kryszna-bhakti

Od 1966 kult Kryszny rozprzestrzenił się z Indii do wielu krajów świata i obecnie jest praktykowany w Europie , obu Amerykach , Afryce i Rosji . Głównym propagatorem jest Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny ( ang. International Society for Krishna Consciousness, w skrócie ISKCON). Jego rozwój na zachodzie zapoczątkował Bhaktivedanta Swami , który za namową swojego guru ( Bhaktisiddhanta Sarasvati Thakura ), zaczął pisać o Krysznie w języku angielskim i rozprzestrzenił filozofię wisznuicką w świecie.

Kryszna w innych religiach

Dźinizm

Kryszna otaczany jest w dźinizmie czcią jako jeden z 63 bohaterów Szalakapurszas. Odradza się on w każdym nowym cyklu, który zabija Prati-vasudevę, aby ocalić świat. Jednak za to zabójstwo sprzeczne z etyką dźinijską, Kryszna musi odpokutować w piekle , skąd po zakończeniu kary wychodzi, aby zostać jednym z boskich Tirthankara .

Buddyzm

Buddyzm niewiele uwagi poświęca Krysznie. Pojawia się on jako książę w Ghata Jataka, który razem z braćmi pojmał Dwarakę.

Bahá'í

Wyznawcy bahaizmu wierzą, że Kryszna jest „manifestacją Boga” lub jednym z proroków , którzy stopniowo objawiają Boga ludzkości. [3]

Thelema

Kryszna został ubóstwiony przez Aleistera Crowleya i ogłoszony świętym w księdze XV „ Ecclesia Gnostica Catholica ”.

Bibliografia

Przypisy

  1. Na podstawie: "Yahoo! India News, Thu, Sep 16, 2004: Top Stories, Friday September 10, 8:41 AM, Chronicling Krishna's life - to the last second, by Ashish Mehta, Indo-Asian News Service"
  2. Welcome to Dal Sabzi for Aatman : Lord Krishna
  3. John Esslemont,1980 Bahá'u'lláh and the New Era , Bahá'í Publishing Trust, Wilmette, Illinois, USA

Zobacz też

Linki zewnętrzne



Inne hasła zawierające informacje o "Kryszna":

Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce w Polsce: Przemysław JaźwińskiMiędzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny, powszechnie znane jako ruch Hare Kryszna, to nowy ruch religijny założony przez Bhaktivedantę Swamiego w Nowym Jorku ...

Dominikańskie Ośrodki Informacji o Nowych Ruchach Religijnych i Sektach już artykule w "Przekroju", opinię taką wyrażała Agnieszka Nowak z ruchu Hare Kryszna . Bibliografia Badzwolny.eu . [dostęp 2010-10-15].Przypisy↑ Disclaimer serwisu Sekty.net ↑ por. oświadczenie dla mediów z ...

Śriwasa Thakura ...

Lista postaci z mitologii indyjskiej bogini , matka Parwati i Gangi Kali - groźna i wojownicza forma małżonki Śiwy Kryszna - awatara , inkarnacja Wisznu Lakszmi - bogini, małżonka Wisznu; dawczyni bogactwa i ...

Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny ...

Wisznu ...

Awatara ...

Wisznuizm ...

Monoteizm trynitarny ...

Sikhizm ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kryszna":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie