Złotówka krakowska
Awers 5 groszówki krakowskiej i rewers złotówki krakowskiej z 1835
Kraj	Wolne Miasto Kraków
Podział	1 złoty = 30 groszy
Symbol	ZŁP (stosowano symbol złotych polskich w zw. z unią walutową z Królestwem Polskim)
Monety	5, 10 groszy, 1 złoty
Mennica	Wiedeń , mennica cesarska

Złotówka krakowska – waluta obiegowa Wolnego Miasta Krakowa od 1835 roku. Złoty krakowski dzielił się na 30 groszy.

Wolne Miasto Kraków , utworzone na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 roku, otrzymało prawo do bicia własnej monety, ale z powodu unii monetarnej z Królestwem Polskim , Kraków nie wykorzystywał tego przywileju aż do 1835 r. Od 1815 r. w obiegu na terytorium Wolnego Miasta pozostawała waluta Królestwa Polskiego, złoty polski . W okresie powstania listopadowego w Wolnym Mieście Krakowie używano również złotych polskich wprowadzonych do obiegu przez rząd powstańczy. Na monetach tych umieszczony był herb Królestwa Polskiego z Orłem i Pogonią , zastępujący obowiązujący do wybuchu powstania herb z rosyjskim orłem dwugłowym i tarczą z orłem polskim na jego piersi.

Dzieje złotówki krakowskiej

W 1835 r. po wprowadzeniu przez rząd rosyjski na monetach Królestwa Polskiego nowego wzoru godła państwowego, w którym z piersi orła carskiego usunięto tarczę z orłem polskim, Senat Wolnego Miasta Krakowa na znak protestu przeciwko temu aktowi postanowił skorzystać z przyznanego mu w 1815 r. prawa bicia własnej monety i w 1835 r. wprowadził do obiegu złotówki krakowskie. Do obiegu weszły 3 monety srebrne:

• 5 groszy o masie 1.45 g (wybite w nakładzie 180 000 szt.)
• 10 groszy o masie 2.90 g (wybite w nakładzie 150 000 szt.)
• 1 złoty o masie 3.20 g (wybity w nakładzie 20 000 szt.)

Monety zostały wybite w mennicy cesarskiej w Wiedniu . Planowano wprowadzenie dalszych monet. Przygotowano próbne monety: 3 grosze miedziane i 2 złote srebrne. Do ich wprowadzenia w obieg jednak już nie doszło.

Obok złotówek krakowskich w obiegu pozostawały również złotówki Królestwa Polskiego (Kraków nie posiadał własnych banknotów, musiał więc używać banknotów Królestwa w walucie złotowej). Złotówka krakowska podzieliła los Wolnego Miasta – po zajęciu Krakowa przez Austriaków w 1846 r. moneta pozostawała jeszcze w obiegu do końca 1847 r. Wymieniano ją po kursie: 1 złoty reński (czyli gulden lub floren austriacki ) = 4 złote krakowskie 12 gr. Siłę nabywczą krakowskiej złotówki można ocenić na podstawie zachowanego rachunku stolarza z 1845 roku, który tak wycenił swoje usługi:

• stół z szufladą – 18 zł.
• 12 krzeseł – 175 zł.
• biurko z 2 szufladami – 48 zł^[1]

Dzisiaj (2010) złotówki krakowskie ze względu na niewielką liczbę wybitych egzemplarzy i krótki czas pozostawania w obiegu (jedynie ok. 12 lat) stanowią unikatową pozycję w kolekcji każdego numizmatyka .

Przypisy

Bibliografia