Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Historia Czech

Historia Czech

Karol Wielki . Pod koniec VIII wieku Czechy znajdowały się w orbicie wpływów jego państwa

Historia Czech

Spis treści

Od czasów najdawniejszych do Wielkich Moraw

W V - IV wieku przed Chrystusem na obszarze dzisiejszych Czech zamieszkiwali Bojowie (lud celtycki ). Od nich pochodzi łacińska nazwa kraju – Bohemia .

Od końca IV wieku p.n.e. na obszarze dzisiejszych Czech osiedlały się głównie ekspandujące na wschód plemiona germańskie . Najpierw na tych ziemiach osiedlili się Markomanowie (plemię zachodniogermańskie). Około 8 roku p.n.e. na ziemiach czeskich i morawskich utworzyli silne państwo pod przywództwem Marboda (łac. Maroboduus). Marbod w końcu został pokonany przez Arminiusa (Hermana), wodza germańskich Cherusków i zbiegł do Italii , gdzie zmarł w 37 roku n.e .

Od I - II do IV wieku tereny Czech znajdowały się pod silnymi wpływami Imperium Rzymskiego . W latach 166 - 180 Markomanowie zostali pokonani przez Rzymian . W sąsiedniej Bawarii archeolodzy odkryli przeszło 500 osiedli z tamtego czasu.

W V wieku ze wschodu przybyli Słowianie , którzy stopniowo wypierali Germanów. Pod koniec VI wieku plemionom słowiańskim narzucił zwierzchność Kaganat Awarów . W 623 pod wodzą kupca frankijskiego Samona wybuchło powstanie słowiańskie przeciwko Awarom , zakończone sukcesem. Plemiona słowiańskie skonfederowały się w jedno państwo pod wodzą Samona , a jego centralną część stanowiły Morawy . Po śmierci Samona w 658 , prawdopodobnie w wyniku walk wewnętrznych, państwo to rozpadło się. Odtąd Słowianie nie utworzyli ponadplemiennego państwa aż do wieku IX . Znaleziska archeologiczne pozwalają twierdzić, że Awarowie powrócili wówczas na wcześniej zdobyte ziemie, a przynajmniej na południowe krańce dzisiejszej Słowacji , wchodząc w symbiozę ze Słowianami. Tymczasem terytoria położone dalej na północ były już czysto słowiańskie. Pod koniec VIII wieku Czechy znajdowały się w orbicie wpływów Państwa Franków , będącego u szczytu rozkwitu za panowania Karolingów , a szczególnie ich najwybitniejszego władcy – Karola Wielkiego . Budowa licznych osad w dolinach rzecznych, jak również fortów na wzgórzach wskazuje, że integrację polityczną napędzali lokalni możnowładcy dysponujący uzbrojonymi orszakami. Dzięki temu rozwojowi w rejonie Blatnica-Mikulčice wyrosła bogata kultura inspirowana też częściowo sztuką karolińską i awarską. Nastąpiła dalsza centralizacja władzy i postęp w tworzeniu słowiańskich struktur państwowych. W rezultacie wytworzyły się dwa główne państwa: Księstwo Morawskie początkowo usytuowane w dzisiejszych południowo-wschodnich Morawach i zachodnich krańcach Słowacji, którego ośrodkiem były prawdopodobie Mikulčice oraz Księstwo Nitrzańskie położone na terenie obecnej zachodniej i środkowej Słowacji ze stolicą w Nitrze .

Od Wielkich Moraw do utworzenia państwa Przemyślidów

Około roku 820 Księstwo Morawskie zaczęło przekształcać się w silne państwo wielkomorawskie , które początkowo podbiło jedynie pozostały obszar Moraw, a dopiero po pierwszych kilkunastu latach istnienia także tereny Bohemii, czyli tzw. "Czech właściwych". Państwem tym rządziła lokalna dynastia . Pierwszym znanym z imienia władcą był Mojmir I , który w 831 przyjął chrzest z rąk Reginhara, biskupa Passau .

W pierwszych dekadach IX w. Słowianie żyjący w Księstwie Nitrzańskim pozostawali pod władzą księcia Pribiny . W 828 wybudował on dla swojej żony i niemieckich osadników zamieszkujących w granicach jego państewka pierwszy kościół na terenie własnej posiadłości zwanej Nitrawa, choć sam nadal pozostawał poganinem. W 833 Mojmir wygnał Pribinę z Nitry, co rozpoczęło etap zjednoczenia obydwóch księstw pod berłem jednego władcy. Wykopaliska ujawniły, że zniszczone zostały wtedy co najmniej trzy nitrzańskie zamki (Probedim, Čingov, Ostrá skala). Pribina znalazł schronienie u Franków, a ich król Ludwik Niemiecki podarował mu w 847 część Panonii nad rzeką Zala , znaną jako Księstwo Balatońskie, które potem także zostało się częścią Moraw.

W latach 833 - 836 Mojmir przyłączył Księstwo Nitrzańskie oraz stopniowo wyzwalał Morawy spod wpływów władców wschodniofrankijskich . W 846 usiłował doprowadzić do secesji kraju spod ich zwierzchnictwa. Wtedy został zdetronizowany przez Ludwika Niemieckiego, który wspomógł tym samym jego bratanka Rościsława w zdobyciu tronu. Nowy władca kontynuował jednak prowadzenie niezależnej polityki. Po zatrzymaniu w 855 ataku Franków, chcąc osłabić wpływy niemieckich księży w państwie, zwrócił się do cesarza Bizancjum Michała III z prośbą o przysłanie misjonarzy, którzy potrafiliby przetłumaczyć religię chrześcijańską na macierzysty język słowiański. Poprzez nawiązanie relacji z Konstantynopolem pragnął również przeciwstawić się nowopowstałemu sojuszowi Franków z Bułgarami . W roku 863 przybyło 2 braci – ( mnichów ) – Cyryl i Metody , którzy rozpoczęli chrystianizację kraju. Cyryl przetłumaczył Biblię na staro-cerkiewno-słowiański , tworząc w ten sposób głagolicę . Jego teksty uznawane są za najstarsze spośród wszystkich języków słowiańskich . Rościsław troszczył się także o bezpieczeństwo i administrację kraju. Na jego panowanie ptzypadł więc okres budowy licznych zamków warownych, jak np. Dowina. Morawy stały się wystarczająco silne pod względem militarnym i ekonomicznym, by były traktowane na równi z Królestwem Wschodniofrankijskim, nawet od tego stopnia, iż Rościsław był stanie ingerować w wewnętrzne spory i walki zachodnich sąsiadów. Udzielał wsparcia synowi króla Ludwika - Karolmanowi w buncie przeciwko ojcu. W nagrodę otrzymał Księstwo Balatońskie w Dolnej Panonii po zabiciu księcia Pribiny przez Karolmana. Za jego panowania w 861 doszło po raz pierwszy do najazdów plemion madziarskich w kierunku Karpat . Rościsław podarował w apanaż swojemu bratankowi Świętopełkowi I księstwo Nitry. Ten jednak zbuntował się i sprzymierzył z Frankami. W 870 obalił rządy stryja. Początki jego panowania były burzliwe, bowiem jego uprzedni sojusznicy odmówili opuszczenia zachodniej części Wielkich Moraw i doszło do walk. W 871 młody książę dostał się w niewolę frankijską, podczas której w kraju wybuchło powstanie pod wodzą Sławomira . Ostatecznie Świętopełk został wypuszczony i przejął dowództwo nad powstańcami, wypędzając Franków z Wielkich Moraw. W następnych latach skutecznie bronił niepodległości państwa przed Frankami i podporządkowywał mu wiele sąsiednich ziem, w tym w 874 m. in. Księstwo Błatneńskie . Podobnie jak jego poprzednik został mianowany królem. Za jego panowania Wielkie Morawy stały się imperium, osiągając 880 największy zasięg terytorialny i obejmując nie tylko Morawy i Słowację, ale także północ i centrum dzisiejszych Węgier , Dolną Austrię , Bohemię , Łużyce , Śląsk i Małopolskę , a także północną Serbię . Nie mniej jednak dokładne granice państwa są przedmiotem dywagacji. Świętopełk wytrzymał także najazdy węgierskie i bułgarskie. Wielokrotnie sam wynajmował Madziarów, rozważając wszczęcie wojny z Frankami.

Około 869 zmarł Cyryl, a w 880 papież Jan VIII utworzył nową prowincję kościelną dla Wielkich Moraw. Od imienia Cyryla, w kręgu jego uczniów w ciągu IX i X wieku powstał udoskonalony alfabet słowiański oparty na majuskule cyrylicy , w niektórych krajach, z modyfikacjami używany do dzisiaj. Arcybiskupem Moraw został Metody, który mimo trudności prowadził dalszą owocną chrystianizację. Po raz pierwszy wprowadził on słowiański język do liturgii - jako czwarty po łacinie , grece i hebrajskim . Biskupstwo było ulokowane w Nitrze. Świętopełk był mniej przychylny Metodemu aniżeli Rościsław, jednak to on całkowicie uniezależnił księstwo wielkomorawskie od wpływów niemieckich. Ponadto kler bawarski, uważając Morawy za swoją strefę wpływów, oskarżył Metodego o herezję . W tych okolicznościach jego działalność zanikła, jednakże 20 lat jego pracy spowodowało, że mieszkańcy Wielkich Moraw oswoili się z nową religią . Metody zmarł w 885 roku jako męczennik za wiarę. W 907 Wielkie Morawy dotknął niszczący najazd Madziarów (plemię węgierskie, które od 895 również tworzyło zręby własnej państwowości, na południe od Moraw). Osłabione państwo wielkomorawskie, rozdarte wewnętrznymi walkami wkrótce rozpadło się. Na gruzach Wielkich Moraw około roku 895 powstało pierwsze państwo czeskie, rządzone przez dynastię Przemyślidów .

Państwo Przemyślidów

W 925 nowy władca Czech Wacław I przyjął chrześcijaństwo z rąk wschodnich Franków. Pogańskie elity słusznie przewidziały odsunięcie ich od władzy i wzrost wpływów frankońskich w Czechach. Na czele ich buntu stanął brat Wacława – Bolesław . W 935 Bolesław dokonał przewrotu, w wyniku którego Wacław zginął, a on sam został władcą. Zmienił politykę państwa: zostały rozluźnione więzi z Frankami oraz zahamował działalność misjonarzy frankońskich. Władza Bolesława sięgnęła Słowacji, Śląska , Czech, Moraw i Małopolski .

W 965 Bolesław wydał swoją córkę Dobrawę za księcia Polan Mieszka I , zawierając tym samym sojusz. Zabity Wacław został uznany za męczennika i wyniesiony na ołtarze, natomiast Bolesław zyskał przydomek "Srogi". W 950 król niemiecki Otto I najechał na Czechy i zmusił Bolesława do złożenia hołdu lennego . W 962 król Otto I koronował się na cesarza rzymskiego , proklamując odbudowę cesarstwa na Zachodzie . Tym sposobem Czechy zostały włączone do Cesarstwa i od tej pory ich losy toczyły się ściśle z niemieckimi. W 972 Bolesław I Srogi zmarł i na tron wstąpił jego syn Bolesław II Pobożny . W 973 w stolicy Czech, Pradze powstało biskupstwo . Był to kolejny element uzależniający Czechy od Niemiec , ponieważ biskup praski był podległy arcybiskupowi niemieckiej Moguncji .

Bolesław, król Polski i książę Czech

W 990 Czechy prowadziły wojnę z sąsiednią Polską , w wyniku której utraciły Śląsk i być może Małopolskę. W 995 potężny ród Wrszowców wymordował inny, opozycyjny wobec Przemyślidów ród Sławnikowiców . Bolesław Pobożny zmarł w 999 , na tron wstąpił zaś jego syn Bolesław III Rudy . Rozpętał terror, a jego bracia w obawie przed zgładzeniem uciekli do Niemiec. W 1003 wyczerpany wewnętrznie kraj uległ najazdowi polskiego księcia Bolesława Chrobrego , który opanował całe państwo czeskie i ogłosił się księciem Czech. Łupieżcza polityka nowego władcy zraziła do niego Czechów. Rozszerzenia wpływów polskich nie mógł również zaakceptować król niemiecki Henryk II . W 1004 wojska niemieckie i powstanie czeskie w Pradze obaliły Bolesława.

Nowym władcą został uległy cesarzowi brat Bolesława Rudego – Jaromir . Jego władza ograniczała się tylko do Czech właściwych, gdyż Moraw i Słowacji nie udało się odzyskać. W 1005 i 1007 wojska czeskie wspomagały wyprawy Henryka przeciwko Polsce. W 1012 Jaromir został obalony i wygnany z kraju. Na tron wstąpił jego młodszy brat – Oldrzych . Przez cały czas jego panowania narastał konflikt pomiędzy nim a rodem Wrszowców. W 1025 zmarł Bolesław Chrobry i nadarzyła się okazja odzyskania utraconych terenów. W 1031 nastąpiła wielka inwazja niemiecko-czesko-duńsko-ruska na Polskę. Czechy odzyskały Morawy, jednakże Słowację przyłączyły Węgry . W 1033 wybuchła wojna domowa pomiędzy stronnikami Jaromira i Oldrzycha. Na rok na tron wstąpił Jaromir, jednakże niebawem zginął w zamachu. Oldrzych umarł w 1034 .

Księciem został jego syn Oldrzycha Brzetysław I . W 1038 Czesi wykorzystali bezkrólewie panujące w Polsce i zorganizowali najazd. Brzetysław zniszczył stolice biskupie w Poznaniu i Kruszwicy oraz stolicę państwa i metropolii – Gniezno . Zrabował relikwie , wywiózł łupy, a w drodze powrotnej przyłączył do Czech Śląsk. Cesarz niemiecki Henryk III nie chcąc pozwolić na zbytnie wzmocnienie Czech, by się zbytnio nie uniezależniły od Niemiec i w 1040 zaatakował Czechy, jednak poniósł klęskę. W 1050 z kolei Czechy poniosły klęskę i musiały zwrócić Polsce ¾ Śląska i większość zrabowanych wcześniej łupów. Ponadto w kolejnych latach Czechy dotknęła klęska głodu.

W 1061 na tron wstąpił Wratysław II . W 1063 udało mu się utworzyć drugie na terenie Czech biskupstwo ze stolicą w Ołomuńcu . Wratysław zaangażował się w wojnę domową w Niemczech, a gdy król niemiecki Henryk IV uzyskał przewagę nad rywalami, w dowód wdzięczności zezwolił na królewską koronację Wratysława, która nastąpiła w roku 1075 . Za jego rządów Polska wznowiła płacenie trybutu Czechom ze Śląska.

Wiek XII to z kolei spadek znaczenia Czech, kolonizacja niemiecka, walki wewnętrzne w Czechach pomiędzy kilkunastoma książętami.

Kres walk nastąpił za panowania Przemysła Ottokara I . Władca ten uzyskał od cesarza bullę , która zagwarantowała dziedziczność władzy w Czechach. Był to więc krok w stronę uniezależnienia się Czech od Niemiec. Przez cały wiek XIII Czechy umacniały swoją pozycję w Europie, zawarły traktaty wojskowe z Zakonem Krzyżackim, zaczęły uzyskiwać wpływy na Śląsku oraz stały się najsilniejszym niemieckim państwem. W 1254 umarł ostatni król niemiecki z dynastii Hohenstaufów w rezultacie czego nastał okres wielkiego bezkrólewia.

Nowy władca Czech – Przemysł Ottokar II opanował księstwa Austrii , Styrii i Karyntii . Za jego panowania podporządkowana została również część Śląska. Przemysł Ottokar próbował zdobyć koronę niemiecką, jednakże królem niemieckim został wybrany Rudolf Habsburg . W 1278 doszło do bitwy pod Suchymi Krutami pomiędzy wojskami czesko-śląskimi a niemieckimi, w której zginął czeski król, a Czechy straciły Austrię, Styrię i Karyntię.

Wacław , król Polski, Czech i Węgier

Następny król Wacław II opanował cały Śląsk i Polskę, koronując się w 1300 na jej króla. Wacław II zmarł jednak w 1305. Czesi stracili władzę nad Polską, część kraju ze stolicą ( Krakowem ) opanował książę kujawski Władysław I Łokietek . Wacław III (syn zmarłego króla) zorganizował wyprawę na Polskę, jednak został zamordowany w 1306 . Na nim wygasła męska linia rodu Przemyślidów.

Królestwo Luksemburgów

Po walkach wewnętrznych w Czechach król niemiecki, władca zwierzchni Czech, Henryk VII Luksemburski oddał Czechy w lenno swojemu synowi Janowi . Jan poślubił siostrę Wacława III i zdobył historyczne prawo do władania zarówno Czechami, jak i Polską. Jan Luksemburski był królem, który wykorzystywał Czechy do umocnienia swojej dynastii. Często przeciwko niemu wybuchały bunty, jednakże zawsze udawało mu się opanować sytuację w kraju. Pomimo iż Władysław Łokietek koronował się królem Polski, Jan cały czas podkreślał swoje prawa do korony polskiej. Zawarł sojusz z Krzyżakami przeciwko Polsce, jednak w 1343 podpisano w Kaliszu traktat pokojowy z Polską, w którym Czechy zrzekły się roszczeń do korony polskiej. W 1346 Jan Luksemburski zginął w bitwie pod Crécy , walcząc po stronie Francuzów przeciwko Anglikom. Ogromną zasługą króla Jana było utworzenie arcybiskupstwa w Pradze w 1344 roku. W ten sposób Czechy uzyskały niezależność kościelną od Niemiec.

W 1346 królem czeskim został syn Jana Luksemburskiego – Karol . W tym samym roku został obrany antykrólem niemieckim wobec Ludwika IV Bawarskiego (z dynastii Wittelsbachów ). Ludwik Wittelsbach zmarł w 1347 i wtedy Karol stał się niepodzielnym królem Niemiec. W 1348 król założył pierwszy w Europie Środkowej uniwersytet (w Pradze). Za jego rządów stolicą cesarstwa została Praga, która za jego czasów znacznie się rozbudowała. W 1355 Karol koronował się na cesarza rzymskiego. Za jego panowania toczyły się spory o podległość biskupstwa wrocławskiego . Chociaż Wrocław znajdował się w granicach państwa Karola, papież pozostawił biskupstwo pod władzą arcybiskupów gnieźnieńskich. W 1355 władca wydał Złotą Bullę , która sankcjonowała ustrój Niemiec. Wyboru cesarza od tej pory dokonywali arcybiskupi: Moguncji, Trewiru i Kolonii oraz król Czech, palatyn reński, margrabia brandenburski i książę saski.

Złota Bulla wydana w Pradze

Karol wziął udział w zjeździe monarchów w 1364 w Krakowie , na którym król Kazimierz III Wielki (ostatni z Piastów na polskim tronie) potwierdził prawa Andegawenów do tronu polskiego. Karol IV zmarł w roku 1378 . Po śmierci ojca władzę w kraju objął Wacław IV . Tak jak i jego poprzednik został królem niemieckim. W czasie rządów tego króla społeczeństwo antagonizowały herezje oraz konflikt o władzę papieską.

Husytyzm

Po śmierci Wacława IV w roku 1419 władzę postanowił przejąć brat króla, Zygmunt . W tym czasie ogromne wpływy w społeczeństwie czeskim zdobył Jan Hus , który głosił potrzebę odnowy moralnej kościoła. Papież uznał Husa za heretyka . W 1415 , podczas obrad soboru w Konstancji , Zygmunt podstępnie zaprosił Husa do miasta, rzekomo w celu załagodzenia sporu, ponadto poręczył jego nietykalność. Jednakże, gdy Hus przybył do Konstancji, został pojmany, osądzony i spalony na stosie. Czesi oburzeni zdradą króla, podjudzani przez stronnictwa husyckie przeciwko Zygmuntowi, gdyż widziały one szansę na zdobycie władzy nad krajem, wzniecili krwawą rebelię. Przez 20 lat wojny husyckie pustoszyły kraj. Zygmunt wziął górę, w 1436 , gdy na jego stronę przeszło silne ugrupowanie utrakwistów. Zygmunt umarł w 1437 , był ostatnim czeskim władcą z dynastii Luksemburgów.

Królestwo Jagiellonów

Zjazd królów Jagiellonów z cesarzem Maksymilianem pod Wiedniem, obraz Jana Matejki

W roku 1458 królem został Jerzy z Podiebradów , król nie pochodzący z żadnej dynastii, panował do roku 1471 . Po jego śmierci na tron czeski wybrany został Władysław II Jagiellończyk , najstarszy syn króla polskiego Kazimierza . Czechy zostały zaatakowane przez węgierskiego władcę Macieja , który opanował Morawy, Śląsk i Łużyce . Prowincje te znalazły się ponownie pod panowaniem czeskim po śmierci króla Węgier w 1490 . Władysław pragnął objąć rządy nad Węgrami, wywołało to konflikt z młodszym bratem – Janem , ostatecznie wygrał Władysław, Jan został dwa lata później królem Polski, po śmierci Kazimierza.

W 1515 Jagiellonowie zawarli układ wiedeński z Habsburgami , dotyczył on dziedziczenia tronu przez austriackich władców w przypadku wygaśnięcia Jagiellonów czesko-węgierskich. W 1516 na tronie zasiadł syn zmarłego Władysława – Ludwik Jagiellończyk . W 1526 zginął on w wojnie z Turcją , pod Mohaczem .

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Czechy Habsburgów

Po bezpotomnej śmierci Ludwika Jagiellończyka , który poległ w bitwie z Turkami pod Mohaczem 1526, na tron czeski został wybrany Ferdynand I Habsburg . Panowanie Habsburgów przyniosło Czechom ograniczenie przywilejów stanowych oraz swobód religijnych, mimo zagwarantowania przez cesarza Rudolfa II w 1609 wolności religijnej dla protestantów ich konflikt z dynastią trwał nadal. W 1618 protestanci wyrzucili przez okna zamku na Hradczanach dwóch namiestników nowego króla Ferdynanda II ( defenestracja praska 1618), co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny trzydziestoletniej 1618-1648. Po śmierci Macieja II w 1619 stany nie uznały następstwa Ferdynanda II i powołały na tron władcę Palatynatu Fryderyka Wittelsbacha . W bitwie pod Białą Górą 8 listopada 1620 wojska cesarskie pobiły armię protestancką. W następstwie klęski przywileje stanów czeskich uległy dalszemu drastycznemu ograniczeniu. Poza Śląskiem zniesiono swobody religijne, chłopi popadli w poddaństwo osobiste. Habsburgowie narzucili rządy absolutne i dziedziczność tronu, a czeską arystokrację zastąpili oddanymi dynastii cudzoziemcami. Przymusowa rekatolizacja Czech w latach 1650 - 1657 wywołała masową emigrację protestantów . Wojna trzydziestoletnia spowodowała w Czechach znaczne straty ludnościowe (ubyło ok. połowy ludności) i gospodarcze. W XVII-XVIII w. obszar Królestwa Czeskiego zmniejszył się. W 1635 , jeszcze za panowania Ferdynanda II, utraciło ono na rzecz Saksonii Łużyce , a po przegranych przez Austrię wojnach śląskich 1740-1745 na rzecz Prus większą część Śląska.

Reformy Marii Teresy i Józefa II , zwłaszcza ograniczenie pańszczyzny, zniesienie poddaństwa i liczne kasaty majątków kościelnych, stworzyły w Czechach na przełomie XVIII i XIX w. warunki do stopniowego rozwoju gospodarki kapitalistycznej. Pomimo utraty Śląska, Czechy pozostały najlepiej ekonomicznie rozwiniętym krajem monarchii Habsburgów; tworzyła się czeska burżuazja i inteligencja. W tym okresie w społeczeństwie czeskim rozpoczął się proces kształtowania świadomości narodowej. W 1792 powstała katedra języka czeskiego na uniwersytecie praskim . Rozwinęły się badania nad językiem czeskim, a następnie nad historią Czech, literaturą i twórczością ludową. Wśród inteligencji czeskiej popularnością cieszył się początkowo panslawizm , później austroslawizm .

W czasie Wiosny Ludów podniesiono postulat utworzenia z Czech, Moraw i Śląska Cieszyńskiego odrębnej prowincji w ramach monarchii habsburskiej z własnym sejmem. W czerwcu 1848 odbył się w Pradze zjazd Słowaków , któremu przewodniczył Palacky , zwolennik austroslawizmu. W trakcie zjazdu wybuchło powstanie praskie 1848, krwawo stłumione przez wojska austriackie; trwałą zdobyczą Wiosny Ludów było uwłaszczenie chłopów w monarchii austriackiej, co, wraz z postępującą industrializacją i rewolucją przemysłową , ułatwiło w Czechom dalszy rozwój gospodarki kapitalistycznej. W latach 60. XIX w. Czechy stały się najbardziej uprzemysłowionym (głównie przemysł tekstylny i maszynowy) krajem Austrii.

Po załamaniu się 1860 centralistycznego systemu A. Bacha, Czeska Partia Narodowa (Narodni strana), której przewodzili F. L. Rieger i Palacky, wystąpiła ponownie z programem przebudowy państwa austriackiego w federację równoprawnych krajów, a po ugodzie austro-węgierskiej 1867 uznania Królestwa Czeskiego za równoprawne wobec Austrii i Węgier. Odrzucenie tego postulatu doprowadziło do bojkotu przez partię narodową parlamentu wiedeńskiego i sejmu krajowego. Stało się to jedną z przyczyn rozpadu partii na staroczechów i młodoczechów, którzy 1874 utworzyli Narodową Partię Liberalną (Narodni strana svobodomyslna). Walczyła ona o zwiększenie swobód obywatelskich, rozszerzenie kompetencji systemu parlamentarnego, powszechne prawo wyborcze i przyznanie Czechom większych praw narodowych. Na czele nowej partii stanęli wówczas Karel Sladkovský, A. i J. Gregrowie. W 1878 powstała w Czeska Partia Socjaldemokratyczna , która w 1888 weszła w skład austriackiej socjaldemokracji. Na przeł. XIX i XX w. powstały w Czechach nowe partie polityczne. Chrześcijańsko-Demokratyczna i agrarna; zaostrzył się konflikt między ludnością czeską a niemiecką. Po wybuchu I wojny światowej czeskie partie polityczne zajęły w większości pozycję wyczekującą; społeczeństwo niechętnie ponosiło ofiary na rzecz monarchii habsburskiej. Część działaczy narodowych już 1914 udała się na emigrację. W 1916 powstała w Paryżu Czechosłowacka Rada Narodowa z Masarykiem na czele, uznana 1918 przez państwa ententy za reprezentację Czechów i Słowaków; pod politycznym zwierzchnictwem Czechosłowackiej Rady Narodowej

Czechosłowacja międzywojenna

Flaga Czechosłowacji

Czechosłowacja powstała 28 października 1918 . Granice nowo powstałego państwa zostały ustalone traktatami wersalskim z 1919, w St. Germain z 1919 oraz w Trianon z 1920. Z mocy tych traktatów w jego skład weszły przede wszystkim ziemie byłych Austro-Węgier . Spośród krajów koronnych Cesarstwa Austriackiego w skład Czechosłowacji weszły:

Z unitarnego Królestwa Węgier zostały wydzielone Słowacja ("Górne Węgry") i Ruś Zakarpacka . Spoza Austro-Węgier do Czechosłowacji włączono jedynie należący do Cesarstwa Niemieckiego obszar wokół górnośląskiego miasta Hulczyn - tzw. kraik hulczyński - 316 km².

W okresie międzywojennym Czechosłowacja należała do najbardziej rozwiniętych gospodarczo i technologicznie państw Europy, chociaż zaznaczały się radykalne różnice w poziomie cywilizacyjnym jej części składowych. Politycznie była krajem stabilnym, do końca swego istnienia jako jedyne państwo w Europie Środkowej pozostała demokratyczna. Tym niemniej państwo było podminowane przez tarcia narodowościowe - irredentę niemiecką i węgierską oraz rosnące słowackie i rusińskie niezadowolenie z braku obiecanej autonomii.

30 września 1938 układ monachijski przyznał Niemcom Kraj Sudetów . W następnym miesiącu Polska zajęła Zaolzie . W listopadzie Węgrzy zajęli południową Słowację i Ruś Zakarpacką z Użhorodem i Mukaczewem . Resztę Rusi zagarnęli w marcu 1939 , uzyskując w ten sposób wspólną granicę z Polską. 15 marca 1939 hitlerowcy utworzyli z Czech Protektorat Czech i Moraw , a 14 marca parlament słowacki ogłosił w Bratysławie akt niepodległości i utworzenie Republiki Słowackiej . Emigracyjny rząd działał przez cały okres wojny w Londynie .

CSRS

Po II wojnie światowej Czechosłowacja znalazła się w sferze wpływów Związku Radzieckiego. Zapowiedz politycznej i gospodarczej współpracy odrodzonej Czechosłowacji z ZSRR i państwami demokracji ludowe zawarta została w po ogłoszonej w kwietniu 1945 roku deklaracji programowej Frontu Narodowego Czechów i Słowaków . Jesienią przeprowadzono wybory do jednoizbowego Tymczasowego Zgromadzenia Narodowego, a wiosna 1946 roku wybory do Konstytucyjnego Zgromadzenia Narodowego. Przyjęcie przez nie 9 maja 1948 roku Konstytucji nawiązującej do ustawy zasadniczej z okresu I Republiki, nie zapobiegło dokonywanym pod jej formalnymi rządami procesom stalinizacji. Proces uniformacji państwa zwieńczył się uchwaleniem Konstytucji w dniu 11 listopada 1960 roku. Podjęta na przełomie lat 1967/1968 próba powrotu do niektórych zasad demokracji parlamentarnej (tzw. „Praska Wiosna”) zakończyła się zbrojną interwencją wojsk Układu Warszawskiego.

Od tego czasu na emigracji i w podziemi rozwijał się ruch opozycyjny, którego głównymi reprezentantami byli intelektualiści skupieni wokół Karty 77. Dopiero jednak na skutek przemian politycznych w Polsce i na Węgrzech oraz w NRD w listopadzie 1989 doszło w Czechosłowacji do znaczących zmian ustrojowych zwanych aksamitną rewolucją.

Czechy współczesne

Po upadku w 1989 na skutek aksamitnej rewolucji w Czechosłowacji politycy Czech i Słowacji zdecydowali się na utworzenie od 1 stycznia 1993 niepodległych państw. 19 stycznia 1993 Czechy zostały przyjęte do ONZ . W lutym parlament wybrał Václava Havla na prezydenta . Od 1992 władza w Czechosłowacji należała do koalicji utworzonej przez Obywatelską Partię Demokratyczną . Premierem rządu został Václav Klaus . Rząd Klausa kontynuował prywatyzację gospodarki oraz proces integracji ze strukturami Zachodu. Czechy osłabiły współpracę regionalną w ramach Grupy Wyszehradzkiej na rzecz indywidualnych starań o szybsze przyjęcie do UE i NATO . W grudniu 1997 premier Klaus podał się do dymisji. do sierpnia 1998 władzę sprawował pozapartyjny rząd Josefa Tošovskýego . W styczniu 1998 parlament ponownie wybrał Havla na prezydenta. W przedterminowych wyborach parlamentarnych czerwcu 1998 zwyciężyła Czeska Partia Socjaldemokratyczna .Premierem został Przewodniczący partii Miloš Zeman. którego w maju 2002 zastąpił Vladimír Špidla . Nowy rząd uaktywnił współpracę z państwami regionu w sprawie integracji z UE i NATO. 12 marca 1999 Czechy , Polska i Węgry zostały przyjęte do NATO. W 2002 wybory parlamentarne wygrała Czeska Partia Socjaldemokratyczna a premierem został Stanislav Gross . W 2003 nowym prezydentem został Václav Klaus. W kwietniu 2003 Czechy podpisały traktat akcesyjny z UE, który w czerwcu zatwierdzony w referendum. 1 maja 2004 , Czechy razem z dziewięcioma innymi państwami stały się członkami UE. W 2008 Czechy ratyfikowały Traktat lizboński . Obecnie prezydentem Czech jest Václav Klaus. W 2006 wybory parlamentarne wygrała Obywatelska Partia Demokratyczna a premierem został Mirek Topolánek . 18 lutego 2009 parlament ratyfikował traktat lizboński .

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Historia Czech":

Wszystkich Świętych ...

Dziady (zwyczaj) ...

Dzień Zaduszny ...

Mieszko II Lambert ...

Tiumeń ...

Adwentyzm ...

Odense ...

Grenoble ...

Linköping ...

Tampere ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Historia Czech":

222 Historiografia po II wojnie światowej (plansza 16) ...

222 Historiografia po II wojnie światowej (plansza 15) ...

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie