Na mapach: 49°45'07″N 18°37'34″E / 49.75194, 18.62611

Bracki Browar Zamkowy w Cieszynie - zabytkowy browar przemysłowy w Cieszynie powstały w 1846 roku. Zakład należy do holenderskiego koncernu Heineken

Żywiec Porter

Bracki Koźlak Dubeltowy

Brackie

Brackie Mastne

Historia

Browar Habsburgów

W 1838 roku arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg postanowił gruntownie przebudować swoją cieszyńską rezydencję. W tym celu sprowadził wiedeńskiego architekta Józefa Kornhäusla , który zlecił rozbiórkę ruin zamku piastowskiego z wyjątkiem wieży i romańskiej rotundy . W niedługim czasie na Górze Zamkowej powstał nowy, klasycystyczny pałac wraz z oranżerią i parkiem w stylu angielskim. Niejako przy okazji tej wielkiej przebudowy zachęcony sukcesami, jakie w owym czasie zaczęło na rynku odnosić piwo typu pilzneńskiego, książę cieszyński Karol Ludwik postanowił zbudować własny browar w Cieszynie.

Cieszyn posiadał długie tradycje piwowarskie, bowiem już od XV wieku istniał tu browar mieszczański. Nie był on jednak własnością księcia, a ponadto produkowano w nim wyłącznie piwo tradycyjne w niewielkich ilościach. Dlatego ok. 1840 roku tuż pod zamkiem rozpoczęto budowę, nowoczesnego browaru, który miał zająć się produkcją piwa typu pilzneńskiego na skalę przemysłową. Budowę ukończono w 1846 roku i niemal natychmiast po otwarciu zakład rozpoczął swoją działalność.

Piwo z Cieszyna szybko stało się popularne nie tylko w Księstwie Cieszyńskim , ale w całej monarchii habsburskiej . Syn i następca Karola Ludwika, arcyksiążę Albrecht Fryderyk Habsburg , zachwycony sukcesami zakładu rozwinął produkcję i w 1856 roku zdecydował się na założenie kolejnego browaru w Żywcu . Pierwsi piwowarzy żywieckiego browaru pochodzili z Cieszyna.

Browar państwowy

Po zakończeniu I wojny światowej i upadku Austro-Węgier doszło do nacjonalizacji majątku książąt cieszyńskich. W 1920 roku browar upaństwowiono i powołano Państwowe Zamkowe Zakłady Przemysłowe w Cieszynie. W latach 20. XX wieku wydzierżawiono go warszawskim przedsiębiorcom skoligaconym m.in. z prezydentem Ignacym Mościckim . W 1933 roku zakład znalazł się pod zarządem Dyrekcji Lasów Państwowych .

W czasie II wojny światowej browar nie uległ likwidacji i nie zaprzestał produkcji. Po 1945 roku został włączony w skład Bielskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych, a następnie Zakładów Piwowarskich w Żywcu. Przez cały ten czas, wciąż w tym samym budynku, browar produkował różne gatunki piwa, w tym swój sztandarowy produkt - piwo jasne pełne typu pilzneńskiego. Niestety jakość tego produktu, szczególnie w latach 70. i 80. XX wieku , budziła wiele zastrzeżeń.

Browar Grupy Żywiec

Na początku lat 90. XX wieku cieszyński browar został sprywatyzowany i wraz z browarem żywieckim zakupiony przez holenderski koncern Heineken. Produkcję ograniczono do jednego gatunku piwa, któremu nadano handlową nazwę Żywiec Brackie. Przywrócono tradycyjne receptury warzenia i znacznie poprawiono jakość produkcji. Piwa z Cieszyna sprzedawano w tym czasie w całym kraju.

Po kilku latach postanowiono zmienić charakter zakładu na producenta regionalnego, w związku z tym odstąpiono od handlowej nazwy marki Żywiec Brackie i wprowadzono nazwę Brackie. Zmieniono też znacznie oprawę graficzną i rozpoczęto dystrybucję piwa z nastawieniem na rynek lokalny województwa śląskiego . W 2003 roku w browarze w Cieszynie rozpoczęto produkcję marki ogólnopolskiej - Żywiec Porter, która jest jednak dystrybuowana na rynku ogólnopolskim pod logo Browaru Żywiec.

Od 2009 roku w Brackim Browarze Zamkowym w Cieszynie produkowane są jednorazowo warki piw specjalnych dla Grupy Żywiec. W 2009 roku uwarzono tutaj piwo Bracki Koźlak Dubeltowy , którego autorem receptury jest piwowar - amator , Jan Krysiak, zwycięzca VII Konkursu Piwowarów Domowych w Żywcu^[2][3]. W 2010 roku z okazji obchodów 1200-lecia Cieszyna powstało okolicznościowe piwo typu amber ale , Brackie Mastne. W tym samym roku zwyciężczyni VIII Konkursu Piwowarów Domowych w Żywcu, Dorota Chrapek, uwarzyła w cieszyńskim browarze piwo typu belgian pale ale - Brackie Belgijskie Pale Ale^[4].

Od 2010 roku zakład piwowarski w Cieszynie jest siedzibą Polskiego Stowarzyszenia Piwowarów Domowych. Jest też udostępniany do zwiedzania. Ma charakter żywego muzeum piwowarstwa.

Charakterystyka

Browar w Cieszynie od lat 90. XX wieku należy do dużego międzynarodowego koncernu piwowarskiego. Mimo to zachował charakter regionalny i jako jedyny browar Grupy Żywiec wytwarza piwo metodą tradycyjną (m.in. stosuje otwarte kadzie fermentacyjne)^[5]. W zakładzie znajduje się wiele do dziś sprawnie funkcjonujących urządzeń pochodzących z drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku .

Zdolności produkcyjne Brackiego Browaru Zamkowego w Cieszynie wynoszą 160 tysięcy hektolitrów piwa rocznie. Jego produkty są rozlewane na miejscu tylko do beczek keg . Butelkowanie i puszkowanie marek piwa z Cieszyna odbywa się w rozlewni browaru w Żywcu .

Produkty

• Brackie - jasny lager
• Żywiec Porter - porter bałtycki

Piwa specjalne

• 2009 - Bracki Koźlak Dubeltowy - doppelbock
• 2010 - Brackie Mastne - amber ale
• 2010 - Brackie Belgijskie Pale Ale - belgian pale ale

Przypisy

Literatura

• Ryszard Kincel : Od Mastnego do Brackiego. Z dziejów piwowarstwa cieszyńskiego. Cieszyn: Bracki Browar Zamkowy, 2000. 
• Aleksander Strojny: Browary w Polsce. Warszawa: Hachette Polska, 2009. . 

Zobacz też

• Browar w Żywcu
• Browary w Polsce

Linki zewnętrzne

• Grupa Żywiec S.A.
• Bracki Browar Zamkowy w Cieszynie