Kotlina Bałchasko-Ałakolska ( ros. Балхаш-Алакольская (Алакульская) котловина – Bałchasz-Ałakolskaja (Ałakulskaja) kotłowina) – rozległa kotlina we wschodnim Kazachstanie i w zachodnich Chinach .

Kotlina Bałchasko-Ałakolska ma kształt nieregularnej elipsy o dłuższej osi wschód-zachód. Jest otoczona przez Pogórze Kazachskie od zachodu i północy oraz przez należące do Tienszanu pasma górskie Majżaryłgan, Góry Czu-Ilijskie, Małajsary, Dżungarski Ałatau od południa. Wschodnia część Kotliny nosi nazwę doliny Emin (jej wschodni kraniec leży już na terenie Chin) i jest zamknięty przez pasma górskie Tarbagataj od północy oraz Baerluke i Musitaoling od południa. Na południowym wschodzie Brama Dżungarska łączy Kotlinę Bałchasko-Ałakolską z Kotliną Dżungarską .

Dno Kotliny leży na wysokości od 342 m n.p.m. (brzeg jeziora Bałchasz ) do 756 m n.p.m. (wzgórza między jeziorami Bałchasz i Sasyk-kol ), przeciętnie – 600 m n.p.m. Wzdłuż zachodniej i północnej krawędzi Kotliny rozciąga się jezioro Bałchasz . Na południe od niego leży szereg piaszczystych pustyń : Tau-kum , Sary Iszykotrau , Mojyn-kum i Żaman-kum . Pustynie są pocięte dolinami rzek spływających z Tienszanu do Bałchaszu: Ili , Karatał , Aksu i Lepsy . Wschodni kraniec Kotliny zajmuje górski Step Doliny Emin, wśród którego leżą jeziora Sasyk-kol i Ała-kol otoczone bagniskami.

Kotlina Bałchasko-Ałakolska jest pochodzenia tektonicznego – stanowi szeroki przełom, zapełniony piaszczystymi osadami rzecznymi. Piaski są uformowane w na pół utrwalone roślinnością wydmy wysokości do 30 m. Gleby bure, szaroziemy, sołonczaki. Klimat kontynentalny, suchy (135-200 mm opadów rocznie).

Kotlina Bałchasko-Ałakolska jest bardzo rzadko zaludniona. Osiedla skupiają się na północnym wybrzeżu Bałchaszu i na południowym obrzeżu Kotliny, u stóp gór. Części pustynne są bezludne. Część gruntów zajmują pastwiska. Kotlinę przecinają droga kołowa i linia kolejowa z Ałma-Aty do Semipałatyńska .