Manuskrypt z przełomu IX i X w. n.e. z tekstem w języku staronubijskim

Język nubijski (również: języki nubijskie) - wspólna nazwa podgrupy języków nilo-saharyjskich używanych w dorzeczu Nilu w południowym Egipcie oraz północnym i środkowym Sudanie .

Historia i piśmiennictwo

W starożytności prawdopodobnie jednolity język nubijski stanowił narzędzie komunikacji rozwiniętej cywilizacji królestwa Nubii i wywarł znaczny wpływ na język staroegipski .

Bezpośrednio poświadczony jest jednak dopiero w jednej z późniejszych odmian (kilkanaście wieków po swoim rozpadzie) jako język staronubijski, znany ze średniowiecznych tekstów chrześcijańskich . Zapisywany był uncjalną odmianą pisma greckiego z kilkoma znakami zapożyczonymi z pisma koptyjskiego i kilkoma właściwymi tylko dla siebie (zob. pismo staronubijskie).

Dziś języki nubijskie (w tym kilka wywodzących się bezpośrednio ze staronubijskiego) są wciąż używane, obok języka arabskiego , na rozległych terenach Egiptu i Sudanu . Ukazało się w nich kilka publikacji, nie ma jednak zgody co do sposobu zapisu, różni autorzy stosują pismo arabskie , alfabet łaciński lub średniowieczne pismo staronubijskie.

Morfologia

Języki nubijskie należą do języków aglutynacyjnych , tzn. poszczególne formy gramatyczne, a także derywaty tworzone są poprzez doklejanie rozmaitych prefiksów i sufiksów do teoretycznie niezmiennego rdzenia . Trzeba jednak pamiętać, że języki nubijskie wykazują silną skłonność do harmonii samogłosek i spółgłosek, co znajduje swoje odzwierciedlenie w licznych asymilacjach , mogących niemal całkowicie zmienić pierwotną postać rdzenia.