Kosaciec

Kosaciec

Kosaciec
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	jednoliścienne
Rząd :	szparagowce
Rodzina :	kosaćcowate
Rodzaj :	kosaciec
Nazwa systematyczna
Iris L. Sp. Pl. 38. 1753

Morfologia

Narys kwiatowy

Kosaciec, irys (Iris L. ) – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych . Kosaćce występują w stanie dzikim na półkuli północnej i jest ich ponad 200 gatunków^[2]. Gatunkiem typowym jest Iris germanica L.^[3].

Morfologia

Liście

Szablaste, równowąskie.

Kwiaty

Duże (wysokość 5-15 cm, średnica 5-18 cm), pojedyncze lub w kwiatostanach. Zewnętrzne działki kielicha są ustawione poziomo lub też odgięte w górą. U odmian bródkowych na zewnętrznych działkach wzdłuż głównego nerwu znajdują się szczotkowate włoski zwane bródką. U odmian bezbródkowych w tym miejscu występuje barwny pas, zazwyczaj żółty lub brązowy. Wewnętrzne działki są wzniesione i tworzą tzw. kopułę.

Systematyka

Pozycja systematyczna wg Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z rodzajów podrodziny Iridoideae Eaton w rodzinie kosaćcowatych (Iridaceae) należącej do rzędu szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych ^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd kosaćcowce (Iridales Raf.), podrząd Iridineae Engl., rodzina kosaćcowate (Iridaceae Juss.), podrodzina Iridoideae Eaton, plemię Irideae Kitt., podplemię Iridinae Pax in Engl. & Prantl, rodzaj kosaciec (Iris L.)^[4].

Z rodzaju Iris część gatunków wyróżniana jest czasem w rodzaje Juno Tratt. i Xiphium Mill. W systemie Crescent Bloom rodzaje te włączone są do rodzaju Iris i traktowane jako synonimy.

Gatunki flory Polski ^[5]

• kosaciec bezlistny (Iris aphylla L.)
• kosaciec trawolistny (Iris graminea L.) – gatunek wymarły
• kosaciec żółty (Iris pseudacorus L., syn. Iris pseudoacorus L.)
• kosaciec syberyjski (Iris sibirica L.)

Gatunki uprawiane^[2]

Iris bakeriana Foster Iris bracteata S. Wats. Iris bucharica Foster– kosaciec bucharski Iris chrysophylla T.J. Howell Iris cristata Ait. Iris danfordiae (Baker) Boiss – kosaciec Dandorfa Iris douglasiana Herbert Iris ensata Thunb. – kosaciec mieczolistny, k. japoński Iris foetidissima L. Iris forresti Dykes Iris germanica L. – kosaciec bródkowy , k. niemiecki Iris ×fulvala Dykes Iris histrio Rchb. f. Iris histrioides (G. F. Wilson) S. Arn. Iris innominata Hend. Iris japonica Thumb. Iris kamaonensis Wall. ex Royle Iris laevigata A. Gray – kosaciec gładki Iris lactea Pall. Iris latifolia (Mill.) Voss – kosaciec mieczowaty, k. angielski

Iris lutescens Lam. Iris maackii Maxim. Iris missouriensis Nutt. Iris munzii R.C. Foster Iris orientalis P. Mill. Iris pallida Lam. Iris pseudacorus L. Iris pumila L. – kosaciec niski , irys niski Iris purdyi Eastw. Iris reticulata M. Bieb. – kosaciec żyłkowany Iris setosa Pallas ex Link Iris tectorum Maxim. Iris tenax Douglas Iris tingitana Boiss. & Reut. Iris thompsonii R.C. Foster Iris typhifolia Kitag. Iris unguicularis Poir. Iris variegata L. Iris verna L. Iris versicolor L. – kosaciec różnobarwny Iris xiphium L.

Przypisy

1. ↑ ^{1,0 1,1} Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2009-06-09].
2. ↑ ^{2,0 2,1} zbiorowe: A-Z encyklopedia. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. . 
3. ↑ Index Nominum Genericorum . [dostęp 2009-02-05].
4. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Iris ( ang. ). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-05].
5. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski . Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. . 

Inne hasła zawierające informacje o "Kosaciec":

Mazurski Park Krajobrazowy jajowata obuwik storczyk szerokolistny kruszczyk błotny kruszczyk rdzawoczerwony tajęża jednostronna gnieźnik leśny żłobik koralowy rosiczka okrągłolistna pływacz zwyczajny i pływacz średni pełnik europejski Kosaciec syberyjski mieczyk dachówkowaty goździk pyszny dzwonecznik wonny orlik pospolity lilia złotogłów sasanka otwarta i sasanka łąkowa zawilec wielkokwiatowy dzwonek ...

Polska Czerwona Księga Roślin odnaleziona ponownie w 2003 r. na Dolnym Śląsku goździk lśniący goździk łysy jezierza najcieńsza karmnik nadmorski Kosaciec trawolistny EW - uprawiany w ogrodach koślaczek stożkowaty - odnaleziony w 2009 ...

Tennessee ...

Ols lupulus). Kępy porasta bogata roślinność leśna, w tym: bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea), Kosaciec żółty (Iris pseudacorus), kuklik zwisły (Geum rivale) i czyściec leśny (Stachys ...

Łąka specyficznego użytkowania giną łąki i związane z nimi rzadkie gatunki – m.in. Kosaciec syberyjski , mieczyk dachówkowaty , goździk pyszny , oman wierzbolistny. Łąki te podlegają ochronie ...

Jednoliścienne Jednoliścienne Kosaciec syberyjski Systematyka Domena eukarionty Królestwo rośliny Podkrólestwo naczyniowe Nadgromada nasienne Gromada okrytonasienne Podgromada Magnoliophytina Klasa jednoliścienneNazwa systematycznaLiliopsida Brongn.pub. Enum. Pl. Mus. Paris: xv, 17. 12 Aug ...

Liść ...

Iris ...

Kosaciec Kosaciec Systematyka Domena : eukarionty Królestwo : rośliny Klad : rośliny naczyniowe Klad : Euphyllophyta Klad : rośliny nasienne Klasa : okrytonasienne Klad : jednoliścienne Rząd : szparagowce Rodzina : kosaćcowate Rodzaj :Kosaciec Nazwa systematyczna Iris L. Sp. Pl. 38. 1753 Morfologia Narys kwiatowy Kosaciec, irys (Iris ...

Inulina ...

Inne lekcje zawierające informacje o "Kosaciec":

Lasy i leśnictwo w Polsce (plansza 7) gatunkowy GRĄDY lasy liściaste I. typolsza czarnajesion II. typdąbgrab lipa drobnolistna klon wiąz buk leszczynatrzmielina ŁĘGI nad rzekami,strumieniami wierzba topola czeremcha dereń dziki bez czarny nawłoć chmiel OLSY podłoże torfowe olsza czarna brzoza omszona jarzębina kalina kruszyna trzcina, Kosaciec BUCZYNY buk ...