|
kosa
kosa - narzędzie rolnicze, składające się z długiego (0,6–0,8 m) wygiętego noża, zwanego też klingą, zamocowanego na długim (ok. 1,6-2,0 m) drzewcu. Ostrze noża znajduje się po wewnętrznej stronie wygięcia – forma taka ułatwia ścinanie i zagarnianie roślin np: trawy, zielonek lub zbóż. Drzewce kosy (zwane kosiskiem lub kosidłem) jest zaopatrzone w jeden lub dwa krótkie uchwyty, zamocowane prostopadle do długiego drzewca. Dodatkowo kosy żniwne zaopatrywane były w elementy zagarniające skoszone zboże takie jak: pałąk (czasem częściowo pokryty płótnem), tzw. grabki.
Opisana powyżej forma kosy jest rezultatem ewolucji sierpa, wcześniejszego narzędzia rolniczego o podobnej funkcji (różnice polegają na odmiennej długości drzewca oraz znacznie mniejszym wygięciu krzywizny noża i osadzeniu go prawie prostopadle do drzewca; poza tym sierp jest narzędziem obsługiwanym jednorącz, natomiast kosa - oburącz).
Kosa i sierp są narzędziami znanymi oraz stosowanymi od czasów starożytnych (Ksenofont - Anabasis; Hezjod - Teogonia), szczególnie we wcześniejszej formie, czyli sierpa. Użycie kosy rozpowszechniło się na Bliskim Wschodzie od około XII wieku, natomiast w Europie od XVII wieku. Jej szerokie upowszechnienie wiąże się zapewne z obniżeniem kosztów produkcji stali, surowca stosowanego do masowej produkcji narzędzi. W Polsce pierwszą fabrykę kos założył Jacek Jezierski w Sobieniach Szlacheckich.
Symbolika kosy
Kosa (lub sierp) są atrybutami mitologicznych bogów, np. greckiego Kronosa i rzymskiego Saturna.
W wielu kulturach kosa stała się również symbolem związanym z personifikacją śmierci – postacie "Ponurego Żniwiarza" lub "Pana/Pani Śmierci", przedstawiane są zazwyczaj jako zakapturzone postacie ludzkie lub szkielety trzymające w ręku kosę jako narzędzie śmierci. Na obrazach Jacka Malczewskiego ("Śmierć", `Thanatos") kosa, trzymana przez urodziwe żniwiarki, jest atrybutem śmierci.
Kosa jako broń
Pomimo że w wielu kulturach kosa i sierp są postrzegane przede wszystkim jako powszechnie znane narzędzie rolnicze o pokojowym przeznaczeniu – mogą być one również służyły też jako narzędzia do walki, zarówno jako broń podręczna, jak i broń bojowa. Ten sposób wykorzystania kosy opisuje artykuł kosa bojowa.
Inne hasła zawierające informacje o "kosa":
Kosynierzy
oraz dowodzenia oddziałami kosynierów opracowany został wówczas podręcznik pt.: Krótka nauka o kosach i pikach, autorstwa
Chrystiana Piotra Aignera
. Oddziały kosynierów brały udział także ...
Sowa uszata
szczura, jak ryjówki. Tylko wyjątkowo chwyta inne gryzonie, małe ptaki do wielkości kosa, owady lub żaby. W pobliżu siedlisk ludzkich większy udział w pokarmie ...
Mierzeja Wiślana
także nazwę Mierzeja Fryska.W
języku rosyjskim
Mierzeja Wiślana to Балтийская коса (Bałtijskaja kosa). GraniceMezoregion na tle powiatów, na których terenie się znajdujeMierzeja Wiślana ma ...
Włócznia
grot sporządzony z narzędzi gospodarskich, czasami brak wyodrębnionego grotu (zaostrzone drzewce);przykłady:
dzida
,
kosa bojowa
,
oszczep
, szydło,
widły bojowe
;włócznia jako broń armii starożytnychwłóczniami posługiwały się ...
Armia Krajowa
...
Francuski kalendarz rewolucyjny
...
Góry Dynarskie
się jeszcze sześć podgrup:Pasmo Vranicy:
Vranica
–
Nadkrstac
– 2112 m,Zec – Smiljeva kosa – 1872 m,Bitovnja – Lisin – 1744 m,
Vlašič
–
Paljenik
– ...
Kama (rzeka)
...
Lelek kozodój
po rysunku i ubarwieniu skrajnych lotek.Rozmiarami podobny jest do smukłej turkawki lub kosa. Prowadzi skryty tryb życia. Za dnia odpoczywa na ziemi lub wzdłuż ...
Żniwiarka
...
Inne lekcje zawierające informacje o "kosa":
Rolnictwo w Polsce (plansza 5)
...
134. Walka Polaków o niepodległość (plansza 11)
...
140b Walki narodowo wyzwoleńcze Polaków w XIX w. (plansza 8)
...
|
