Charakterystyka minerału |
Korund |
|
Właściwości chemiczne i fizyczne |
Skład chemiczny
| Al2O3 |
Twardość w skali Mohsa
| 9 |
Przełam
| muszlowy, zadziorowaty |
Łupliwość
| nie wykazuje, charakteryzuje się dobrze dostrzegalna oddzielnością |
Pokrój kryształu
| słupkowy, beczułkowaty |
Układ krystalograficzny
| trygonalny (pseudoheksagonalny) |
Topliwość | 2015 ±15°C[1] |
Właściwości mechaniczne
| bardzo twardy (materiał ścierny) |
Gęstość minerału
| 4,0 - 4,1 g/cm³ |
Własności optyczne |
Barwa
| bezbarwny, brązowawy, różne odcienie niebieskiego i czerwonego oraz różowego, żółty, pomarańczowy, zielonkawy |
Rysa
| biała |
Połysk
| szklisty, tłusty do matowego |
Współczynnik załamania
| nε1,7604, nω1,7686 |
Inne | czasami wykazuje
dwójłomność
, odmiany barwne wykazują ponadto
pleochroizm
w świetle przechodzącym |
Korund -
minerał
z gromady tlenków. Nazwa minerału wywodzi się z sanskrytu kurivinda = rubin.
Do szlachetnych odmian należą:
-
rubin
- odmiana o barwie czerwonej
-
szafir
- odmiana o barwie niebieskiej lub innej
- szafir oraz rubin gwiaździsty
- leukoszafir - biały i bezbarwny
- szafir arbuzowy - dwubarwny
- ametyst orientalny - fioletowy
- padparadża - żółty lub pomarańczowy
Wszystkie barwne korundy poza czerwoną, szarą i brunatną traktowane są jako odmiany szafiru.
Właściwości
W innych odmianach występuje
zjawisko asteryzmu
, spowodowane obecnością drobnych wrostków: w
rubinach
są to drobne, igiełkowate kryształki
rutylu
; w
szafirach
- puste kanaliki, ułożone prawidłowo i przecinają się pod kątem 120 stopni (rubiny i szafiry gwiaździste). Bardzo rozpowszechnione są
inkluzje
cieczy - szczególnie w korundach cejlońskich.
Korund zawiera czasami niewielkie domieszki
chromu
,
tytanu
lub żelaza.Przezroczyste odmiany krystaliczne są wyjątkowo czyste pod względem składu chemicznego. Znaczne ilości domieszek zawierają zbite odmiany drobnokrystaliczne.
Barwa korundu zależy od domieszek chemicznych. Bardzo małe domieszki
chromu
zabarwiają korund na czerwono,
tytanu
- na niebiesko,
żelaza
- na żółto i brunatno aż do barwy czarnej.
Występowanie
Bywa spotykany w wielu skałach magmowych i metamorficznych oraz okruchowych. Jest minerałem pospolitym.
Miejsca występowania to głównie:
USA
- Północna Karolina,
Madagaskar
,
Kanada
,
Ural
,
Birma
- okolice Mogok, Mandalaj, Mjitczina i
Tajlandia
- okolice
Bangkoku
.
W
Polsce
występuje na
Dolnym Śląsku
.
Zastosowanie
Bardzo cenny kamień, używany od dawna do zdobienia pierścieni, brosz, wisiorków i innych ozdób. Jego wysoka twardość powoduje, że jest stosowany jako materiał ścierny oraz jako kamień łożyskowy w zegarkach. Przezroczyste odmiany korundu są cennymi kamieniami szlachetnymi, od dawna używanymi do celów zdobniczych.
Drobnokrystaliczne, zbite, ziarniste odmiany korundu są stosowane do celów przemysłowych jako materiał ścierny (szmergiel) i polerski.
Nazwę tą do przejęcia przez
Saint-Gobain Abrasives S. A.
nosiła też Fabryka Materiałów i Wyrobów Ściernych KORUND w
Kole
, co jednak jest związane z nazwą miejscowości Koło i węglika - karborund.
Przykłady
| | | Szafir gwiaździsty - zjawisko
asteryzmu
, spowodowane wrostkami
rutylu
zgodnie z osiami symetri, tworząc efekt sześcioramiennej gwiazdy |
Zobacz też
,
kamień ozdobny
,
kamienie szlachetne
.
Przypisy
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics, 73th ed.; s. 4-36; CRC Press LLC: Boca Raton, 1993
Linki zewnętrzne