Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Korona Królestwa Polskiego

Korona Królestwa Polskiego - (łac. Corona Regni Poloniae) – termin określający instytucję państwa polskiego w późnym średniowieczu, rozumianą zgodnie z koncepcją niezależności instytucji państwa od osoby monarchy. Zarazem nazwa ideologii politycznej wyrażającej się nowym sposobie postrzegania władzy, powstałej pod wpływem koncepcji płynących z Czech i Węgier.

Geneza

Termin Korony Królestwa Polskiego zaczerpnięty został z ideologii politycznej realizowanej w monarchiach stanowych Czech i Węgier w późnym średniowieczu. W krajach tych ideologia korony królestwa przyjęła nazwy "Korony świętego Wacława" i "Korony Świętego Stefana", nawiązujące do postrzeganych jako święte insygniów władzy monarszej. W Polsce określenie "Korona Królestwa Polskiego" po raz pierwszy pojawia się w dokumentach królewskich za Kazimierza Wielkiego (1333-1370), nie niesie ze sobą jednak jeszcze spójnej ideologii politycznej, stanowiąc raczej zamiennik dla nazwy Królestwa Polskiego. Dopiero wygaśnięcie głównej linii Piastów w 1370 i przejęcie władzy przez monarchę z obcej dynastii (Ludwika Andegaweńskiego) doprowadziło do ostatecznego wykrystalizowania się terminu, określającego nowy sposób postrzegania państwa i władcy, charakterystyczny dla rozwiniętej monarchii stanowej. Początkowo stosowany był on przede wszystkim w kręgu możnowładztwa małopolskiego (grupa tzw. panów krakowskich). Z czasem dzięki wpływowi jaki wspomniana grupa dostojników wywierała na Ludwika Węgierskiego i Władysława Jagiełłę, Korona Królestwa stała się obowiązującą ideologią państwową.

Założenia

Korona Królestwa Polskiego odnosiła się do państwa, jako instytucji niezależnej od władcy, nie będącej już, jak w dobie monarchii patrymonialnej, jego własnością. Korona Królestwa określała Polskę, jako organizm niepodzielny, rządzący się prawami i zasadami ustrojowymi stojącymi ponad osobą monarchy. Władca zgodnie z tą ideologią nie miał prawa uszczuplania terytorium państwa, np. poprzez zapis testamentowy lub nadanie ziemi w lenno. Nie był też już jedynym i nadrzędnym źródłem prawa, jak w okresie wcześniejszym. Sam podlegał prawom królestwa, co wyrażało się m.in. w wykształconym już w pełni prawie oporu. Terminem Korony Królestwa określano często nie tylko ziemie rzeczywiście znajdujące się pod władzą króla polskiego, ale także te do których roszczono sobie prawa, czyli przede wszystkim Śląsk i Pomorze Gdańskie. Do Korony wliczano także stanowiące (pomimo podejmowanych przez lokalnych książąt prób usamodzielnienia się) lenno Polski Mazowsze.

Za Ludwika Węgierskiego ideologia Korony Królestwa przyjęła już w pełni rozwiniętą formę. Termin ten stosowano przede wszystkim w celu zabezpieczenia pozycji i niezależności Królestwa Polskiego, które w unii personalnej z Węgrami było stroną niewątpliwie słabszą. Przykład stanowi przywilej koszycki z 1374, w którym Ludwik zobowiązał się: zachowywać Koronę Królestwa Naszego całą i nienaruszoną i żadnych ziem lub ich części od niej nie odrywać ani uszczuplać.

Nowa ideologia państwowa wpisywała się w szerszy nurt przemian, który na sile przybrał wraz z przejęciem władzy przez obcych władców, ale zapoczątkowany został już w momencie zjednoczenia państwa przez Władysława Łokietka i wykrystalizowania się monarchii stanowej (jej umowna data początkowa - 1320). Przejawiał się on w nowym sposobie rozumienia państwa jako spójnego organizmu, w wykreowaniu symboli ogólnopaństwowych (Orzeł Biały), z czasem także w podporządkowaniu władzy monarszej zasadom ustrojowym (egzekwowany od 1438, choć początkowo nie w pełni skutecznie, obowiązek potwierdzania przez nowo obranego władcę przywilejów nadanych przez jego poprzedników).

Korona jako określenie państwa

Po zawarciu unii z Wielkim Księstwem Litewskim termin Korony Królestwa przyjął się jako popularne i wygodne określenie Królestwa Polskiego. W kontraście do "Litwy" lub "Wielkiego Księstwa" określano je krótko mianem "Korony". Pod tą nazwą Królestwo stanowiło jedną z dwóch części składowych Rzeczypospolitej Obojga Narodów (od unii lubelskiej z 1569).

Ideologia Korony Królestwa wywarła także wpływ na terminologię stosowaną na dworze. Od późnego średniowiecza urzędy państwowe dotąd określane jako królewskie, zaczęły nosić nazwę koronnych.


Inne hasła zawierające informacje o "Korona Królestwa Polskiego":

Wszystkich Świętych ...

Rodzimy Kościół Polski ...

II wiek ...

Wag ...

Mieszko II Lambert ...

Nadciśnienie tętnicze ...

Wincenty Okołowicz ...

Adwentyzm ...

I wiek ...

Kazimierz Wołkowycki ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Korona Królestwa Polskiego":

210 Przewrót majowy i sanacja (plansza 9) ...

144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 15) ...

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie