Kazimierz Malewicz, Suprematyzm. Dwuwymiarowy autoportret.
Konstruktywizm - kierunek w
sztuce abstrakcyjnej
powstały w r.
1913
w
Rosji
, nieco później w
Holandii
i wreszcie w całej
Europie
, do
USA
dotarł po
I wojnie światowej
.
Podstawowym wyróżnikiem konstruktywizmu w stosunku do innych ruchów
awangardowych
było stosowanie dyscypliny formalnej ograniczonej do prostych elementów geometrycznych: koła, trójkąta i linii prostej. Z założenia wzajemne oddziaływania tych form wywołują wewnętrzne napięcie wewnątrz obrazu. Celem jest poszukiwanie nowej ekspresji estetycznej, a metodą świadoma rezygnacja nie tylko z prezentowania widzialnej rzeczywistości, ale także odejście od skojarzeń ze światem przedmiotów. Konstruktywizm zawdzięcza nazwę zarówno podejściu do budowania obrazu - "konstruowania" z określonych elementów, jak i swoistemu zaangażowaniu w nowoczesność.
Konstruktywizm wywodzi się częściowo z
futuryzmu
. Konstruktywizm rozwinął się w powiązaniu ze
wzornictwem przemysłowym
,
architekturą
,
modą
(prêt-à-porter - gotowe do włożenia), grafiką użytkową, nowoczesną
typografią
i projektowaniem
mebli
. Następnie koncepcje stworzone w ramach sztuki użytkowej zostały zastosowane także w "czystej sztuce",
rzeźbie
,
fotografii
(pierwsze
fotomontaże
i
kolaże
).
Twórcami konstruktywizmu byli:
Kazimierz Malewicz
i
Aleksander Rodczenko
. Kierunek stworzony przez Malewicza on sam nazywał
suprematyzmem
. Malewicz namalował serię obrazów z kwadratami, w tym słynny Czarny kwadrat na białym tle (wystawiony w
1915
r.), które przewartościowały teorię sztuki. W latach 20. XX w. Malewicz zaczął tworzyć trójwymiarowe instalacje artystyczne, które nazywał architektonami i planitami i które weszły do stałego repertuaru konstruktywizmu.
Konstruktywiści uważali, że sztuka nie polega na dekorowaniu, lecz na znalezieniu funkcji przestrzeni i przedmiotu adekwatnej do potrzeby. To podejście zaowocowało rewolucją w architekturze, która doprowadziła do powstania tzw.
stylu międzynarodowego
. Najbardziej znanym architektem, który przeszedł przez okres konstruktywizmu był
Le Corbusier
, który później jednak odciął się od tego nurtu sztuki. Struktura stała się pojęciem technicznym, konstrukcyjnym oraz społecznym i estetycznym. W architekturze podejście konstruktywistyczne zostało nazwane
funkcjonalizmem
.
W
Holandii
w tym samym czasie, lecz zupełnie niezależnie, powstała grupa artystyczna
De Stijl
, której najbardziej znanym przedstawicielem był
Pieter Cornelis Mondriaan
.
W latach
1919
-
1934
działała w
Niemczech
uczelnia artystyczna
Bauhaus
, kierowana przez
Waltera Gropiusa
, z której wyszło wielu nowatorów sztuki
XX
wieku. Podejście interdyscyplinarne i idea jedności estetycznej i funkcjonalnej przedmiotu użytkowego stały się powszechne dzięki działalności tej uczelni. Najbardziej znani uczniowie i nauczyciele z Bauhausu to
Wassily Kandinsky
,
Paul Klee
,
Lyonel Feininger
, Oscar Schlemmer,
László Moholy-Nagy
,
Marcel Breuer
.
Konstruktywizm wpisał się w ciąg kierunków sztuki nowoczesnej poprzedzony przez
kubizm
i
futuryzm
, a rozwijający się w następne ruchy awangardy:
sztukę kinetyczną
,
sztukę konkretną
,
op-art
i wiele innych, raczej krótkotrwałych zjawisk artystycznych. W Polsce konstruktywistów skupiały grupy
Blok
i
Praesens
, a najbardziej znanym przedstawicielem tego kierunku był
Władysław Strzemiński
.
Zobacz też
