Etniczna mapa Bałkanów, sporządzona w 1898 r. (istnieją kontrowersje co do jej obiektywizmu
[1])
Konflikt grecko-macedoński – konflikt rozpoczęty odmową uznania przez
Grecję
państwa o nazwie
Republika Macedonii
. Konflikt ten jest ważnym problemem greckiej i macedońskiej polityki zagranicznej od roku
1992
, rzutującym także na proces rozszerzenia
NATO
i
Unii Europejskiej
.
Główny element konfliktu stanowi sprzeciw Grecji wobec używania nazwy Macedonia przez rząd w
Skopje
, argumentując to greckim pochodzeniem nazwy, która nie powinna być używana w odniesieniu do innego państwa[2]. Nawiązywanie do symboli narodowych starożytnej Macedonii oraz jej tradycji spowodowało oburzenie w Grecji, gdzie uznawane są one za element wyłącznie greckiego dziedzictwa narodowego i podnosi się brak jakichkolwiek praw do niego ze strony ludności słowiańskiej, nieobecnej tutaj w starożytności[3]. Ponadto
Grecy
obawiali się, że kraj o nazwie Macedonia graniczący z 3 greckimi regionami
Macedonia Środkowa
,
Macedonia Zachodnia
oraz
Macedonia Wschodnia
mógłby wzbudzić ruchy separatystyczne dążące do zjednoczenia kraju.
Dyskusja doprowadziła do nałożenia na Macedonię przez Grecję
embarga
handlowego. Wysiłki
ONZ
,
UE
i
Stanów Zjednoczonych
doprowadziły do porozumienia w roku
1995
. Macedonia zgodziła się być uznawana pod nazwą Była Jugosłowiańska Republika Macedonii - BJRM (
ang.
: The Former Yugoslav Republic of Macedonia - FYROM[4]), wprowadziła również do konstytucji zapis podkreślający brak roszczeń terytorialnych wobec sąsiadów oraz zmieniła
flagę
(stanowiące nawiązanie do starożytnej Macedonii szesnastoramienne
słońce z Werginy
zostało zastąpione słońcem ośmioramiennym). W zamian Grecja zdjęła embargo. Mimo to konflikt nie wygasł.
W 1995 roku w miejscowości
Florina
, grupa Greków zniszczyła siedzibę organizacji macedońskiej mniejszości Vinożito Rainbow (Tęcza)[5].
Strona macedońska podnosi też w problem mniejszości macedońskiej w Grecji.
Macedończycy
mieszkają w okręgach
Florina
,
Pela
oraz okolicach
Salonik
. Nie są jednak uznawani za mniejszość narodową (lokalne władze określają ich jako etnicznych Greków, zeslawizowanych w przeszłości), toteż nie posiadają odpowiednich dla tego statusu praw[6][7]. Tymczasem choć większość z ok. 200 tys. osób posługujących się językami słowiańskimi (spośród ok. 2,5 mln mieszkańców regionu
Macedonia
w Grecji) uważa się za Greków, ok. 10–30 tysięcy uważa się za Macedończyków[8].
Greckie stanowisko w sprawie nazwy znalazło się pod rosnącą presją w ostatnich latach. Duża część państw wycofała się z poparcia dla Grecji i uznała państwo pod nazwą Republika Macedonii – wśród nich
Polska
oraz trzech z pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ:
Chiny
,
Rosja
i
Stany Zjednoczone
. Obecnie Grecja stawia warunek uzupełnienia nazwy Macedonii o przymiotnik wskazujący, że chodzi tu wyłącznie o część historycznego regionu o tej nazwie (np. "Górna" lub "Północna").
Efektem konfliktu jest blokowanie przez Grecję macedońskich starań o członkostwo w
NATO
oraz
Unii Europejskiej
. Z kolei Macedonia odmówiła zgody na tranzyt greckich sił pokojowych wysyłanych do
Kosowa
[6].
Wiosną
2004
roku Macedonia wycofała swoje wojska znad granicy z Grecją w ramach projektu zdemilitaryzowania wszystkich granic tego państwa. Z kolei Grecja jest największym z zagranicznych inwestorów w tym kraju, z zainwestowanym kapitałem większym niż 460 milionów euro.
Przypisy
- ↑ Por. .
- ↑ Floudas, Demetrius Andreas;
"A Name for a Conflict or a Conflict for a Name? An Analysis of Greece's Dispute with FYROM”,
. 24 (1996) Journal of Political and Military Sociology, 285. [dostęp 2008-02-11].
- ↑ Prezydent Macedonii
Kiro Gligorov
w początkach urzędowania przyznawał, że nie uważa swego słowiańskiego narodu za potomków kultury, z okresu Aleksandra Wielkiego. Por.
fragment wiadomości kanału Antenna 1
z wypowiedzią prezydenta Gligorova z dnia 3 czerwca 1992: "Jesteśmy Słowianami, przybyliśmy tu w VI wieku, nie mamy związku z cywilizacją okresu Aleksandra".
- ↑
www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm
dokument potwierdzający przyjęcie do ONZ,
www.nato.int/ifor/un/u930407a.htm
rezolucja ONZ nr 817 (1993)
- ↑ Greece Against its Macedonian Minority. The "Rainbow" Trial. ETEPE Athens, 1998.
- ↑ 6,0 6,1 Marta Szpala.
Konflikt o nazwę Macedonii
.
„BEST OSW: Bałkany i Europa Środkowa – Tygodnik OSW”
. 56, ss. 2–3 (25 czerwca 2008).
Ośrodek Studiów Wschodnich
(
pol.
). [dostęp 28 listopada 2009 r.].
- ↑
Greece: Denial of minorities and persecution of minority rights activists
(
ang.
). W: IHF and Helsinki Committee Reports to the OSCE Meeting on Human Rights Defenders: Serbia, Turkey and Greece [on-line]. Greek Helsinki Monitor (GHM), Minority Rights Group – Greece (MRG-G), 2006-04-03. [dostęp 2010-01-08].
Greece: In the shadow of impunity. Ill-treatment and the misuse of firearms
(
ang.
). Amnesty International, International Helsinki Federation for Human Rights, 2002-09-24. [dostęp 2010-01-08].
Greece against its Macedonian minority: The "Rainbow" trial
(
ang.
). Greek Helsinki Monitor & Minority Rights Group - Greece, 1998. [dostęp 2010-01-08].
Denying Ethnic Identity: The Macedonians of Greece
(
ang.
). Human Rights Watch/Helsinki, 1994. [dostęp 2010-01-08].
- ↑
Report about Compliance with the Principles of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (along guidelines for state reports according to Article 25.1 of the Convention)
(
ang.
). W: Minority Rights Information System [on-line]. Greek Helsinki Monitor (GHM) & Minority Rights Group – Greece (MRG-G), 1999-09-18. [dostęp 2010-01-06]. W raporcie tym podano także, że maksymalnie ok. 5–7 tys. osób oddaje swoje głosy w wyborach na macedońską organizację Vinožito.
Zobacz też
