Pomorcy ( ros. помо'ры) to rosyjscy osadnicy nad Morzem Białym , które to tereny zamieszkiwali wspólnie z Lapończykami i Finami na zachodzie i Nieńcami na wschodzie.

Małyje Koreły, XVII-wieczna wieś Pomorców ( bezpopowców ) niedaleko Archangielska

Pomorcy (zdjęcie sprzed rewolucji październikowej )

Na początku XII wieku traperzy, łowcy fok i rybacy z ziem Nowogrodu Wielkiego docierali nad brzeg Morza Białego wzdłuż rzek Dwina i Onega i zakładając osady, skąd dokonywali dalekich wypraw lądowych i morskich, docierając nawet do Spitsbergenu i Nowej Ziemi . Przed powstaniem Archangielska pod koniec XVI wieku ich główną osadą była wioska, później miasteczko Chołmogory .

Pomorcy odkryli Przejście Północno-Wschodnie i wykorzystywali je by docierać na obszary Syberii , gdzie poszukiwali drogocennych futer sobolich . Używając swych statków zwanych koczami potrafili minąć Ural i założyć osadę o nazwie Mangazieja na wschód od Półwyspu Jamalskiego w początkach XVI wieku.

Nazwa Pomorców wywodzi się od słowa "pomorze" (ros. поморье), czyli odcinka wybrzeża Morza Białego od dzisiejszego miasta Biełomorsk po Kem . Najbardziej znanymi Pomorcami byli Michaił Łomonosow , Fiedot Szubin i Siemion Iwanowicz Dieżniew .

Pomorcy żyli i utrzymywali się z lasu i morza polując na dzikie zwierzęta, uprawiając rybołówstwo i wielorybnictwo ; w tundrze zajmowali się hodowlą reniferów . Ważnym zajęciem był handel rybą i zbożem z Normanami . Ten handel był tak intensywny, że wykształcił się nawet lokalny, mieszany rosyjsko-norweski język używany aż do roku 1920 .

Do rewolucji październikowej na północnych obszarach Rosji istniała również schizmatycka sekta prawosławna , nazywana raz pomorcami, raz bezpopowcami .

Po upadku Związku Radzieckiego zaczęto zastanawiać się, czy Pomorcy nie powinni być uznani za ludność miejscową, odrębną etnicznie i zaliczoną do ludów północnej Rosji. Według spisu powszechnego z roku 2002 6,571 osób w Rosji uważało się za Pomorców, prawie wszyscy w Obwodzie Archangielskim (6,295) i Murmańskim (127).

Jedna z trzech wyższych uczelni Archangielska nosi nazwę Państwowego Uniwersytetu Pomorskiego. W związku z próbami scalania mniejszych i biedniejszych regionów Rosji w większe jednostki terytorialne, proponowane jest połączenie obwodów archangielskiego, murmańskiego, Republiki Komi i Nienieckiego Okręgu Autonomicznego w jednostkę zwaną Krajem Pomorskim.

Zobacz też

Rosyjska północ

Linki zewnętrzne

• Ludność i religie rosyjskiej północy krótki przegląd narodowości regionu w języku polskim
• Mapy