|
Kokornak powojnikowy
Kokornak powojnikowy | Gatunek trujący |
 | Gatunek leczniczy |
Kokornak powojnikowy, k. powojnikowaty (Aristolochia clematitis L.) –
gatunek
z rodziny
kokornakowatych
.
Zasięg
naturalny obejmuje
Europę
środkową i południową oraz rejon
Kaukazu
i
Azji Mniejszej
. Poza tym szeroko rozpowszechniony i zdziczały z dawnych upraw[2]. W polskiej florze gatunek ma status
archeofita
[3]. Występuje w dolinach
Odry
i
Wisły
oraz w ich sąsiedztwie, poza tym w rozproszeniu[4]. Morfologia- Organy podziemne
-
Kłącze
pełzające.
-
Łodyga
- Pojedyncza, wzniesiona i zwykle nieco wygięta lub wijąca się, naga i żółtozielona. Osiąga 30-60 (100) cm wysokości.
-
Liście
-
Naprzemianległe
, jasnozielone i długoogonkowe. Okrągławe i jajowato-trójkątne z sercowatą nasadą, na szczycie tępe. Na brzegu blaszka liściowa drobnoząbkowana i dlatego szorstka.
-
Kwiaty
- Zebrane w pęki w kątach liści.
Okwiat
jasnożółty, grzbiecisty, rurkowaty, rozdęty u nasady, 1-wargowy, o długości 2 cm.
Słupek
pojedynczy z krótką szyjką. Poniżej 6-dzielnego
znamienia
znajduje 6 zrośniętych z sobą
pręcików
.
-
Owoc
- Zwisająca
torebka
, wewnątrz 6-komorowa.
Biologia i ekologia- Rozwój
-
Bylina
.
Kwitnienie
w miesiącach maj-lipiec. Rośnie w miejscach nasłonecznionych, w widnych zaroślach, na przydrożach i przypłociach, na brzegach rzek, pojawia się też jako chwast w ogrodach.
2n
= 26[3].
- Cechy fitochemiczne
- Cała roślina (ziele i kłącze) zawiera
olejek eteryczny
składający się m.in. z
pinenu
, kadinenu i
borneolu
,
alkaloid
magnoflorynę, kwas arystolochiowy,
saponiny
trójpertynowe,
flawonoidy
. W nasionach znajduje się alkaloid arystolochina. Roślina ma nieprzyjemny smak i zapach (określany też jako wstrętny[5]) dlatego zwykle nie jest spożywana przez zwierzęta roślinożerne. Po spożyciu wywołuje zatrucia, które u
koni
objawiały się obniżeniem temperatury, zaburzeniami równowagi i krążenia oraz depresją. Sporadyczne zatrucia notowane są po spożyciu ziela (zwłaszcza młodego) także w przypadku
krów
i
świń
.
Zastosowanie-
Roślina lecznicza
.
Surowcem zielarskim
jest ziele Herba Aristolochiae clem i korzeń Radix Aristolochiae clem. Dawniej wykorzystywane były wewnętrznie przy leczeniu schorzeń układu naczyniowego, a zewnętrznie przy różnych chorobach skóry[6]. W średniowieczu roślina ta wykorzystywana była przez położne przy problemach związanych z porodem[7].
-
Roślina ozdobna
(
strefy mrozoodporności
5-9)[7]. Obecnie rzadko uprawiana.
Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-05-30].
- ↑
Aristolochia clematitis
(
ang.
). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-03-03].
- ↑ 3,0 3,1 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. .
- ↑ Leonidas Świejkowski: Klucz do oznaczania polskich roślin leczniczych i przemysłowych. Kraków: Wydawnictwo Polskiego Związku Zielarskiego, 1952.
- ↑ Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989. .
- ↑ 7,0 7,1 Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. .
Bibliografia- Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1982. .
- Leonidas Świejkowski: Klucz do oznaczania polskich roślin leczniczych i przemysłowych. Kraków: Wydawnictwo Polskiego Związku Zielarskiego, 1952.
Inne hasła zawierające informacje o "Kokornak powojnikowy":
Szymon Syreński (Syreniusz)
...
Kokornak powojnikowy
Kokornak powojnikowy
Systematyka
Domena
:
eukarionty
Królestwo
:
rośliny
Klad
:
rośliny naczyniowe
Klad
:
Euphyllophyta
Klad
:
rośliny nasienne
Klasa
:
okrytonasienne
Klad
:
magnoliowe
Rząd
:
pieprzowce
Rodzina
:
kokornakowate
Rodzaj
:
kokornak
Gatunek
:Kokornak powojnikowy
Nazwa systematyczna
Aristolochia clematitis
L.
Sp. pl.
2:962. 1753 Gatunek ...
Kokornakowate
KokornakowateKokornak powojnikowy
Kokornak powojnikowy
Systematyka
Domena
:
eukarionty
Królestwo
:
rośliny
Klad
:
rośliny naczyniowe
Klad
:
Euphyllophyta
Klad
:
rośliny nasienne
Klasa
:
okrytonasienne
Klad
:
magnoliowe
Rząd
:
pieprzowce
Rodzina
:kokornakowate
Nazwa systematyczna
Aristolochiaceae JussGen. Pl.: 72. 4 Aug 1789. ...
Rośliny trujące
...
Archeofit
...
Chwast
procumbens)
kąkol polny
(Agrostemma githago)
kłosówka miękka
(Holcus mollis)
kocanki piaskowe
(Helichrysum arenarium)
kocimiętka właściwa
(Nepeta cataria)
Kokornak powojnikowy
(Aristolochia clematis)
komosa biała
(Chenopodium album)
komosa sina
(Chenopodium glaucum)
komosa wielkolistna
(Chenopodium ...
Kategoria:Rośliny trujące
sztywnolistna
Kalina wawrzynowata
Kanianka
Kanianka koniczynowa
Kanianka macierzankowa
Kanianka polna
Kanianka pospolita
Kanianka wielka
Kapusta sitowata
Kielichowiec wonny
Kliwia cynobrowa
Knieć błotna
Knieć błotna górska
Kokornak powojnikowy
Kokorycz pusta
Kokoryczka okółkowa
Kokoryczka wielokwiatowa
Kokoryczka wonna
Konitrut błotny
Konwalia majowa
Konwalijka dwulistna
Kopytnik pospolity
Kosatka kielichowa
Kąkol polny
L
Ligustr ...
Rośliny ozdobne
...
Lista roślin leczniczych
hippocastanum)
kminek zwyczajny
(Carum carvi)
kocanki piaskowe
(Helichrysum arenarium)kocimiętka wielkokwiatowa (Nepeta grandiflora)
kocimiętka właściwa
(Nepeta cataria)
Kokornak powojnikowy
(Aristolochia clematitis)
kokorycz pełna
(Corydalis solida)
kokorycz pusta
(Corydalis cava)kokoryczka wielkokwiatowa (Polygonatum ...
Flora roślin naczyniowych Polski
szerokodziałkowa
Fumaria rostellata
dymnica różowa
Fumaria schleicheridymnica drobnokwiatowa Fumaria vaillantii kokornakowce Aristolochiales
kokornakowate
Aristolochiaceae
Kokornak powojnikowy
Aristolochia clematitis
kopytnik pospolity
Asarum europaeum
jednoliścienne
Monocotyledoneae
arekowce
Arecales
ciborowce
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kokornak powojnikowy":
 Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|
