Klasztor św. Katarzyny

Klasztor św. Katarzyny

Rękopis Syryjski przechowywany w Klasztorze św. Katarzyny

Kodeks Synajski znaleziony w Klasztorze św. Katarzyny

Jedna z ikon w Klasztorze św. Katarzyny

Krzew identyfikowany z Krzewem gorejącym znajdujący się na terenie klasztoru

Na mapach: 28°33'20″N 33°58'34″E / 28.55556, 33.97611

Klasztor Świętej Katarzyny znajduje się u stóp góry Świętej Katarzyny , na półwyspie Synaj , w Egipcie w muhafazie Południowy Synaj . Wzniesiony na wysokości 1570 m n.p.m., należy do prawosławnych Greków . Tutejszy przeor nosi godność arcybiskupa Synaju - od grudnia 1973 arcybiskup Damian (najczęściej przebywa w Kairze lub Raifie w Libanie ). Teren klasztoru obejmuje Autonomiczną Cerkiew Prawosławną Świętej Góry Synaj , która wchodzi w skład patriarchatu jerozolimskiego . Zwierzchnik Cerkwi jest równocześnie przełożonym monasteru .

Klasztor znany jako miejsce, gdzie Bóg Jahwe przemówił do Mojżesza , ukazując się jako płonący krzak . Związku z tym wydarzeniem w 337 r. n.e. cesarzowa Helena kazała wznieść kaplicę wokół domniemanego Krzewu Gorejącego. W VI w. z inicjatywy cesarza Justyniana została otoczona wysokimi (do 15 m) murami, które zaprojektował Stephanos Ailisios. Klasztor chroniony był wówczas przez 200 strażników - połowę stanowili Grecy i Słowianie , od których pochodzenie wywodzi się pobliskie beduińskie plemię Dżabalija (z którego pochodzą miejscowi przewodnicy po Górze Synaj). Jednym z najsłynniejszych zakonników był św. Jan Klimak , żyjący w VII w., który napisał dzieło Drabina. To tu odkrycie ok. X wieku relikwii św. Katarzyny spowodowało napływ pielgrzymów w czasie wojen krzyżowców. Obecnie żyje tu ok. 20 mnichów, przybyłych w większości z góry Atos w Grecji . Na terenie monastyru znajduje się także meczet z X w. wybudowany prawdopodobnie dla beduinów zatrudnianych do pracy w monasterze, a tym samym w celu usatysfakcjonowania władz islamskich . Dzięki temu muzułmanie przez kilkanaście wieków rzadko atakowali monaster . Co ciekawe, wieża kościoła góruje nad nim, co w krajach islamskich zdarza się niezwykle rzadko.

Sąsiednia góra Synaj (zwana też Górą Mojżesza), to miejsce, gdzie jak mówi historia i Pismo Święte , Mojżesz otrzymał Dziesięć Przykazań .

Jest to najstarszy klasztor chrześcijański w Egipcie. Pierwszą kaplicę w tym miejscu zbudowała cesarzowa Helena , matka Konstantyna Wielkiego . Reszta zabudowań klasztornych powstała w VI wieku n.e. na rozkaz cesarza Justyniana I . Patronką klasztoru jest Święta Katarzyna z Aleksandrii .

W klasztorze przechowywany jest bogaty zbiór wczesnochrześcijańskich ilustrowanych manuskryptów w różnych językach oraz ikon . W 1859 roku niemiecki biblista Konstantin von Tischendorf odkrył w klasztorze grecki manuskrypt biblijny z IV wieku, tzw. Kodeks Synajski . Obejmuje on znaczną część Starego Testamentu według greckiej Septuaginty oraz cały Nowy Testament . Należy do najstarszych znanych kopii całego tego tekstu Biblii. Na murze klasztornym widnieje tłumaczenie pozostawionego przez Tischendorfa listu z obietnicą, iż na pierwszą prośbę Świętego Bractwa Góry Synaj zwróci manuskrypt, nieuszkodzony i w dobrym stanie. Jednakże Tischendorf tu nigdy z nim nie powrócił. W roku 1975 pod północnym murem klasztoru znaleziono 47 skrzyń z ikonami i pergaminami . Odkryto też przeszło dziesięć brakujących kart z Kodeksu Synajskiego. Do tej pory zostały udostępnione tylko bardzo wąskiemu gronu naukowców.

W ramach kompleksu klasztornego na Górze Synaj wybudowano ok. 20 świątyń. Główną świątynią jest cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego. Monaster posiada także filie na terenie Kairu oraz w Libanie, Cyprze , Grecji oraz Konstantynopola. W Kairze bracia prowadzą własną szkołę.

Zwiedzanie

Klasztor otwarty jest dla zwiedzających od godz. 9.30 do południa, z wyjątkiem piątków, niedziel i wszystkich świąt prawosławnych. Za wstęp się nie płaci, ale trzeba pamiętać o odpowiednim ubiorze, który jest surowo egzekwowany przez tutejszych zakonników. Otwarte dla zwiedzających są jedynie niewielkie jego części:

• Furtka w północnym murze niedaleko Wieży Klebera, od nazwiska napoleońskiego generała, który nakazał ją odbudować.
• Dziedziniec ze Studnią Mojżesza, przy której spotkał on Seforę swą przyszłą żonę.
• Kościół Przemienienia, podobno najstarszy czynny kościół na świecie oraz księgarnia.
• Kaplicę Krzewu Gorejącego, która znajduje się za ikonostasem, można oglądać tylko po uzyskaniu zezwolenia. Tutejsi zakonnicy zapewniają, że właśnie tu Mojżesz po raz pierwszy był świadkiem obecności Boga Jahwe , który pod postacią gorejącego krzewu objawił mu swoje imię Jahwe (Jestem, który jestem). Bóg nakazał mu spełnić misję wyprowadzenia ludu izraelskiego z Egiptu i osiedlenia go w ziemi Kanaan. Mnisi uważają to miejsce za najświętsze na ziemi, dlatego proszą gości o zdjęcie butów — tak jak według Biblii Bóg nakazał Mojżeszowi ( Wj 3:5). Krzew ten przeniesiono za absydę bazyliki, w związku z wybudowaniem na miejscu, w którym rósł pierwotnie, Kaplicy Heleny.
• Główną bramę - która jest zamknięta - znajduję się specjalny otwór do wylewania na atakujących wrzącego oleju .
• Poza murami klasztoru - wysokimi na 10-15 m i szerokimi na 2-3 m - znajduje się kaplica św. Tryfona, zwana także Domem Czaszek z poukładanymi kośćmi wielu pokoleń zakonników i pustelników. Kości są dokładnie pogrupowane: osobno kości nóg, osobno rąk, osobno czaszki i pozostałe. Zabezpieczone są specjalnymi klatkami z siatki. Za nim znajduje się maleńki kilku grobowy cmentarzyk. Według zwyczaju, gdy umiera zakonnik, usuwa się szczątki z najstarszego grobu, by przygotować miejsce na jego pochówek. Każdy zakonnik spodziewa się, że pewnego dnia jego kości spoczną wraz z innymi ^[1]
• Biblioteka znajdująca się na piętrze jest zamknięta dla zwiedzających. Zawiera przeszło 4500 prac w języku greckim, arabskim, syryjskim i egipskim. Biblioteka klasztorna zawiera, drugą co do wielkości zaraz po watykańskiej , kolekcje literatury religijnej i manuskryptów. Swego czasu znajdował się tutaj cały bezcenny Kodeks synajski. Czasami pozwala się oglądać tutejsze ogrody.
• Wewnątrz granitowej bazyliki św. Katarzyny nie można robić zdjęć, można w niej zobaczyć m.in. mury, filary oraz cedrowe drzwi między przedsionkiem a nawą z lat 542-551, kiedy ta bazylika powstała. Obecny wystrój wnętrza przystosowano do greckiego obrządku prawosławnego , zmieniając pierwotne urządzenie bazyliki. Jest ona trójnawowa z wewnętrzną absydą .

Jedna z mozaik w bazylice przedstawia biblijnej sceny Przemienienia Pańskiego, wykonane na zlecenie cesarza Justyniana. Postać Jezusa Chrystusa z brodą w białym płaszczu i tunice, obramowanego złotym pasem i z głową otoczoną złotym nimbem , umieszczono w niebieskiej mandorli, z rozchodzącymi się z niej promieniami. Obok Jezusa stoją prorocy Eliasz i Mojżesz , a pod nią trzej apostołowie na kolanach. Obramowanie sklepienia absydy stanowią medaliony z głowami apostołów, proroków oraz króla Dawida . Na froncie łuku triumfalnego, poniżej dwóch aniołów lecących z insygniami władzy w stronę centralnie umieszczonego baranka, znajdują się dwa medaliony z głowami Marii i Jana Chrzciciela , a powyżej aniołów dwie sceny z Mojżeszem zdejmującym sandały przed krzakiem ognistym i otrzymującym od Boga Dekalog . Wizerunek Chrystusa Pantokratora na ikonie z VI w. - z kodeksem w lewej dłoni i błogosławiąca prawą ręką. Właśnie dzięki monasterowi na Synaju ikonoklazm przetrwały jedyne zachowane do dzisiaj ikony wczesnochrześcijańskie w stylu konstantynopolitańskim, zbiór liczy ponad 2200 ikon, na których zapisana została historia monastyru, którą można obejrzeć w galerii klasztornej.

• O świcie można usłyszeć 33 uderzenia dzwonu, które symbolizują liczbę lat życia Jezusa Chrystusa .

• W pobliżu klasztoru rozciąga się Dolina Ciszy ( Wadi er-Raha ), na tej równinie prawdopodobnie obozowali Izraelici w czasie wędrówki z Egiptu do Ziemi Obiecanej .

Co roku przez monaster przewija się prawie 100 000 osób. Najwięcej wycieczek do Klasztoru połączonymi z wcześniejszym nocno-porannym wspinaczce na Górę Synaj, organizują biura turystyczne w oddalonym o ok. 100 km kurorcie Szarm el-Szejk . Na terenie klasztoru można także przenocować w tzw. Domu Gościnnym, prowadzonym przez mnichów, oraz pożywić się w niewielkim punkcie gastronomicznym..

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona klasztoru ( ang.  •  gr.  •  arab. )