Na mapach: 49°48'29″N 24°53'52″E / 49.80806, 24.89778

Złoczów
Herb Herb Złoczowa
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Powierzchnia	9 km²
Położenie	49° 48' 29 '' N 24° 53' 52'' E
Ludność (2006) •  liczba ludności	22400
Kod pocztowy	80700
Położenie na mapie Ukrainy Złoczów
Strona internetowa miasta

Przedwojenny herb

Złoczów w granicach II Rzeczypospolitej

Złoczów ( ukr. Золочів, ros. Золочев, jidysz זלאָטשעװ, Złoczew) – miasto ; obecnie na zachodniej Ukrainie w obwodzie lwowskim , w dekanacie złoczowskim; od 1523 do 1772 w województwie ruskim w Rzeczpospolitej , w latach 1918 - 1939 miasto powiatowe w województwie tarnopolskim w II RP ; nad Złoczówką (dopływem Bugu ) w paśmie wzgórz Woroniaków i Gołogór ; ważna stacja kolejowa na linii Lwów – Tarnopol . 22,4 tys. mieszkańców (szacunek na 2006). Stwierdzono, że Złoczów i okolice to najstarsze miejsca osadnictwa, znajdujące się w obecnych granicach państwa Ukraina, sięgające czasów prehistorycznych ^[].

Historia

Pierwsze wzmianki historyczne

• 1180 pod nazwą Radzicze – pod koniec XIII w. stała tam drewniana warownia, spalona w XIV i XV w. podczas najazdu Tatarów krymskich,
• 1442 już jako Złoczów, własność Jana z Sienna .

Historia

• 15 września 1523 – prawa miejskie (król Zygmunt I Stary ).
• Własność m.in. rodzin Sienieńskich z Sienna , Górków , Sobieskich (od 1552 należał do Marka Sobieskiego , dziadka króla Jana ), Radziwiłłów (od 1740 ), Komarnickich (XIX w.).
• Ormianie , którzy w XVI w. osiedlali się w Złoczowie i w regionie, przyczynili się do rozwoju handlu.
• W latach 1634 - 1636 , Jakub Sobieski (ojciec przyszłego króla Jana ) ufortyfikował Złoczów, a na miejscu dawnej warowni wybudował zamek, który wzmocnił czterema bastionami, które zdobiły herby: Janina , Gozdawa , Rawicz i Herburt .
• Jakub Sobieski (syn Jana III Sobieskiego ) założył w Złoczowie kolegium pijarskie , w którym po 1760 r. wykładał m.in. Onufry Kopczyński (autor pierwszej gramatyki j. polskiego ); uczęszczał Ignacy Zaborowski (autor pierwszych polskich tablic logarytmicznych ).
• W latach 1772 - 1918 roku – miasto w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim .

• 27 maja 1809 r. - w ramach wojny polsko-austriackiej i marszu spod Zamościa oraz po wejściu do Galicji, płk Piotr Strzyżewski ze swoim oddziałem ruszył na południe na Złoczów, zdobywając miasto bez walki. Prezesem polskiego rządu złoczowskiego mianował Tomasza Dąbskiego, a wiceprezesem Kownackiego.

• W latach 1772 - 1918 Złoczów wraz z miejscowościami: Zarzecze, Zazula, Folwarki i Woroniaki zamieszkiwało 9473 osób (wg spisu ludności z 1857 ). Parafia rzymskokatolicka i greckokatolicka loco.
• W 1797 miasto strawił pożar. Nowi właściciele, Komarniccy (od 1801 ), odrestaurowali zamek na swoją rezydencję, którą w 1834 wydzierżawili na koszary. W roku 1872 rząd austriacki nabył zamek od sukcesorów Komarnickich i przeznaczył go na budynek dla sądu i więzienie.
• Miasto wróciło do dawnej świetności w 2. połowie XIX w.
• Pożar w 1903 ponownie zniszczył miasto.
• Podczas I wojny światowej , w rejonie miasta, toczyły się walki rosyjsko-austriackie ( 1914 i 1915 ) i rosyjsko-niemieckie ( 1917 ), w wyniku których m.in. zniszczono zamek Sobieskich .
• w okresie Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej w nocy z 26 na 27 marca 1919 r. Ukraińcy aresztowali kilkunastu polskich kolejarzy, pod rzekomym zarzutem spiskowania wobec nowej władzy ukraińskiej. Podczas dwugodzinnych tortur próbowano wymusić na nich przyznanie się do winy, po czy wydano wyrok śmierci. W ten sposób zamordowano w Złoczowie 28 Polaków^[1].
• sierpień 1920 r. walki pod Złoczowem w ramach wojny polsko-bolszewickiej .
• w okresie międzywojennym Złoczów był garnizonem 52 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych i 12 Pułku Artylerii Lekkiej .
• 13 marca 1928 Szczepan Grzeszczyk polski pilot sportowy wykonał pierwszy w Polsce lot żaglowy na Łysej Górze koło Złoczowa, na szybowcu CW-I konstrukcji Wacława Czerwińskiego
• W latach 1939 - 1941 miasto okupowali Sowieci. Polskich mieszkańców deportowano w głąb ZSRR . W czerwcu 1941 NKWD urządziło w zamku katownię, w której dokonało mordu na Polakach , Ukraińcach i Żydach .
• W latach 1941 - 1944 miasto znajdowało się pod okupacja niemiecką. W zamku Sobieskich , Gestapo urządziło miejsce kaźni. 4 lipca 1941 nacjonaliści ukraińscy , wspólnie z Niemcami wymordowali część Żydów , zamieszkujących Złoczów. Do 1943 w mieście znajdowało się Getto .
• W latach 1945 - 1991 miasto w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej .
• Od 1991 Złoczów znajduje się w granicach niepodległej Ukrainy . Słynie z przemysłu lekkiego , spożywczego , materiałów budowlanych oraz z zakładów sprzętu radiowego.

Zabytki

Złoczów - Zamek

• zamek Sobieskich , XVI wiek, (obecnie własność Lwowskiej Galerii Sztuki ),
• figura św. Jana koło zamku, postawiona w miejscu, w którym król Jan III kazał stracić zbuntowanych osadników z Woroniak ,
• cerkiew unicka Św. Mikołaja (najstarsza świątynia w mieście, konsekrowana w XVI w.),
• kościół Bernardynów (wzniesiony w latach 1624 - 1626 ; od XIX w. cerkiew unicka),
• dawny kościół Pijarów ( 1730 ),
• synagoga wybudowana przez Jakuba Sobieskiego w 1724 ,
• Kaplica Poległych Bohaterów, wybudowana w latach 1923 - 1924 na miejscowym cmentarzu. W kaplicy spoczywają zwłoki 22 oficerów i żołnierzy polskich, poległych w Złoczowie w czasie walk w latach 1918 - 1920 .

Ludzie związani z miastem

• Jan Buras - polski duchowny katolicki, proboszcz tutejszej parafii w latach 1995-2003
• Tadeusz Brzeziński - polski dyplomata
• Jan Cieński - polski ksiądz katolicki, od 1967 jedyny (tajny) biskup katolicki na Kresach Wschodnich
• Tadeusz Hupałowski - polski dowódca wojskowy, generał, działacz państwowy, prezes NIK
• Marian Iwańciów - polski malarz, grafik, pedagog
• Jerzy Kołaczkowski - polski dyrygent, kompozytor
• Franciszek Mazurkiewicz - polski dowódca wojskowy, kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego , brat płk Jana Mazurkiewicza , w powstaniu warszawskim dowódca batalionu Miotła
• Jan Mazurkiewicz - polski dowódca wojskowy, pułkownik Armii Krajowej , dowódca Zgrupowania "Radosław" w czasie powstania warszawskiego
• Fryderyk Papée - polski historyk, bibliotekoznawca, dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Jakub Sobieski - polski magnat, poseł, pamiętnikarz, działacz polityczny, dowódca wojskowy, ojciec króla Polski Jana III Sobieskiego
• Stanisław Sobiński - polski pedagog, społecznik, lwowski okręgowy kurator szkolny, zamordowany przez ukraińskich nacjonalistów we Lwowie
• Kamil Stefko - polski prawnik, specjalista prawa procesowego cywilnego, profesor prawa Uniwersytetu Lwowskiego i Wyższej Szkoły Handlowej we Wrocławiu , członek Komisji Kodyfikacyjnej II RP
• Wacław Świerzawski - polski duchowny katolicki, biskup sandomierski w latach 1992-2002
• Ignacy Zaborowski - polski pijar , matematyk i geodeta, profesor geometrii, członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych , autor podręcznika Geometria praktyczna i Logarytmy dla szkół narodowych – pierwszych polskich tablic logarytmicznych

Pobliskie miejscowości

• Brody
• Olesko
• Busk
• Olejów
• Podhorce
• Podkamień
• Przemyślany
• Gliniany
• Poczajów
• Zborów

Miasta partnerskie

• Schöningen , Niemcy
• Oława , Polska

Linki zewnętrzne

• Złoczów (ukr)
• zdjęcia ze Złoczowa
• Złoczów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom XIV (Worowo – Żyżyn) z 1895 r.

Przypisy