|
katedra Notre-Dame w Paryżu
katedra Notre-Dame w Paryżu - gotycka katedra w Paryżu. Jedna z najbardziej znanych katedr na świecie, między innymi dzięki powieści Dzwonnik z Notre Dame francuskiego pisarza Viktora Hugo.
Jej nazwa tłumaczy się jako Nasza Pani i odnosi się do Matki Boskiej. Wzniesiono ją na wyspie na Sekwanie, zwanej Île de la Cité, na śladach po dwóch kościołach powstałych jeszcze w IX wieku. Budowa jej trwała prawie 170 lat (1163-1330)
Budowla
Jest to kościół pięcionawowy z krótką nawą krzyżową, dość długim prezbiterium i podwójnym obejściem na półkolu. Pierwotnie miało ono tylko trzy małe kapliczki. W drugiej połowie XIII wieku usunięto kapliczki i wybudowano pięć dużych kaplic.
Całą szerokość fasady zajmują trzy portale, z czego środkowy jest najszerszy. Wyrzeźbiono na nim scenę Sądu Ostatecznego. Zamiast kolumienek (jak to było w stylu romańskim) na cokołach lub wspornikach ustawiono figury zwieńczone baldachimami.
Dokładne przyjrzenie się fasadzie środkowego portalu od razu odkrywa jej asymetryczność: lewy portal, poświęcony Matce Boskiej, pochodzi z ok. 1210 roku i przedstawia w reliefach sceny z jej życia, m.in.: genealogię Maryi, Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Zaśnięcie i Zmartwychwstanie.
Filar dzielący odrzwia ozdobiony jest figurą NMP z Dzieciątkiem, w górnych częściach widać m.in. Koronację Maryi. Łuk portalu wpisany jest w trójkątne obramowanie. Prawy portal - portal św. Anny - powstał ok. roku 1220, ale zdobiący go ostrołukowy tympanon zawiera rzeźby sprzed 1180 roku, a więc najstarsze spośród wszystkich zachowanych w katedrze.
W najwyższej części łuku znajduje się płaskorzeźba Matki Boskiej Tronującej z Dzieciątkiem, obok niej inicjator budowy katedry – biskup Maurice de Sully i król Ludwik VII w otoczeniu aniołów. Środkowy, największy portal Sądu Ostatecznego, pochodzi z ok. 1220-1230, ale jedynie kilka fragmentów rzeźb (m.in. postać Chrystusa w górnej części tympanonu) pochodzi z I połowy XIII wieku, reszta to XIX-wieczna rekonstrukcja.
Nad środkowym portalem umieszczono rozetę rozświetlającą wnętrze świątyni. W całej budowli umieszczono dużą ilość witraży, które wprowadzają grę światła w wielkiej i zazwyczaj, jak to bywa w gotyckich katedrach, mrocznej budowli.
Pod rozetą ciągnie się tzw. galeria królewska, element charakterystyczny dla gotyckich katedr francuskich.
Organy główne
Twórcami wielkich organów katedry Notre-Dame są: François Thierry (1733), François-Henri Clicquot (1788), Louis-Paul Dallery (1838), Aristide Cavaillé-Coll (1868), Charles Mutin (1904), Joseph Beuchet (1932), Jean Hermann - Robert Boisseau (1959-1972), Boisseau-Cattiaux-Emeriau-Giroud-Société Synaptel (1992).
Od 1992 roku, po gruntownej renowacji, organy posiadają 7374 piszczałek, 110 głosów rozłożonych na 5 manuałów (C–g3) i pedał (C-f1, C-g1) oraz elektryczną (elektroniczną) trakturę gry i rejestrów w pełni sterowaną za pomocą systemu komputerowego (MIDI-Conwerter, Replay).
Inne hasła zawierające informacje o "katedra Notre-Dame w Paryżu":
Brescia
...
Odense
...
Linz
...
Tampere
...
Brno
...
Wiktor Sukiennicki
...
Adolf Giżyński
...
1972
...
1884
...
Karl Philipp Schwarzenberg
...
Inne lekcje zawierające informacje o "katedra Notre-Dame w Paryżu":
144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 15)
...
201 Rozwój historiografii w okresie międzywojennym (plansza 5)
...
Średniowiecze (plansza 13)
...
|
