Karwia (
kaszb.
Karwiô,
niem.
Karwen)[1] – część miasta
Władysławowa
[2], w
woj. pomorskim
, nad
Morzem Bałtyckim
. Według danych sołectwo stale zamieszkuje 931 osób[3].
Położona między kanałem
Karwianka
od zachodu i rzeką
Czarna Wda
od wschodu. Około 7 kilometrów od miejscowości znajduję się
najdalej na północ wysuniętego punktu
Polski
(przed Drugą Wojną Światową Karwia była najdalej wysuniętą wsią na północ Polski, nie licząc regionów dzisiejszej Litwy). Miejscewość jest turystyczną częścią Władysławowa. Wieś leży przy droga wojewódzka nr
215
. Część wsi jest zabudowana licznymi prywatnymi kwaterami, pensjonatami i ośrodkami wypoczynkowymi. W Karwi znajduje się wiele zabytkowych zabudowań sprzed Drugiej Wojny Światowej sięgających nawet lat 90
XIX wieku
, wybudowanych w charakterystycznym stylu rozpowszechnionym na
Nórdze
.
Karwia była dawniej
kaszubską
wsią rybacką.
Samorząd mieszkańców
Miasto
Władysławowo
utworzyło
jednostkę pomocniczą
–
sołectwo
"Karwia". Organem uchwałodawczym sołectwa jest zebranie wiejskie. Organem wykonawczym jest
sołtys
. Dodatkowo sołtysa w jego pracy wspomaga rada sołecka, który łącznie z nim liczy od 4 do 7 członków. Sołtys i rada sołecka są wybierani przez zebranie wiejskie wyborcze[4]. Według danych urzędu miejskiego powierzchnia sołectwa wynosi 245,6 ha[3].
Historia
Błoto Karwieńskie i las Karwia wymienia przekaz z
1274
r. z okazji określania granicy pobliskiego
Goszczyna
. Przekaz ów głosi: "Między naszymi
odargowskimi
i karwieńskimi błotami", z czego można domyślać się, że istniała już osada. Legenda głosi, iż w
1462
roku nieopodal osady rozegrała się wygrana przez Polaków (pod dowództwem
Piotra Dunina
) potyczka z przypadkowo napotkanym oddziałem
krzyżackim
. Po walce rycerze schronili się w osadzie, noszącej wtedy nazwę Karven. Zapis z
1570
r. nazywa wieś dzisiejszym mianem, ale pojawiają się też miana Karwień, Karwiany i Karwa.
W
1599
starosta
pucki
Jan Wejher
sprowadził do wsi Karwia osadników
holenderskich
, których zadaniem było stworzenie sieci melioracyjnej regulującej bagna otaczające miejscowość. Holendrzy, zobowiązani do płacenia podatków i obrony, w razie niebezpieczeństwa, starostwa puckiego, mieszkali w Karwi przez stulecia, zachowując odrębne wyznanie i język. Z tego powodu do dziś tereny te zwane są przez
Kaszubów
Holãdrami
. Pozostałością po ich działalności jest niespotykany nigdzie w okolicy system zabudowy: dwurzędówka bagienna
Lustracja
z
1626
r. mówi o
gburach
i
rybakach
płacących podatek od łąk oraz o zagrodniku i kowalu. We wsi mieszkało wówczas 11 rybaków. W
1678
r. było ich tylko 9, a wszystkich mieszkańców 39,
sołtys
zwał się Szapała. Rok wcześniej Karwia otrzymała od
króla Sobieskiego
przywilej
regulujący m.in. sprawy
podatków
. Nie płacono podatków od połowów a jedynie od gruntów. Kościół parafialny znajdował się w
Strzelnie
, położonym w odległości 12
km
. W
1772
r. mieszkało w Karwi 9 gburów i 3 chałupników. W lipcu następnego roku ogromna powódź zalała całą wieś, przynosząc dodatkowe zniszczenia. W roku
1849
Karwia liczyła już ok. 200 mieszkańców.
W latach 30. XX wieku na zachód od wsi wybudowano kilometrową tamę typu holenderskiego – skutecznie zabezpieczyło to Karwię przed powodziami, umożliwiając rozwój miejscowości i jej przemianę z osady rybackiej w popularny kurort turystyczny. W
1954
roku wybudowano w Karwi Kościół pod wezwaniem
św. Antoniego z Padwy
.
W Sylwestra
1978
nieopodal Karwi osiadł na mieliźnie holenderski statek Anna Broere, przewożący na pokładzie tony toksycznych dla środowiska chemikaliów. O istniejącym wtedy zagrożeniu informowały wyłącznie tabliczki na drewnianych kołkach, umieszczone w przybrzeżnym lesie. Wyznaczały tzw. "strefę niebezpieczeństwa". W październiku 1994 roku na platformie Probalticu, dyrektor zarządzający
Polskiego Ratownictwa Okrętowego
pan Stanisław Rutkowski, uchylił rąbka tajemnicy. Z wypowiedzi wynika, że gdyby substancje znajdujące się w
ładowniach
"Anna Broere" połączyły się z wodą, należałoby
ewakuować
ludność aż z
Trójmiasta
. Szczęśliwie udało się uniknąć wycieku i związanej z tym
katastrofy ekologicznej
.
Parafia w Karwi
Ciekawostki
Przypisy
Linki zewnętrzne
