Karol Hadaczek (ur.
24 stycznia
1873
w Grabowcach, powiat Bohorodczany, zm.
19 grudnia
1914
we
Lwowie
) –
archeolog
polski, profesor
Uniwersytetu Lwowskiego
, członek
Akademii Umiejętności
.
Życiorys
Kształcił się w szkołach elementarnych w Lachowcach i Bohorodczanach, do gimnazjum uczęszczał w
Stanisławowie
(ukończył je w
1893
). W latach 1893-
1897
studiował filologię klasyczną i literaturę polską na Uniwersytecie Lwowskim, m.in. pod kierunkiem
Ludwika Ćwiklińskiego
. Dzięki wsparciu Ćwiklińskiego wyjechał w 1897 na uzupełniające studia do
Wiednia
. Zgłębiał na tamtejszym uniwersytecie archeologię klasyczną, historię starożytną, prahistorię, numizmatykę i historię sztuki, a studia uwieńczył doktoratem w
1900
. W kolejnych latach prowadził badania naukowe w Grecji, Włoszech i Niemczech. Po powrocie w
1903
obronił na Uniwersytecie Lwowskim pracę habilitacyjną i został docentem w Zakładzie Archeologii Klasycznej i Prehistorii; równocześnie kierował Działem Archeologicznym Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie oraz był konserwatorem dla utrzymania zabytków przeddziejowych we lwowskim Urzędzie Konserwatorskim. W
1905
został mianowany profesorem nadzwyczajnym i objął kierownictwo Katedry i Zakładu Archeologii Klasycznej i Prehistorii Uniwersytetu Lwowskiego; w roku akademickim 1913/1914 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. W ramach ekspedycji austriackiej uczestniczył w pracach wykopaliskowych w
Egipcie
(1911-1913).
W
1909
został powołany na członka-korespondenta AU (późniejsza PAU). Był również członkiem-korespondentem (1903), następnie członkiem zwyczajnym (1905) Instytutu Archeologicznego w Wiedniu. Uchodził za człowieka o łagodnym usposobieniu, ale popadał często w konflikty z otoczeniem, m.in. na tle rywalizacji o pozycję prowadzonej przez niego katedry na uniwersytecie; po wybuchu
I wojny światowej
w czasie oblężenia Lwowa przeżywał załamanie psychiczne wywołane wojną, problemami finansowymi oraz niezrozumieniem i zawiścią ze strony niektórych archeologów. Zmarł śmiercią samobójczą. Jego studentami byli m.in.
Włodzimierz Antoniewicz
i
Józef Kostrzewski
.
Praca naukowa
W pracy naukowej zajmował się prahistorią oraz archeologią
starożytnej Grecji
. Zbadał około 200 grobów na cmentarzysku z okresu rzymskiego we wsi
Gać
koło
Przeworska
i zgłosił hipotezę, że tamtejsza kultura została stworzona przez ludność prasłowiańską. Od jego badań na tym stanowisku czeski badacz
Lubor Niederle
stworzył pojęcie "
kultura przeworska
", którym zastąpił wcześniej używany termin "kultura wenedzka".
Prace naukowe (wybór)
Ogłosił ponad 50 prac naukowych, m.in.:
- Nowo odkryty dyplom żołnierski z czasów
Domicyana
(1897)
- Kilka uwag o czasach prehistorycznych Galicji (1897-1898)
- Z badań archeologicznych w dorzeczu Bugu (1900)
- Ślady epoki tzw. archaiczno-mykeńskiej we wschodniej Galicyi (1901)
- Z badań archeologicznych w dorzeczu Dniestru (1902)
- Der Ohrschmuck der Griechen und Etrusken (1903)
- Grób Neptolemosa w Delfach (1903)
- Rzeźba w usługach świątyni greckiej (1903)
- Światowid (1904)
- Złote skarby michałkowskie (1904)
- Dział przedhistoryczny Muzeum im. Dzieduszyckich (1907)
- Polygnotos, pierwszy klasyk malarstwa greckiego (1908)
- Cmentarzysko ciałopalne koło Przeworska (1909)
- Kultura dorzecza Dniestru w epoce cesarstwa rzymskiego (1912)
- Osada przemysłowa w Koszyłowcach z epoki eneolitu (1914)
Źródła
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1; A-J, Wrocław 1983
