Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Karbon

Karbon

Okres poprzedzającyOkres omawianyOkres następny
dewon karbon perm
tabela stratygraficzna

Karbon ( ang. Carboniferous)


← mln lat temu
Karbon
← 4,6 mld542488444416
Karbon
359
29925120014565
NG
23
Cz
2


Współczesny podział standardowy karbonu, zatwierdzony przez ICS , jest kompromisem między dwudzielnym podziałem amerykańskim, a trójdzielnym podziałem rosyjskim. W regionie europejskim, ze względu na specyfikę osadów, stosuje się podział dwudzielny na przeważnie morski dinant ( turnej i wizen ) oraz przeważnie lądowy silez , ( namur , westfal i stefan ).

System karboński wydzielili William Conybeare i William Phillips w 1822 roku na podstawie badań osadów Anglii i Walii . Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy węgla – carbo, ze względu na występowanie najbardziej charakterystycznego osadu w tym systemiewęgla kamiennego .

Spis treści

Klimat

Na półkuli południowej, na lądzie Gondwana w późnym karbonie nastąpiło zlodowacenie obejmujące Antarktydę oraz przylegające duże fragmenty Afryki południowej, Ameryki Południowej , Australii oraz Indii . W strefie równikowej w warunkach gorącego i wilgotnego klimatu rozwijały się bujne lasy tropikalne, które dały początek licznym złożom węgla kamiennego . Według wielu naukowców w karbonie raptownie wzrosła ilość tlenu w atmosferze z 15% do ponad 30% pod koniec okresu. Jednocześnie bardzo spadł udział dwutlenku węgla.

Geologia

Stratygrafia karbonu opiera się na konodontach i amonitowatych , a pomocniczo także na otwornicach wapiennych (w późnym karbonie). Dewon , karbon i perm składają się na młodszy paleozoik . Wg teorii tektoniki płyt na początku starszego paleozoiku ( kambr , ordowik , sylur ) jednolity dotąd kontynent Pannocja rozdzielił się na kilka mniejszych bloków ( Baltika , Laurencja , Syberia i Gondwana ). W tym okresie Europa znajdowała się pod wodami morza wypełnionego osadami o miąższości kilku kilometrów. Pod koniec syluru osady te uległy wypiętrzeniu ( orogeneza hercyńska ). W karbonie zaczął się na nowo proces zespalania lądów i ostatecznie w permie wszystkie kontynenty połączyły się w superkontynent Pangeę .W całym karbonie, a zwłaszcza na granicy wczesnego i późnego miały miejsce główne fazy waryscyjskich ruchów górotwórczych . Skutkiem tego było powstanie wielkich pasm górskich (np. Ural , Sajany , Appalachy , Góry Świętokrzyskie , Sudety ) oraz rozwój magmatyzmu , w tym powstawanie granitów . Poziom oceanów po szybkim podniesieniu się na samym początku karbonu, później przez cały okres utrzymywał się na prawie niezmienionym poziomie, pomimo bardzo powolnego jego spadku.

Bogactwa naturalne

Największym bogactwem związanym z karbonem są złoża węgli kamiennych na półkuli północnej. Istotne są także wielkie złoża granitów.

Fauna

Amonitowate były pospolite w całym okresie, przy czym dotyczy to goniatytów . Klymenie , reprezentowane przez jeden rodzaj przetrwały z dewonu, wymarły na samym początku okresu, a inne rzędy amonitowatych były nieliczne. Doszło do bardzo intensywnego rozwoju otwornic , zwłaszcza wapiennych, w tym form dużych, np. z rodzajów Fusulina i Schwagerina. W wielu miejscach masowe nagromadzenia skorupek otwornic skutkowały powstaniem wapieni fuzulinowych. Bardzo pospolite były ramienionogi zawiasowe i małżoraczki , kontynuując swój szczyt rozwoju zapoczątkowany w dewonie. W dalszym ciągu pospolite były także wielkoraki , ślimaki , gąbki i łodzikowate . Doszło do wielkiego rozkwitu liliowców, które w tym okresie przeżywały szczyt rozwoju. We wczesnym karbonie zachodził szybki rozwój i radiacja koralowców Rugosa (powszechnie, ale nieprawidłowo zwanych czteropromiennymi). Jednak na początku późnego karbonu ta grupa mocno podupadła i stała się marginalna.W karbonie po raz pierwszy zaczęły się szybko rozwijać małże morskie. Trylobity i koralowce z grupy Tabulata były w karbonie sporadyczne, a ostatnie graptolity wymarły we wczesnym karbonie.

Jednocześnie w karbonie nastąpił bardzo znaczny wzrost kolonizacji wód słodkich przez bezkręgowce. Pojawiły się pierwsze słodkowodne małże, ślimaki i skorupiaki, w porównaniu do dewonu wzrosła ilość małżoraczków słodkowodnych. Bardzo wzrósł także udział przedstawicieli powyższych grup zwierząt żyjących w wodach półsłodkich.

W związku z wilgotnym oraz gorącym klimatem i rozwojem lasów miał miejsce eksplozywny rozwój fauny lądowej, a zwłaszcza owadów i pajęczaków . Tradycyjnie pisze się o wielkich rozmiarach karbońskich stawonogów , ale olbrzymia większość owadów i pajęczaków nie odbiegała wielkością od dzisiejszych form. Tylko nieliczne rodzaje stawonogów cechowały się gigantyzmem (pojedyncze gatunki osiągały wśród: krocionogów do 1 m, wielkoraków 1,5 m, skorpionów blisko 1m, ważek 0,5 m rozpiętości skrzydeł). Natomiast rodzaj Megarachne , uznawany niegdyś za największego (36 cm) pająka, okazał się wielkorakiem. Z karbonu pochodzą pierwsze skrzydlate owady , które były pierwszymi zwierzętami latającymi oraz pierwsze lądowe ślimaki.

Kręgowce. W związku z wymarciem pod koniec dewonu ryb pancernych , we wczesnym karbonie doszło do nagłego i dużego wzrostu liczebności i zróżnicowania rekinów , które stały się główną grupą ryb, chociaż w późnym karbonie ich rozwój się trochę zmniejszył. Inne grupy ryb – dwudyszne , trzonopłetwe , kostołuskie i fałdopłetwe – były znacznie rzadsze, choć dwie pierwsze grupy dobrze rozwinęły się w wodach słodkich. Przez cały karbon trwał intensywny rozwój i radiacja płazów, z których zdecydowana większość reprezentowała labiryntodonty . Największe z nich mierzyły prawie 2 m. Na początku późnego karbonu z labiryntodontów powstały pierwsze prymitywne, niewielkie gady , określane jako kotylozaury , które bardzo szybko stały się liczne i zróżnicowane. Pod sam koniec okresu wyodrębniły się z nich gady ssakokształtne .

Flora

W morzach, podobnie jak w dewonie , rozwijały się glony , głównie zielenice , ramienice i krasnorosty . Na lądach dominowały widłaki , skrzypy , paprocie zarodnikowe i nasienne (często o pokrojach drzewiastych), które znane pojawiły się już w dewonie . Występowały również mszaki oraz grzyby (np. sprzężniaki , workowce , pojawiły się po raz pierwszy, podstawczaki ). Widłaki jednozarodnikowe (np. Eleutherophyllum), częste jeszcze we wczesnym karbonie, w późnym karbonie stały się grupą reliktową , zastępowaną przez widłaki różnozarodnikowe ( Lepidodendron , Sigillaria , Bothrodendron). Wśród skrzypów dominowały drzewiaste kalamity (Calamites) oraz klinolisty (Sphenophyllum). Rozwijały się paprocie zarodnikowe (np. Pecopteris). Nastąpiła ekspansja pierwszych roślin nasiennychpaproci nasiennych (Neuropteris, Mariopteris, Alethopteris, Sphenopteris), także w klimacie chłodniejszym (flora glossopterisowa). We wczesnym karbonie pojawiły się pierwsze nagonasienne drobnolistnekordaity (np. Cordaites), a pod koniec karbonu – pierwsze iglaste (np. Lebachia). W późnym karbonie pojawiły się również problematyczne sagowce .

Duże nagromadzenia szczątków tych roślin, rosnących w bagniskach w klimacie tropikalnym na przedpolach tworzących się hercynidów , utworzyły pokłady węgla kamiennego .

Karbon na ziemiach Polski

Zobacz też

Bibliografia

  1. Włodzimierz Mizerski, Stanisław Orłowski, 2005: Geologia historyczna dla geografów. PWN
  2. Stanisław Orłowski, Michał Szulczewski, 1990: Geologia historyczna. Wydawnictwa Geologiczne.


Inne hasła zawierające informacje o "Karbon":

Jura ...

Niecka śródsudecka ...

Wschodnia osłona granitu karkonoskiego ...

Masyw karkonoski ...

Podgórze Karkonoskie ...

Brama Lubawska ...

Człowiek ...

Czwartorzęd ...

Ornitopody ...

Prekambr ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Karbon":

Litosfera i wnętrze Ziemi (plansza 16) i Francji. Niektóre okresy swe nazwy zawdzięczają charakterystycznym skałom (np. kreda, czy Karbon). Czas trwania poszczególnych er jest niejednakowy. Najdłużej przebiegały dwie najstarsze ery: ...

Geologiczne dzieje Polski (plansza 18) paleozoiczna Karbon 360-290 Hercyńskie ruchy górotwórcze, powstanie złóż węgla kamiennego, powstawanie Sudetów Zachodnich oraz kolejne ...

012. Nicienie (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie